گزارشی از نشست چشم انداز روابط ایران و آمریكا در پرتو تحولات جدید (۲)
جایگاه ایران در سیاست خارجی و دسته بندی های جهانی از نگاه آمریكا
برتریها: «فواد ایزدی» كارشناس مسائل آمریكا می گوید كشورها از نگاه رهبران واشنگتن به همسو و ناهمسو تقسیم می شوند و ایران هم در زمره كشورهای ناهمسو تعریف شده است. در شرایط دشوار كنونی تنها چاره، مقاومت در مقابل تحریم ها و تنگناهای تحمیل شده از طرف دولت ترامپ است.
«چشم انداز روابط ایران و آمریكا در پرتو تحولات جدید» عنوان نشست تخصصی بود كه عصر روز گذشته دوشنبه هفتم بهمن ماه در سالن فردوسی «خانه اندیشمندان علوم انسانی» به همت «انجمن علوم سیاسی ایران» انجام شد.
در این جلسه ۶ تن از استادان و كارشناسان برجسته حوزه بین الملل همچون «فریدون مجلسی»، «مصطفی زهرانی»، «حسین دهشیار»، «فواد ایزدی»، «سیدجلال دهقانی فیروزآبادی» و «ابراهیم متقی» حضور داشتند و به بیان دیدگاه های خود در پیوند با روابط تهران و واشنگتن پرداختند.
ایزدی عضو هیات علمی دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران و كارشناس روابط بین الملل همچون صاحبنظرانی بود كه در این جلسه به بیان دیدگاه خود پرداخت.
جمهوری اسلامی ایران در دسته بندی های سیاست خارجی آمریكا چه جایگاهی دارد؟
این كارشناس مسائل آمریكا در آغاز سخنان خود اظهار داشت: در بحث ایران و آمریكا چند مفهوم وجود دارد كه اگر درست مطالعه شوند، خیلی از پرسش هایی را كه دراین زمینه وجود دارد، می توان پاسخ داد. مفهوم نخست مربوط به «دولت های همراه» و «همسو» (client state) است. ایران در زمان شاه كشوری همراه و همسو با آمریكا بود. مفهوم دیگری كه ممكنست بتواند برای فهم روابط ایران و آمریكا كمك نماید، مفهوم «كشورهای دشمن» و «ناهمسو» (enemy state) است.
با وقوع انقلاب اسلامی و پیش از آن، كودتای ۲۸ مرداد ایران در فهرست كشورهای ناهمسو قرار گرفت. پرسش این است كه آیا ایران می تواند از گروه enemy stste به client state انتقال یابد یا خیر؟
ایزدی به پرسش فوق اینگونه پاسخ داد كه بطور قطع مردم ایران نمی خواهند نوكر و همسو با هیچ كشوری باشند، در ضمن این را هم نمی خواهند با كشوری چون آمریكا كه از نظر علمی و اقتصادی پیشرفت داشته دشمنی داشته باشند. چونكه عدم ارتباط با چنین كشورهایی حداقل از نظر علمی به ایران ضربه خواهد زد.
این كارشناس روابط بین الملل این پرسش را بیان كرد كه «آیا جمهوری اسلامی می تواند در هیچ یك از این دسته ها قرار نگرفته و بجای آن ارتباط نرمال تری با آمریكا برقرار كند؟». وی معتقد می باشد كه برای یافتن راه سوم هر دو طرف باید تمایل به یافتن راه بینابینی داشته باشند.
استاد دانشكده مطالعات جهان معتقد می باشد كه ایالات متحده آمریكا در دسته بندی دیگر كشورهای دنیا را به چهار گروه دیگر تقسیم می كند؛ گروه نخست كشورهایی هستند كه آمریكا نگاه خاصی به آنها ندارد مانند «اوگاندا» و «رواندا» چونكه منابع قابل توجهی یا موقعیت ژئوپلتیك مهمی ندارند. این كشورها در معادلات جهانی جایگاهی ندارند.
