معضل سیل در پهناورترین استان ایران
برتریها: باران سیل آسا از 20 تا 22 دی 1398خورشیدی جنوب سیستان و بلوچستان را درنوردید این سیل به بخش های مختلف زیرساختی و كشاورزی استان خسارت های زیادی وارد كرده است و با وجود گذشتن چند روز از این باران سیل آسا هنوز خیلی از راه های ارتباطی روستاها قطع است.
آسمان ۱۵ نقطه استان سیستان و بلوچستان از ۲۰ تا ۲۲ دی ۱۳۹۸خورشیدی به اندازه یك سال بارید و این امر سیل بی سابقه در این استان را درپی داشت. سیلاب خصوصاً برای مردم جنوب این استان، خسارت بسیاری به دنبال داشته است و آبگرفتگی خانه و زمین های كشاورزی را در محاصره قرار داده و به زیرساخت های شهری و روستایی خسارت زده است بطوریكه زمین های كشاورزی حداقل در چند شهرستان این استان به شدت لطمه دیده اند. سیلاب ارتباط تعدادی زیادی از روستاها را در جنوب این استان قطع كرده و همچنان صدها روستا در محاصره سیل هستند.
رسانه های اصلاح طلب
خسارت سیل به كشاورزان سیستان و بلوچستان
خبرگزاری ایسنا به گفت و گو با حیدر زورقی رئیس سازمان جهاد كشاورزی سیستان و بلوچستان پرداخته و آورد: خبرگزاری ایسنا: عمده خسارت به بخش كشاورزی در شهرستان های كنارك، نیكشهر، چابهار، قصرقند، دلگان، مهرستان، سرباز، بمپور، فنوج، سیب و سوران، خاش بوده كه برمبنای برآوردهای اولیه گروه های تعیین خسارت، میزان خسارات وارده به زیربخش های كشاورزی ۶۱۳ میلیارد تومان برآورد شده است. سیلاب با ورود به باغات میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری، مزارع محصولات خارج از فصل كه زمان برداشت محصول بوده و دامداری ها خسارات سنگینی به بخش كشاورزی استان وارد كرده است. به دنبال انتشار اخبار كذب و رعب آور در خصوص یورش ۳۰۰ سر تمساح به مناطق سیل زده، به اطلاع مردم صبور بلوچستان می رساند كه تابحال هیچ گونه موردی در خصوص رویت و یا حمله تمساح به روستائیان و سیل زدگان مشاهده و گزارش نشده و تصاویر انتشار یافته در فضای مجازی از آرشیو می باشد و اطلاعیه شماره یك این اداره كل صرفا" بمنظور پیش گیری از خطرات احتمالی صادر گردیده است.
سیستان و بلوچستان در بیراهه سیل
روزنامه شهروند در مطلبی آورد: چكمه های بلند پلاستیكی جزء جدانشدنی زندگی بچه ها در سیستان و بلوچستان است؛ بچه هایی كه برای رسیدن به مدرسه گاهی ناچار می شوند به آب بزنند و از رودخانه ها و مسیل ها عبور كنند. معلم سیستان و بلوچستانی می گوید رسیدن به كلاس درس در زمستان گرفتاری های زیادی دارد. در زمستان گاهی رودخانه های فصلی طغیان می كند و دیگر نمی گردد از كوتاه ترین راه به مدرسه رفت. مثلا اگر رودخانه فصلی سركش شود برای دسترسی به روستای «سی تل» باید از مسیری حركت كنید كه راه تان را ۲۵ كیلومتر دورتر می كند. در این مواقع مجبورید از دوراهی خیرآباد به الله آباد نایگون حركت كنید و از آنجا به جاده خاكی برسید كه ۶۰ كیلومتر است و البته ۴۰ كیلومتر آن در بستر رودخانه قرار دارد. محلی ها می گویند در سیستان و بلوچستان حتما باید خودرو شاسی بلند با كمك فنر قوی داشته باشید تا بتوانید در این استان جابه جا شوید؛ به اصطلاح خودرو های طبیعت نورد «آفرود». خانواده های پولدارتر تویوتا و هایلوكس دارند و خانواده های فقیرتر گاهی مجبورند تا كمر به آب بزنند تا بتوانند از كوتاه ترین مسیر به مقصدشان بروند. راهی نداشتیم تا فرار نماییم این روزها سیل در سیستان و بلوچستان خبرساز شده است. مردم منطقه قصرقند، درگان، نیكشهر، كنارك و چابهار گویا وضع بدتری دارند. عباسعلی ارجمندی، مدیر كل مدیریت بحران استان سیستان و بلوچستان به ایلنا گفته است كه ۴۰۰ روستای این استان در محاصره سیلاب قرار گرفته است. یكی از اهالی بومی منطقه به «شهروند» می گوید راه آسفالته و مناسبی وجود نداشت تا مردم و دام هایشان با سرعت بیشتری از مهلكه سیل فرار كنند و همین موضوع سبب شده است تلفات سنگین دامی به آنها وارد شود. یكی دیگر از اهالی منطقه هم توضیح می دهد كه اینجا اینترنت كه هیچ، تلفن هم قطع است و تنها یك ساعت در روز آنتن مخابراتی داریم. او تاكید می كند حتی تلفنی وجود ندارد كه در زمان مناسب و وقتی كه آب چندان بالا نیامده بود از دیگران كمك بخواهند. سهم سیستان و بلوچستان از راه های ایران فقط ۱.۲ درصدكمبود راه در سیستان و بلوچستان یكی از بزرگ ترین معضلات این منطقه است. بر طبق اعلام اداره كل راهداری سیستان و بلوچستان با وجود اینكه سیستان و بلوچستان پهناورترین استان ایران است و ۱۱.۱۶ درصد وسعت كشور را دربرمی گیرد، اما این استان سهم چندانی از بزرگ راه های كشور ندارد. این وضع به حدی وخیم است كه از حدود ۱۶ هزار كیلومتر بزرگ راهی كه در ایران وجود دارد تنها حدود ۲۰۰ كیلومتر آن در سیستان و بلوچستان قرار دارد و به عبارت دیگر فقط حدود ۱.۲ درصد از بزرگ راه های ایران در سیستان و بلوچستان ساخته شده است.
