ضرورت توجه به پژوهش های كاربردی در حوزه فناوری نانو- علی ماجدی
برتریها: پژوهش، فعالیتی خلاقانه و سامان یافته برای افزایش سطح دانش در موضوعی خاص است. به طور كلی پژوهش را می توان در دو دسته كلی پژوهش پایه و كاربردی دسته بندی كرد؛ در پژوهش پایه ای هدف تولید و بهبود فرضیه های علمی برای افزایش درك از طبیعت و پیش بینی آن یا سایر پدیده هاست.
در عوض یك پژوهش كاربردی از فرضیه های علمی به منظور توسعه یك فناوری یا فناوری هایی به منظور دخالت در طبیعت و تغییر در آن استفاده می نماید. با عنایت به این تعریف پژوهش پایه ای بعنوان خوراكی برای یك پژوهش كاربردی به كار می رود و یك پژوهش كاربردی به ما در رسیدن به فناوری خاص كمك می نماید.
از ابتدای خلقت انسان تولید و توسعه فناوری نقش اساسی در گسترش اقتصادی بشر ایفا كرده است. با شروع انقلاب صنعتی در قرن هیجدهم میلادی و ورود ماشین های پیشرفته به كارخانجات، این امكان به وجود آمد كه نیروی انسانی فقط روی كارها با حساسیت و دقت بالا متمركز و بقیه كارها با وسایل مكانیكی انجام شود كه این سبب تسریع در كارها شد. هم اكنون نه تنها كالاها با به وجود آمدن فناوری های جدید متحول شده اند بلكه خدمات هم با بهره گیری از فناوری های مانند فناوری اطلاعات بر پایه اینترنت تغییر شگرفی یافته است. امروزه در بسیاری كشورها به منظور رشد اقتصادی پایدار و تولید كارهای جدید برای نیروهای انسانی بر توسعه فناوری های نو تمركز یافته اند.
یكی از فناورهای نو ظهور فناوری نانو است كه در سال های اخیر توجه زیادی را در دنیا به خود معطوف ساخته و پیش بینی می گردد این فناوری در كنار فناوری زیستی، فناوری اطلاعات و علوم شناختی بعنوان فناوری های همگرا تمام زندگی انسان را در آینده متحول كند.
اولین جرقه های توجه خاص كشورها و دولت ها به فناوری نانو در جهان در سال 1379 زده می گردد. در ایران در سال 1380 یك تیم مطالعاتی با عنوان كمیته مطالعات سیاست فناوری نانو تشكیل شد و در تاریخ 16/6/1382 ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به ریاست معاون رئیس جمهور وقت تولید می گردد. در دی 1383 وزیر علوم در دیدار رهبر معظم انقلاب با رؤسای دانشگاه ها، به فعالیت های ستاد فناوری نانو برای برنامه ریزی و توسعه این فناوری اشاره می كنند و مقام معظم رهبری با تاكید بر ضرورت اهمیت پیشگامی در این زمینه می فرمایند:
'موضوع را زود فهمیده ایم. یعنی نگذاشتیم بعد از چهل سال بفهمیم كه چنین چیزی در دنیا پدید آمده است. در اوایل كار این مورد را فهمیده ایم و الان هم دنبالش هستیم. اگر بودجه داده شود، تشویق بشود و افرادی برای پیگیری این كار گماشته شوند، خواهید دید دیری نخواهد گذشت كه در سطح اول دنیا قرار خواهیم گرفت. '
شورای عالی انقلاب فرهنگی «سند راهبرد آینده»، سیاست ها و راهبردهای توسعه و ارتقای این فناوری در كشور در اردیبهشت 1385 تصویب كرد و در ادامه سند ده ساله دوم توسعه فناوری نانو (1404-1394) با عنایت به ارزیابی های راهبردی، گزارش های عملكرد سالانه و بازخوردهای حاصل از اجرای آن، تدوین شده است كه هم اكنون در این مرحله قرار داریم.
از بررسی مقالات علمی مرتبط با نانو چاپ شده توسط محققان ایرانی در سال 2016 مشاهده می گردد ایران در هم اكنون در رتبه ششم در دنیا در این زمینه قرار دارد. شاخص میانگین ارجاع به هر مقاله نانو معیاری از كیفیت به حساب می آیند. ایران در این شاخص در سال 2016 با وجود ارتقای چند رتبه ای نسبت به سال گذشته، در رتبه بیست و نهم قرار دارد و كشورهایی مانند عربستان و پاكستان در این شاخص بالاتر از ایران هستند. همینطور در ارتباط با تبدیل شدن علم به فناوری یكی از موارد میزان اختراعات بین الملی ثبت شده است. ایران در مجموع تابحال 172 اختراع مرتبط با فناوری نانو در دفاتر ثبت پتنت آمریكا و اروپا منتشر كرده است. بر این اساس رتبه ایران در پتنت های ثبت شده در USPTO در سال 2016 بیست و چهارم است. نسبت تعدادكم تر پتنت ها به تعداد مقالات نانو نشان داده است ایران از نظر سطح دانش علمی مرتبط با فناوری نانو در سطح بالایی قرار گرفته است. با این حال، بیشتر پژوهش ها در زمینه نانو از نوع پایه ای بوده و پژوهش های كمی از نوع پژوهش كاربردی انجام شده است.
در این زمینه دانشجویان تحصیلات تكمیلی در كنار اساتید دانشگاه ها به همراه محققان در پژوهشكده ها و مراكز تحقیقاتی دولتی و غیر دولتی از اركان اصلی تحقیقاتی در كشور به شمار می آیند. انجام پژوهش های كاربردی در حوزه فناوری نانو نیاز به صرف هزینه های تحقیقاتی بیشتر به جهت ساخت و بهینه سازی و تعیین خصوصیت ها بوده و در این زمینه دانشجویان با عنایت به مشكلات معیشتی و كمبود بودجه تمایل كمتری به انجام چنین پژوهش هایی دارند.
با توجه به موارد فوق به منظور خلق ثروت از این فناوری و بهبود وضع زندگی مردم و رفاه عمومی همینطور رسیدن به اهداف چشم انداز بیست ساله نیاز به سرمایه گذاری بیشتری جهت نیل به تحقیقات كاربردی است. همینطور باید گروه های تحقیقاتی در داخل كشور با یكدیگر و با سایر گروه ها در خارج كشور كه در این زمینه از فناوری در حال پژوهش هستند در ارتباط بوده تا پژوهش ها به سمت كاربردی شدن و تبدیل به فناوری انتقال یابد. در این صورت فناوری نانو می تواند به ارتقای اقتصادی جامعه در آینده كشور بیانجامد و در نهایت ایران خود بعنوان یك كشور مطرح صادر كننده فناوری نانو در سطح جهانی تبدیل شود.
*دانش اموخته دكتری نانوشیمی گرایش نانومواد معدنی از دانشگاه تهران و پژوهشگر رشته فناوری نانو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد ضرورت توجه به پژوهش های كاربردی در حوزه فناوری نانو- علی ماجدی