گروه دوم همچون چین، كشورهایی دارای موقعیت ژئوپلتیك و منابع طبیعی قابل توجهی هستند و افزون بر آن بمب اتم نیز دارند. آمریكا به سبب موارد یاد شده نمی تواند با آنها وارد جنگ جدی شود. همین طور به سبب برخورداری طرفین از بمب اتم در صورت جنگ نظامی هر دو كشور نابود خواهند شد. بدین سبب آمریكا با این كشورها وارد توافق می شود.
از نگاه وی، گروه سوم همان كشورهای همسو (client) هستند كه خود به دو دسته تقسیم می شوند؛ گروهی همسو بودن با آمریكا را به نفع خود می دانند همچون ژاپن و آلمان. گروهی دیگر همچون عربستان كه همسو بودن با آمریكا به نفع آنها نیست و این كشور همچون گاو شیرده آمریكا به شمار می آید.
گروه چهارم كه ایران در آن قرار دارد همان enemy state است. دولت هایی كه بعد از مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بر سر كار بوده اند، دغدغه انتقال ایران از گروه چهار به سه را داشته اند. در همین راستا هر یك از دولت ها تجربیاتی را در زمینه این تغییر موضع داشته اند.
تنها چاره، مقاومت مقابل آمریكا است
ایزدی گفت: با وجود تلاش هایی كه ایران در ۳۰ سال قبل برای تنش زدایی انجام داده اما مشكلات میان ۲ كشور، همچنان به قوت خود باقی است. این ناهمسویی تنها به سبب موضوع فلسطین نیست و با حمایت نكردن تهران از فلسطینی ها مشكل ایران و آمریكا حل نخواهد شد. تجربیات كشورهای همسایه در ارتباط با همراهی با اسرائیل نیز وجود دارد كه میزان تاثیرگذاری آن در روابط با آمریكا آشكارشده است.
وی اضافه كرد كه اسرائیل در تركیه سفارت دارد و روابط تجاری، فرهنگی، توریستی و حتی نظامی گسترده ای میان ۲ طرف وجود دارد تا جایی كه رزمایش های هوایی رژیم صهیونیستی در تركیه انجام می شود. این وضعیت اما تاثیری در برخورد آمریكا با دولت تركیه نداشته است و دولت تركیه به سبب تحریم های آمریكا شرایط سختی را تجربه می كند. بدین سبب با بهبود روابط با اسرائیل مساله حل نخواهد شد. می توان اظهار داشت كه مشكل ایران و آمریكا لزوما اسرائیل نیست ولی این مساله تا حدی كفه اختلافات این دو كشور را سنگین تر می كند.
از نگاه این مدرس روابط بین الملل، تا زمانی كه آمریكا و ایران وجود داشته باشند، روابط این دو كشور بهبود نخواهد یافت.
ایزدی مواضع اخیر «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه كشورمان را سنجیده دانست و اظهار داشت: ظریف نكته هایی را درباره آمریكا اظهار داشت كه بسیار سنجیده بود. وی اعلام نمود كه آمریكا از دولت روحانی و جمهوری اسلامی عبور كرده است. این نكته درست است چونكه دولت روحانی و جمهوری اسلامی خواستار بهبود روابط بودند اما هیچ تغییری در رفتار آمریكا حاصل نشد.
از نگاه این عضو هیات علمی دانشكده مطالعات جهان، ایران كشوری بزرگ با منابع طبیعی گسترده است و آمریكا كشور ما را رقیب خود می داند بدین سبب مشكل ایالات متحده هیچ چیز جز خود ایران نیست. حالا حال كشور خوب نیست و شرایط سختی به كشور تحمیل شده است اما كار خاصی نیز برای خروج از این شرایط نمی توان انجام داد تنها چاره، مقاومت در مقابل دولت كنونی آمریكا است.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد جایگاه ایران در سیاست خارجی و دسته بندی های جهانی از نگاه آمریكا