نیاز فوری سیل زدگان سیستان وبلوچستان به مواد غذایی و وسایل گرمایشی
خبرگزاری ایلنا در گزارشی آورده است: سیل زدگان ۱۴ شهرستان استان سیستان وبلوچستان نیاز مبرم و فوری به مواد غذایی و وسایل گرمایشی دارند.
مدیر عامل جمعیت هلال احمر سیستان وبلوچستان اقلام غذایی نظیر انواع كنسروجات، خرما، برنج، روغن و اقلام زیستی نظیر پتو و موكت و اقلام گرمایشی مانند چراغ آترا را از مهمترین نیازهای سیل زدگان استان عنوان نمود. هموطنان گرامی می توانند كمك های غیرنقدی خودرا به پایگاه های جمعیت هلال احمر استان و كمك نقدی خودرا بوسیله شماره گیری #۵۴*۱۱۲* و شماره حساب ۵۲۶۳۶۳۶۳۵۳ نزد بانك ملت شعبه امام علی(ع) بنام كمك های خیری جمعیت هلال احمر استان واریز نمایند. راشكی با اشاره به اینكه به سه هزار و ۴۲۸ لطمه دیده سیل در چارچوب ۷۶۷ خانوار از ۲۱ تا ۲۳ دی در این استان توسط نیروهای هلال احمر امدادرسانی شده، افزود: ۹۸ روستای سیستان و بلوچستان در این مدت گرفتار سیلاب و آبگرفتگی شده است. مدیرعامل جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان اضافه كرد: طی این مدت یك هزار و ۱۴۴ نفر از لطمه دیدگان سیل اخیر استان در ۲۵۲ دستگاه چادر اسكان اضطراری داده شدند. توزیع ۵۰۹ تخته موكت، یك هزار و ۵۸ تخته پتو و ۲ هزار و ۹۶۱ كیلوگرم نایلون، بیشتر از هزار و ۱۰۰ قوطی كنسرو و ۱۳۰ بسته مواد غذایی ۷۲ ساعته همچون اقلام توزیع شده بین سیل زدگان این استان بوده است.
رحمت و زحمت باران برای مردم سیستان
پایگاه خبری تحلیلی شیرازه در گزارشی آود: از روز گذشته، بی قراری آسمان در سیستان و بلوچستان به پایان رسید و باران بند آمد. بارانی كم سابقه كه سبب طغیان رودخانه های محلی شد و سر از روستاها و زمین های كشاورزی مردم درآورد. برآوردهای اولیه حاكی از خسارت سنگین سیل به زیرساخت های منطقه است اما برآورد حجم دقیق آن به زمان فروكش كردن سیلاب موكول شده است. در ایام اخیر مردم شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان با سیلاب و سرمای كم سابقه ای رو به رو شده اند. مشاهده عكس ها و فیلم هایی كه از این مناطق در شبكه های اجتماعی وجود دارد نشان دهنده اوضاع و احوال بسیار نامساعد قسمتی از هموطنان كشورمان است. تصاویر و فیلم هایی كه بسیار ناراحت كننده و بیان كننده مشقت و سختی بسیار آنهاست. شرایطی كه بدون شك ضرورت تسریع كمك به آنها را صدچندان می كند. مبادا اوضاع و احوال سیاسی كشور سبب شود تا مردمان نجیب این مناطق فراموش شود یا احیاناً آن گونه كه باید و شاید به آنها كمك و رسیدگی نشود. بدین سبب در این زمینه انتظار جدی از تمامی سازمان ها و نهادهای دولتی و بسیج و سپاه وجود دارد كه به داد این هموطنان برسند تا بلكه بتوانند گام هایی برای این مردم مظلوم بردارند. وضعیت مردم سیستان و بلوچستان تا به آن اندازه بحرانی و وخیم است كه فرماندار شهر دلگان عنوان كرده است: «بارش های سنگین و سیلابی سبب وارد شدن خسارت های فراوانی به مردم این منطقه گردیده و باتوجه به فقر و محرومیت شدید مردم منطقه دارایی خیلی از آنان را آب برده است».آبگرفتگی به دنبال وقوع سیلاب در بعضی روستاهای منطقه بلوچستان به چهار تا هشت متر می رسد. ستاد مدیریت بحران سیستان و بلوچستان نیز اعلام نموده است كه حجم بارش ها در سه دهه گذشته بی سابقه بوده است. بر این اساس ۵۰۰ محور اصلی مسدود شده، برق ۱۳۰ روستا قطع شده است و آب شرب، ۱۰۰ روستا هم از مدار خارج است، استاندار سیستان و بلوچستان هم می گوید همه روستاهای جنوب بلوچستان یا در محاصره سیل است و یا زیرآب رفته است. نگاهی باردیگر به این آمار بیان كننده این است كه مردم این مناطق نیاز به كمك و امداد فوری دارند. البته گروه های جهادی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بعنوان یكی از كارآمدترین نیروهای مردمی، همواره داوطلبانه در حوادث و بلایای طبیعی به كمك لطمه دیدگان شتافته اند. در ماجرای سیل در استان سیستان و بلوچستان نیز این گروه ها به كمك سیل زدگان شتافتند.
ضربه ای دیگر بر پیكر محروم ترین استان ایران
روزنامه مردم سالاری در گزارشی نوشت: نماینده مردم سیستان و بلوچستان در شورای عالی استانها گفته «فاجعه ای» كه در این استان اتفاق افتاده، «عدم امدادرسانی و كمك به مردم لطمه دیده بعد از ۷۲ ساعت است»! وی گفته است: «در برخی روستاها، ۴۸ ساعت است كه امدادرسانی انجام نشده چونكه بالگردی وجود ندارد»! عمق آبگرفتگی به دنبال وقوع سیلاب در بعضی روستاها به چهار تا هشت متر رسیده است. در سیستان و بلوچستان، «زادگاه رستم دستان»، چه می گذرد؟ احمدعلی موهبتی، استاندار سیستان و بلوچستان روز گذشته (دوشنبه ۲۳ دی) در مورد آخرین وضعیت استان سیستان و بلوچستان گفته است: «سیلاب در جنوب استان سیستان و بلوچستان ارتباط بیشتر از ۵۰۰ روستا را قطع كرده بود كه با كوشش های صورت گرفته قسمتی از ارتباط برقرار شده، ولی حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ روستا همچنان در محاصره سیل هستند». در بعضی مناطق مثل كنارك و زرآباد، سطح تخریب ها بسیار بالاست و به علت شدت آب، حتی امكان امدادرسانی با قایق نیز وجود ندارد. استاندار سیستان و بلوچستان گفته: «تنها یك بالگرد از هلال احمر بندرعباس به این منطقه آمده و بالگردهای مركز استان نیز به علت نامساعد بودن وضعیت هوا نتوانسته اند به منطقه سیل زده ورود كنند». وی آگاهی داده است كه سرریز آب در سد پیشین در برخی از ساعات به سه هزار و ۵۰۰ میلیون متر مكعب در ثانیه و در سد زیردان به ۲ هزار متر مكعب در ثانیه رسیده و همه این آب به منطقه دشتیاری، پلان و باهوكلات ورود كرده و روستاها در محاصره هستند.
جشن ترسالی بگیرید/ سیستان و بلوچستان حاصلخیز می شود
خبرگزاری برنا به گفت و گو با اسماعیل كهرم، استاد محیط زیست پرداخته و آورد: در رابطه با سیلاب اخیر سیستان و بلوچستان اظهار داشت: سیستان و بلوچستان اصولا سیل ندارد ولی سیل امسال مژده است؛ با سیلابی كه در فروردین و اردیبهشت راه افتاد برای برخی متخصصین هواشناسی و علاقمندان محیط زیست این فكر پیش آمد كه ممكنست سیستم آب و هوایی ما از سیستم خلیج فارس به اقیانوس اطلس منتقل می شود كه خبر خوبی است. سیستم آب و هوایی خلیج فارس و دریای عمان سیستم خشك با حداقل بارندگی است كه ۱۲ سال خشكسالی داشتیم و اگر این سیستم به اقیانوس اطلس منتقل شود از خشكسالی در می آئیم و به ترسالی فرو می رویم اما لازمه آن است كه از فروردین گذشته تا یك سال یعنی فروردین ۹۹ بارش های بالاتر از حد معدل داشته باشیم. بارش معدل در ایران ۲۴۰ میلی متر در سال است. ما فكر می كردیم اگر از فروردین گذشته تا فروردین ۹۹ مقداربارندگی ما این حد باشد حتما به سیستم آب و هوایی اطلس منتقل شدیم یعنی از خشكسالی در می آئیم و ترسالی را شروع می نماییم. در تهران هم بارش های خوبی داشتیم. در خراسان، غرب كشور شامل همدان و كرمانشاه هم اینگونه بوده است. با بارش های اخیر در سیستان و بلوچستان چنین به نظر می آید از بغل سیستم آب و هوایی خلیج فارس در آمدیم و به آغوش اقیانوس اطلس رسیدیم یعنی آب بیشتری به مملكت ما خواهد رسید.
به دادِ كشاورزان سیستان و بلوچستان برسید
خبرگزاری ایلنا به گفت و گو با نورشاه ملازهی، رئیس نظام صنفی كشاورزی استان سیستان و بلوچستان پرداخته و آورد: مردم شهرستان های مختلف این استان ازجمله دلگان، نیكشهر، خاش، كنارك، سراوان، دشتیاری چابهار، زرآباد و بزمان روستاهای اطرافشان جوری درگیر سیل شده اند كه دیگر هیچ چیز از دارایی شان نمانده است. مدیركل مدیریت بحران سیستان و بلوچستان گفته بارش های سیل آسا به زیرساخت ها، باغ ها و محصولات كشاورزی استان خسارت زده و عمق آبگرفتگی در بعضی روستاها به چهار تا هشت متر می رسد. محمد باسط درازهی (نماینده مردم سراوان در مجلس) هم در تذكری شفاهی در جلسه علنی مجلس خطاب به وزارتخانه های نیرو، ارتباطات و راه اظهار داشت: ۵۰۰ روستا و شهر و شهرستان به هیچ راهی دسترسی ندارند و بسیاری از روستاهای سیستان و بلوچستان زیر آب رفته اند و امكانات محلی، پاسخگوی این مشكلات نیست. دولت باید موضوع را پیگیری كند و به مشكل مردم در روزهای سیل و خسارت توجه گردد. در زرآباد، چابهار، نیكشهر و... زمین های كشاورزی صد در صد تخریب شده اند و هیچ محصولی سالم نمانده است.» سیستان و بلوچستان بعنوان یكی از وسیع ترین استان های كشور اقالیم مختلفی دارد و به همین واسطه كاشت انواع محصولات كشاورزی در این استان امكان پذیر است. كشاورزی یكی از عمده كارهای ساكنان این استان است و هر چند در سال های اخیر به واسطه خشكسالی و تامین نشدن حقابه هیرمند، كشاورزان با مشكلات زیادی رو به رو شده اند، اما همچنان خیلی از ساكنان آن با كشاورزی امرار معاش می كنند. عمده محصولات تولیدی در این استان گندم، خرما، صیفی جاتی مانند گوجه، هندوانه، خربزه و محصولات گرمسیری مانند موز و بامیه است كه بنا بر اعلام رئیس نظام صنفی كشاورزی سیستان و بلوچستان درصد بالایی از این محصولات لطمه دیده اند. هنوز برآورد دقیق و درستی از خسارت های سیل اخیر انجام نشده است. آنچه مسلم است این است كه بارندگی های اخیر در ۳۰ سال اخیر بی سابقه بوده و زمین های كشاورزی شهرستان های مختلف استان خصوصاً چابهار، زرآباد و نیكشهر به شدت لطمه دیده است. آنچه حالا ما می بینیم این است كه زمین های كشاورزی در این شهرستان ها و روستاهای اطراف آن صد در صد تخریب شده است. محصولاتی مانند گوجه، خربزه، هندوانه و همین طور موز و بامیه در شهرستان های سیل زده استان از بین رفته اند. بارش باران به حدی شدید بوده و خسارت ها آنقدر زیاد است كه ما فكر می نماییم امسال خبری از صیفی جات تولیدی در سیستان و بلوچستان نیست و موز و بامیه هم در این استان تولید نمی گردد. رئیس نظام صنفی كشاورزی سیستان و بلوچستان با اشاره به اینكه محصولات تولیدی در سیستان و بلوچستان بخش مهمی از نیاز بازار داخلی را تامین می كند، می گوید: از بین رفتن محصولاتی مانند گوجه فرنگی، خربزه، هندوانه و موز موجب می شود در بازار داخلی شاهد كمبود این محصولات باشیم و قیمت آنها هم بالا برود.
روستاهای جنوب سیستان و بلوچستان ۴ تا ۸ متر زیر آب
روزنامه ایران در گزارشی نوشت: عكس كم كیفیت و بدون منبعی كه روز گذشته در شبكه های اجتماعی به سرعت باز نشر شد و گفته می شود مربوط به وضعیت ساكنان یكی از روستاهای محاصره شده در سیل دشتیاری چابهار است، بهترین روایتگر اوضاع بحرانی و نابسامان مردم سیلزده سیستان و بلوچستان است. درنگاه اول در این عكس حدود ۱۵ نفر از مردم محلی را می توان شمرد كه نگران و هراسان از تنه یك نخل بالا رفته اند و در وضعیتی بسیار دشوار، اهتمام كرده اند جان خودرا از سیلاب نجات دهند. این عكس البته به ما نمی گوید كه این مردم نگران و هراسان كه فقط فرصت داشته اند جان خودرا نجات دهند، تا چه مدت روی تنه درخت درهم گره خورده اند. ما با این عكس نمی توانیم حدس بزنیم كه چند نفر دیگر از روستانشینان دشتیاری، دلگان، سرباز، كنارك و قصر قند تنها پناهگاه شان همین درختان نخل و موز یا تپه های مرتفع بوده است؛ تا عصر روز دوشنبه كه این خبر تنظیم می شد، عباسعلی ارجمندی مدیركل مدیریت بحران استان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با «ایران» یك خبر تلخ داد: «به دلیل تخریب شدید و گسترده راه های محلی و فرعی، به ۵۰۰ روستا هنوز نتوانسته ایم دسترسی پیدا نماییم. انتظار می رود و احتمال می دهیم در این روستاها تخریب های گسترده ای به ویژه در زمین های كشاورزی دلگان و كنارك بوسیله سیلاب رخ داده باشد و احشام روستاییان از بین رفته باشد برای اینكه عمق آبگرفتگی در بعضی روستاها به ۴ تا ۸ متر می رسد. به محض اسكان اضطراری مردم به وضعیت آنها رسیدگی خواهد شد.»با گذشت سه روز از سیلاب گسترده در جنوب سیستان و بلوچستان، بخاطر در دسترس نبودن مناطق سیلزده، نمی توان حجم خسارت ها را برآورد كرد. مدیركل مدیریت بحران این استان می گوید: «به جز خسارت های فراوانی كه به كشاورزی این استان وارد شده، بیشتر از ۳۳۰ میلیارد تومان به زیرساخت های شهری و راه های سیستان و بلوچستان خسارت وارد شده است.
روزهای سخت سیستان وبلوچستان
سایت خبری اقتصاد آنلاین در گزارشی آورد: در این بین و مشابه موارد بحران زای چندسال گذشته در ایران، دست نیاز مسئولان این استان به سمت مردم دراز شد و افراد زیادی شماره كارت منتشر نمودند و این در شرایطی است كه حتی هنوز راه ارتباطی به این روستا باز نشده و از نیازهای اساسی آنها هم اطلاعات دقیقی در دست نیست. حالا و با كاهش بارش ها، نوبت به امدادرسانی و پشتیبانی از مردم سیل زده رسیده است كه همین مرحله هم اگر به درستی و كارشناسانه پیش نرود، می تواند مشكلات تازه ای ایجاد كند. بارش های سیل آسای پیش بینی شده از اوایل هفته و روز شنبه شروع شد. این طور كه رئیس مركز ملی خشك سالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی كشور گفته، الگوی بارش های سه شبانه روز ابتدای هفته در این استان های جنوب شرق ایران برخاسته از «تغییرپذیری آب وهوا» و «تغییرات اقلیمی» است. حجم بارش ها و سیلاب ایجادشده كه در بعضی مناطق به بالای ۲۰۰ میلی متر هم رسید، راه های مواصلاتی خیلی از روستاها به دیگر نقاط استان و شهرهای نزدیك را از بین برد و در مرحله بعد ارتباط تلفنی هم قطع شد. قطع برق و كمبود بنزین و گازوئیل هم به این شرایط سخت دامن زد و زندگی را بر ساكنان روستاهای سیستان وبلوچستان دشوار كرد، به شكلی كه دست كم دو روز اطلاع چندانی از شرایط آنها در دست نبود. شهرستان های دلگان، ایران شهر، خاش و روستاهای این مناطق بیشترین بارندگی را داشتند و به علت زیرساخت های ضعیف، بیشترین لطمه را هم دیدند. «مجتبی شجاعی»، فرماندار دلگان، دراین باره می گوید: «در روزهای اول ارتباط ده ها روستا از بین رفت و امكان تماس تلفنی هم وجود نداشت، اما درحال حاضر شرایط تا اندازه ای آرام شده و مرحله اول بحران را پشت سر گذاشته ایم». دلگان كم ارتفاع ترین منطقه در سیستان وبلوچستان است و در اوایل هفته بارش هایی بی سابقه در ۴۰ سال قبل را تجربه كرده. آن طور كه شجاعی می گوید: «درحال حاضر خطر سیل تا اندازه ای از بین رفته، اما خسارات فراوانی به خانه، مال و دارایی روستانشینان وارد شده است كه باید حتما جبران شود». او درباره نحوه مدیریت بحران هم از همراهی سپاه می گوید: «بخش مهندسی سپاه پیشنهاد نمود كه قسمتی از زیرساخت های ورودی شهر را از بین ببریم كه آب وارد خانه های مردم نشود و این تكنیك كمك كرد بتوانیم بحران را كنترل كنیم». شجاعی درباره خسارات این سیل در دلگان هم می گوید: «سیل در دلگان خسارت بسیار زیاد مادی و زیرساختی و همین طور تلفات احشام و دام مردم و لطمه به برخی واحدهای مسكونی و مزارع و موتورهای كشاورزی وارد كرده است. به خیلی از جاده های اصلی و فرعی و روستایی لطمه جدی وارد شده، خیلی از منازل خشت وگلی لطمه دیده و گاهی تخریب شده اند. در بعضی مناطق وسایل و زندگی مردم را آب برده و اقلام خوراكی در منازل روستاها و عشایر از بین رفته است».
ما را فراموش نكنید!
روزنامه ایران در گزارشی نوشت: تازه به روستای سیتاردشتیاری رسیده ایم. «سعید طویل» از تویوتا پیاده می شود، پاچه شلوارهایش را بالا می زند و دل به آبی می زند كه جاده روستای دلگان به سیتار را پوشانده است. از ماشین به او نگاه می كنم كه انگار در میانه دریایی بی كران ایستاده است؛ مثل همه همشهری هایش در بخش دشتیاری كه آب زندگی و زمین های كشاورزی و دام هایشان را با خود برده است. آبگرفتگی اطراف جاده نوبندیان به سمت دلگان نشان از سیل خانمان براندازی دارد كه این روزها به جان مردم این روستاهای محروم افتاده است. فرماندار بخش دشتیاری از گرفتار شدن بیشتر از ۱۰۰ روستا در سیل می گوید و ۷۰ هزار نفری كه درگیر سیل شده اند. او با امیدواری از اینكه این سیل ذخیره آب خوبی در اختیار این بخش همیشه خشك قرار داده، می گوید: از میان بیشتر از ۱۰۰ روستا تا امروز با كمك مردم توانستیم فقط به ۳۰ روستا كمك های غذایی برسانیم. جمشید سارانی بخشدار دشتیاری از خسارت شدید به زیرساخت های دشتیاری می گوید و كمك مردمی كه خودشان به داد یكدیگر رسیده اند: ما و تمام مسئولین استان شبانه روز مشغول تلاش و كمك رسانی به مردم هستیم. اما گفت وگوی ما با بخشدار با این آرامش نبود و مردم با عصبانیت از كمبود كمك ها گفتند. پسر جوانی از پدرش اظهار داشت كه در روستایی در دلگان گیر افتاده و هنوز هیچ امدادرسانی به او نشده است. مرد دیگری از كودك یكی از اقوامش در روستای سیتار اظهار داشت كه گرسنه مانده. اینجا همه دردمند هستند و این احساس را تجربه می كنند كه فریادهای آنان به گوش كسی نمی رسد.
در جاده دلگان به سیتار چند پسر بچه از بسته شدن مدرسه ها می گفتند: مدرسه چادری ما حالا ۳ روز است كه تعطیلست و نتوانستیم به مدرسه برویم. آنها از ترسی كه سیلاب به جان آنها انداخته گفتند. یكی دیگر از اهالی روستا می گوید: در روستای سیتار مردم هیچ كمكی دریافت نكرده اند و فقط با آردی كه در خانه دارند نان می پزند تا شكم كودكان را سیر كنند.
كسی صدای سیستان را می شنود؟
خبرگزاری ایمنا در گزارشی آورده است: عجیب ترین روزهای امروز ایران، همه چیز برای ناكوك بودن حال مردم داشته است؛ روزهای بی اعتمادیِ جامعه ایرانی متقارن شده با بی اعتنایی دیگر به سرزمین نخل و آفتاب. واژه محرومیت با تمام وسعت و شدتی كه دارد را می توان به پهنای دومین استان پهناور كشور معنا كرد؛ سیستان و بلوچستان در روزهایی كه به جهت بحران خطای انسانی، كمتر كسی در كشور به فكر بلایای طبیعی بود، محروم تر و مظلوم تر از همیشه لبریز از سیل شد و طبق معمول تا زمان رسیدن صدای این مظلومیت به گوش پایتخت نشینان، چندین ساعت زمان طی شد. البته توئیتر فارسی همیشه از این قاعده مستثنا بوده و هرجا كه كاربری باشد، می تواند به وسعت تمام ایران صدای مردم باشد و این چند روز نیز كاربران توئیتر صدای مردم سیل زده بلوچستان شدند؛ سارا در رشته توئیتی درباره مختصات سیل نوشت "سیل سیستان بلوچستان برای كسانی كه میخوان بدونند تو سیستان و بلوچستان چه خبره می نویسم. لطفا پیش از هر چیز یك نقشه از استان رو جلوی خودتون باز كنید. از روستاها بالا دست كه شروع سیل از اونجا بوده هیچ خبری نیست. (احتمالا تعداد این روستاها بیشتر از ۵۰۰ تاست) ُمنطقه وسیعه و هر بخش ده ها روستا داره. اینترنت و آنتن تلفن كه هیچ مردم حتی برق هم ندارند. بنت شرق شهرستان نیك شهره. از روستاهای این منطقه(قریب به ۸۰ روستا) هیچ خبری شنیده نمی شه. از روستاهای فنوج خبری نیست. از روستاها بالا دست قصرقند (كاجو) خبری نیست. پایین دست قصر قند جایی به اسم تلنگ، غرب فنوج بخش كتیج، توتان غرب بنت. چاهان جنوب غربی نیكشهر. هیچ خبری از این بخش ها نیست. چانف آهوران و لاشار مناطق كوهستانی هستند كه همیشه باران های سنگین دارند. اصل قضیه این است كه تنها راه ارتباطی برای كمك رسانی به مردم هلیكوپتره. فقط و فقط.
كسی صدای سیل زدگان را نمی شنود
روزنامه تعادل در گزارشی نوشت: مردم سیستان و بلوچستان در چابهار، بنت، نیك شهر و بیشتر از صد روستای حاشیه این شهرها با آب می جنگند. خانه هایشان را آب برده و دام ها تلف شدند با این وجود هنوز وضعیت امدادرسانی در سیستان و بلوچستان بگفته مردم كافی نیست، روستایی ها می گویند، سیستان و بلوچستانی یاد گرفته است فقط خودش به خودش كمك نماید، همیشه محروم بودیم و حالا هم كسی ما را نمی بیند، كسی صدای ما را نمی شنود اما مسئولان روایت دیگری دارند، از اعزام بالگرد امداد می گویند و از وصل شدن برق در بنت و زرآباد، از تعیین محل اسكان اضطراری تا توزیع اقلام خوراكی ولی عكس ها و روایت محلی ها متفاوت می باشد می گویند آب شرب گل آلود شده و اگر بموقع به داد «دشتیاری» نرسند فاجعه رخ می دهد. سیل زندگی مردم دلگان، نیكشهر، خاش، كنارك، سراوان، دشتیاری چابهار، زرآباد، كنارك، بزمان و روستاهای اطرافشان را با خود برده و مزارع موز و محصولات كشاورزی را نابود كرده است آن هم در صورتیكه هنوز خسارت توفان های شدید، بارش های تند و رگباری، سیلاب، برف، سرما و یخبندان سال های قبل به مردم پرداخت نشده است، با این وجود مردم سیستان و بلوچستان حالا فقط یك دغدغه دارند، اینكه در جدال با قدرت سیل زنده بمانند «از جمعه هفته گذشته گرفتار سیل هستیم وضعیت در دشتیاری وخیم است و هیچ خبری از سرنوشت ۱۵ هزار نفر از روستای های این منطقه نداریم، مسیر ارتباط ۲۵۰ روستا بطور كل قطع شده و اگر زود به داد دشتیاری نرسند، فاجعه رخ می دهد.» این صحبت های نوید برهان زهی، فعال اجتماعی و از شهروندان سیستان و بلوچستان است، او درباره وضعیت فعلی روستاهای سیل زده به تعادل می گوید: پنج منطقه اصلی در سیستان و بلوچستان با سیل درگیر است، بنت، نیك شهر، زرآباد و دشتیاری اما وضعیت بنت وخیم است از ۱۵ هزار نفر مردم روستاهای این منطقه هیچ خبری نداریم و راه ارتباطی با ۲۵۰ روستا قطع شده است.
امدادرسانی از زمین و آسمان
روزنامه شهروند در گزارشی نوشت: سیستان وبلوچستان هنوز در محاصره سیل قرار دارد. سیل در چهار روز گذشته خسارت های شدیدی به زندگی و داروندار مردم و زیرساخت های جنوب سیستان وبلوچستان وارد كرده است؛ پیش بینی می شد با فروكش كردن آب و كم شدن بارش ها، راه ارتباطی روستاهای محاصره در سیلاب باز شود؛ از بامداد روز گذشته هم حدودا راه های ارتباطی روستاها درحال بازشدن است، اما هواشناسی می گوید بارش های جدیدی فرا می رسد و وضع بحرانی سیستان شاید تا هفته ها ادامه دارد. بارش هایی كه از جمعه غروب شروع شده، زندگی مردم دلگان، نیكشهر، خاش، دلگان، كنارك، سراوان، دشتیاری چابهار، زراباد، كنارك و بزمان و روستاهای اطراف شان را به شدت تحت تأثیر قرار داده و خیلی از مزارع كشاورزی را نابود و دام های روستاییان را تلف كرده است. جمعیت هلال احمر بعنوان اولین نهاد مسئول به پاسخگویی به بحران ها، از همان دقایق اول در آماده باش كامل قرار گرفت و همه توان لجستیك و نیروی انسانی استان برای كمك به سیل زدگان پای كار آمدند و بی وقفه به دنبال رسیدگی به وضع سیل زدگان هستند؛ مسیرهای مواصلاتی خیلی از روستاها هنوز هم بسته است، اما قایق های هلال احمر مردم و اقلام كمكی را به روستاهای محاصره شده رسانده و گروه های لطمه پذیر را از منطقه خطر دور كرده اند؛ زنان باردار، بیماران و معلولان. بالگردهای جمعیت هلال احمر، هوانیروز و نیروی انتظامی هم مرتب درحال رفت وآمد و بررسی شرایط هستند تا كمك ها هرچه سریع تر به روستاییان گرفتار در سیلاب برسد. مسدود بودن مسیرهای مواصلاتی به روستاهای سیستان و بلوچستان امدادرسانی را سخت كرده، سیل خیلی از جاده ها را از بین برده و شرایط جوی امدادرسانی را كند كرده است. بالگردها به سختی اجازه پرواز پیدا می كنند و قایق ها بیشترین نقش در امدادرسانی را بر عهده گرفته اند.
رسانه های اصولگرا
جانستان بلوچستان
روزنامه وطن امروز در گزارشی نوشت: روزنامه وطن: با وجود قطع شدن باران در سیستان وبلوچستان اما همچنان خیلی از شهرها و روستاها با سیل دست وپنجه نرم می كنند، راه های مواصلاتی مسدود است و هنوز ۴۰۰ روستای استان در محاصره آب هستند. مسؤولان استان هنوز میزان خسارت سیل سیستان وبلوچستان را برآورد نكرده اند اما در بعضی شهرستان ها خسارت ها سنگین گزارش شده است. در این میان اتفاق ویژه و كم سابقه در سیل جنوب شرق حمله گاندوها (تمساح های پوزه كوتاه) به سیل زدگان است. * كمك كنید سیل سیستان وبلوچستان آنقدر وسیع است كه برای جبران خسارت های آن یك همت ملی نیاز است. وضعیت در جنوب شرق كشور آنقدر بحرانی است كه استاندار سیستان وبلوچستان در تماس تلفنی با رئیس سازمان مدیریت بحران كشور خواهان كمك و مساعدت بیشتر دولت برای خدمات رسانی به مردم سیل زده و ارسال بالگرد برای نجات جان مردم و ارسال كمك به روستاهای مختلف شد. احمدعلی موهبتی درباره آخرین وضعیت سیل به رسانه ها اظهار داشت: به بالگرد و قایق و مواد غذایی و آب و لوازم بهداشتی و كمك های امدادی نیاز است كه بر حسب پیگیری ها استان های معین و ستاد مدیریت بحران كشور مقرر است پای كار بیایند. حجم خسارت وارده به منازل و اراضی كشاورزی و تاسیسات و زیرساخت ها و راه های ارتباطی بسیار بالاست. وی ادامه داد: شرایط اسكان و كمك به ساماندهی و ارائه خدمات به مردم در حد مطلوب نمی باشد و باید بیشتر از این تلاش نماییم و در ایام آینده این تلاش ها باید جدی تر شود. متأسفانه در منطقه كنارك و زرآباد خسارت های زیادی وارد شده و ارتباط زمینی قطع است و در بعضی قسمت ها پل ها خراب و ارتباطات جاده ای نیز قطع شده و تابحال كمك رسانی با قایق انجام می شده است. موهبتی بیان كرد: شرایط به شكلی است كه در بعضی مناطق به دلیل شدت آب قایق ها نیز نمی توانند بروند و در جاهای دیگر كه میزان آب كاهش یافته، حتی ماشین و قایق هم نمی توانند عبور كنند و برای امدادرسانی نیازمند بالگرد هستیم. امكانات مورد نیاز را هلال احمر جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران، دستگاه های خدماتی آب و برق و مخابرات و مجموعه دستگاه های دیگر در حوزه خدمات فراهم نموده اند و همه پای كار هستند و آمادگی كامل دارند. امیدواریم پشتیبانی لازم برای ارائه حداقل اقلام غذایی فراهم گردد، برای اینكه هم اینك برق قطع است و نانوایی ها نمی توانند پخت داشته باشند و برخی نیازهای غذایی باید به مردم رسانده شود.
سرزمین رستم پنجه در پنجه سیل
روزنامه خراسان در گزاشی نوشت: سیستان و بلوچستان سرزمین رستم دستان و سرزمین مردمان صمیمی و سختكوش از چند روز گذشته كه بطور طبیعی عمده توجهات به ماجرای سقوط تلخ هواپیمای اوكراینی معطوف بود در سكوت و غربت با سیل دست و پنجه نرم می كند. در جنوب سیستان وبلوچستان ۱۳ شهرستان درگیر سیلاب شدند و راه ارتباطی بیشتر از ۵۰۰ روستا قطع شده است كه امدادرسانی در این مناطق توسط امدادگران هلال احمر و نیروهای جهادی، سپاه، ارتش و... ادامه دارد. ارتفاع آب در مناطق سیل زده روستایی استان سیستان و بلوچستان تا ۸ متر هم رسیده و در بسیاری از جاها تردد فقط با قایق امكان پذیر است، راه های زمینی مسدود شده اند و بالگردها به علت شرایط جوی به سختی اجازه پرواز پیدا می كنند، مشكلات بسیاری برای مردم به وجود آمده است؛ برخلاف خوزستان كه به علت وجود چندین سد امكان كاستن سرعت سیل بود اما در سیستان و بلوچستان رودخانه هایی جاری شده اند كه ۵ دهه است خشك بوده یا نهایت در اندازه بسیار معمولی سیلاب داشته اند در همین حال حتی بر اثر بارش بی سابقه باران در سیستان وبلوچستان، آب سه سد سرریز شده است. هر چه از اختتام فعالیت قوی ترین سامانه بارشی امسال در سیستان و بلوچستان می گذرد عمق خسارات سیل بیشتر از پیش خودرا نشان میدهد و لزوم ارسال سریع تر و بیشتر كمك ها و كوشش های امدادگران به سیل زدگان دو چندان شده است. سیلی كه از بارش های قوی ترین سامانه بارشی سال جدید رخ داد و با وجود به انتها رسیدن بارش ها هنوز تبعات آن ادامه دارد. میزان خسارات آن قدر زیاد است كه الان بیشتر از سه هزار و ۵۰۰ نفر در حال امدادرسانی به سیل زدگان سیستان و بلوچستان هستند. حجم سیلاب سرگردان در مناطق سیل زده با گذشت بیشتر از یك شبانه روز از به انتها رسیدن بارندگی ها به قدری زیاد است كه در بعضی نقاط تنها بوسیله هوایی می توان امداد رسانی كرد. درهمین حال، رئیس جمهور در تماس تلفنی با "احمد علی موهبتی" استاندار سیستان و بلوچستان از مسائل و مشكلات این استان به دنبال بارش های شدید و وقوع سیل باخبر شد و دستورات لازم را برای تسریع در روند امدادرسانی صادر كرد. استاندار: سیل زدگان سیستان وبلوچستان نیاز به حمایت ملی دارند بگفته موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان قطع محورهای ارتباطی ۵۰۰ روستا، بسته شدن ۲۶ محور ارتباطی فرعی، قطع برق ۱۳۰ روستا، از مدار خارج شدن شبكه توزیع آب شرب ۳۰۰ روستا در مناطق مركزی و جنوبی، لطمه شدید به بخش كشاورزی همچون باغ های موز و مزارع در شهرستان های كنارك، چابهار و دلگان، قطع شبكه ارتباط تلفنی در شهرستان های نیكشهر، فنوج، بخش هایی از دلگان، سرباز، كنارك، قصرقند و همین طور آب گرفتگی معابر و منازل مسكونی در مناطق شهری و روستایی همچون لطمه های وارد آمده به مناطق سیل زده این استان است. وی ادامه داد: سیل زدگان در مناطق جنوبی استان باتوجه به حجم بالای بارش ها، وقوع سیلاب، زیر آب رفتن خانه های روستایی و اراضی كشاورزی و بی خانمان شدن خانوارها به حمایت ملی برای جبران خسارت ها نیاز دارند.
سیستان و بلوچستان و تراژدی سیل
روزنامه خراسان در مطلبی دیگر آورد: جاری شدن سیلاب در طول تاریخ خسارات بسیاری را به مناطق مستعد سیل، تحمیل كرده و علاوه بر خسارت های مالی و زیر ساختی، زندگی میلیون ها انسان را تحت تاثیر خود قرار داده است. بیشتر قربانیان سیل ها بر اثر غرق شدگی جان می بازند اما قحطی و شیوع بیماری های عفونی نیز قربانیان بسیاری در طول تاریخ گرفته اند كه متاسفانه در آمار قربانیان سیل قرار نمی گیرند. هر چند به عقیده كارشناسان، سیل برخلاف زلزله به راحتی قابل پیش بینی است اما متاسفانه این روزها این بلای طبیعی باردیگر و البته چندباره زندگی مردم جنوب شرق كشورمان و خصوصاً استان سیستان و بلوچستان را به چالش كشیده است. در ادامه با هم به چند سیل مهیب در استان سیستان و بلوچستان طی چند سال اخیر كه موجب خسارت های مالی و از دست دادن برخی از مردم شده است، اشاره می نماییم و امیدواریم مرور و بررسی این گونه حوادث به پیشگیری و مدیریت بهینه آن بینجامد و از تكرار شدن اتفاق های تلخ، جلوگیری شود. سیل های مهیب سیستان و بلوچستان سیل های ۱۲ سال اخیر استان سیستان و بلوچستان كه در آن برخی از مردم عزیز این استان را از دست داده ایم، با هم مرور می نماییم. البته بد نیست بدانید بطور میانگین هر یك سال و نیم، یك سیل مهیب در این استان وجود داشته كه در كنار خسارت های جانی، خسارت های مالی زیادی هم به بار آورده است. سال ۱۳۸۶ - تعداد كشته ها ۶ نفر براثر بارندگی های سال ۱۳۸۶ و جاری شدن سیل، فقط در منطقه عشایری ایرانشهر ۳۰ واحد مسكونی، پنج حلقه چاه كشاورزی، ۱۰ رشته قنات و چشمه، دو جایگاه توزیع مواد سوختی و دو سیل بند بطور ۱۰۰ درصد تخریب شد. سال ۱۳۸۹ - تعداد كشته ها ۶ نفر بر اثر بارندگی و جاری شدن سیل در این سال، غیر از شش هموطنی كه جانشان را از دست دادند، ۳۷۰ واحد مسكونی به صورت ۱۰۰ درصد تخریب و به ۱۷هزار و ۴۹واحد مسكونی نیز خساراتی بین ۲۰ تا ۶۰ درصد وارد شد، این درحالی است كه ۱۲ هزار و ۸ هكتار از اراضی باغی نیز به صورت كامل تخریب شد و ۴۷ هزار و ۱۸۳ هكتار از اراضی باغی و زراعی نیز بین ۲۰ تا ۶۰ درصد لطمه دید و ۷۰ هزار و ۴۷۸ راس دام تلف شد. همین طور این سیل منجر به لطمه دیدن ۷۹ دستگاه خودروی سواری و تخریب ۵۹۷ دهنه پل شد. سال ۱۳۹۱ - تعداد كشته ها ۳ نفر به دنبال بارندگی های آذر سال ۱۳۹۱ راه ارتباطی ۵۰ روستای چابهار مسدود شد و سه تن از هموطنان مان هم جان باختند. دو تن از كشته ها كه نوجوان و جوان ۱۰ و ۱۷ ساله بودند به علت تماشای جریان آب در بند نگور از توابع بخش دشتیاری چابهار جان خودرا از دست دادند.
سیلاب برخی مسئولان را هم با خود برده است
خبرگزاری افكارنیوز در گزارشی آورد: سال ها قبل، سفرم به سیستان و بلوچستان همزمان شده بود با ریزگردهای منطقه سیستان خصوصاً در زابل كه بااینكه حالا برای مردم «درد» ی عادی است اما باید آن جا بود تا این فاجعه را لمس كرد كه چگونه ریزگردها نامهربانانه تا اعماق تنفس ها و زندگی را در می نوردند. حالا اما درد، روی دیگرش را هم به سیستان و بلوچستان نمایانده است. آن وقت كه باران نمی بارد و حقابه به هامون نمی رسد، درد گرد و غبار و ریزگردها تن را می آزارد و حالا كه باران باریده است باز هم روی خشم طبیعت به سراغ مردم آمده است. اگر آنها آن وقت زندگی را در بین گرد و غبار می بینند، این روزهای سرد هم باید زندگی را روی آب ببینند. چرا سیستان و بلوچستان در باران و غیرباران گرفتار چنین مشكلاتی می شود؟ بااینكه شاید برای خشك شدن «هامون» بتوان بهانه قطع غیرقانونی و ناجوانمردانه حقابه توسط كشور همسایه را بهانه كرد اما آیا برای این سیلاب ها نیز می توان «بهانه» تراشید؟ سیل ویرانگر سیستان و بلوچستان، سیلاب روزهای قبل در استان هرمزگان برای هزارمین نوبت به ما ثابت كرد كه بارش های غیرطبیعی بیشتر از آن كه ما تصور می نماییم می تواند به زیرساخت های شهری و روستایی مان لطمه برساند. بنابر آن چه از گزارش ها، قرائن و شواهد سیلاب ها برمی آید مجموعه مسئول در كشور هنوز در فراهم آوری زیرساخت های لازم و اولیه همچون لای روبی رودخانه ها و كانال ها برای مقابله با چنین حوادثی گرفتار نوعی غفلت تاریخی است. سیلاب های ویرانگر شمال و شرق و جنوب در ایام آغازین امسال كه حال و هوای شاد نوروزی مردم را به غم مبدل ساخت، سیل روزهای اخیر در هرمزگان و حالا در سیستان و بلوچستان اساسا نتیجه بی توجهی و قصور یك دوره خاص برنامه ریزی و مدیریت نیست، بلكه سال های سال است كه مسئولان و دست اندركاران به دنبال ادوار خشكسالی و بارش های كم، از انجام وظایف خود در قبال پیش گیری از چنین حوادثی غفلت كرده اند كه اگر بخواهیم امروز به «عدالت» پیش برویم، باید تمامی مسئولان در دوره های پیشین را درباره قصورشان بازخواست و به وجدانشان یادآوری نماییم كه دردها و مصائب امروز این سیلاب ها نتیجه بی عرضگی و بی تدبیری های آنها در زمان مسئولیت شان است.
اقدامات دولت برای رسیدگی سیل زدگان سیستان و بلوچستان مطلوب نیست
خبرگزاری آنا به گفت و گو با علی كرد نماینده مردم خاش در مجلس شورای اسلامیپرداخته و آورد: درباره خسارات ناشی از سیل در حوزه انتخابیه اش اظهار نمود: نزولات آسمانی كه از جمعه هفته گذشته در استان سیستان و بلوچستان آغاز به بارش كرد، سبب جاری شدن سیل و وارد آوردن خسارات فراوانی به زیرساخت های منطقه شد. وی با اشاره به اینكه هفته گذشته استان سیستان و بلوچستان تا سواحل مكران سه روز درگیر بارش برف و باران بود، تاكید كرد: جاری شدن سیل در دشت سیستان خسارات فراوانی را به مزارع، باغات، منازل مسكونی، فضاهای آموزشی و زیرساخت شهری وارد كرد و بیشتر راه های مواصلاتی به دلیل آبگرفتگی زیاد مسدود و گرفتار خسارت شده اند. ۸۰ درصد زیرساخت ها در سطح استان بر اثر این سیل خسارت دیده و مردم با مشكلات فراوانی مواجهند. ستاد بحران كشور، با استانداری و فرمانداری ها جلساتی داشتند، اما امكانات محلی به تنهایی نمی تواند پاسخگوی نیاز لطمه دیدگان باشد. درباره مشكلات استان با وزرای نیرو، ارتباطات، كشور، راه و جهاد كشاورزی تماس گرفتیم و تذكراتی دادیم اما آنگونه كه باید توجه نشده است.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد معضل سیل در پهناورترین استان ایران