شركت های دانش بنیان و آغاز تحولات اساسی در اقتصاد ایران
به گزارش برتریها اقتصاد كشور در سال های اخیر در حال تغییر از اتكا به منابع زیرزمینی، نفت، فولاد، سیمان و دارایی فیزیكی، به سمت اقتصاد دانش بنیان بر پایه دارایی های مبتنی بر دانش و تكنولوژی است؛ بنابراین دولت با عرضه برنامه های حمایتی از شركت های دانش بنیان به دنبال تحقق هر چه بیشتر این هدف است.
اقتصاد جهانی در دهه های اخیر تحولات زیادی را پشت سر گذاشته و شکلی نوین از تجارت جهانی در مقیاس وسیعی بوجود آمده است؛ چنانچه «فیس بوک» شرکت «واتس آپ» را ۴۷میلیون دلار خریده یا حالا که شرکت «آمازون» بعنوان بزرگ ترین شرکت فناوری دنیا شناخته می شود و یا خرید شرکت «کریم» امارات با قیمت ۳میلیارد دلار توسط شرکت «اوبر»، این موارد جملگی دال بر اهمیت این شرکت ها در اقتصاد نوین جهانی است. این تحولات که ناشی از رشد بی سابقه تحولات علمی و دانشگاهی است، در ایران هم با تاثیرات زیادی همراه بوده که مورد توجه دولت قرار گرفته است.
چیستی شرکت های دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان، موسسات خصوصی یا تعاونی هستند که به منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در جهت گسترش اختراع و نوآوری و در نهایت تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه ( شامل طراحی و تولید کالا و خدمات ) در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان ( بخصوص در تولید نرم افزارهای مربوط ) تشکیل می شود. طبق آئین نامه مصوب، شرکت های دانش بنیان، اهدافی نظیر، ترغیب هیئت علمی دانشگاه ها و واحدهای پژوهشی برای فعالیتهای بیشتر در رفع نیاز جامعه و امکان افزایش درآمد اعضای هیئت علمی، تجاری سازی یافته های پژوهشی، افزایش درآمدهای اختصاصی دانشگاه ها و واحدهای پژوهشی مبحث کلی فعالیت دانش بنیان را دنبال می کنند.
این شرکت ها در دو گروه طبقه بندی می شوند:
الف) شرکت هایی که فقط اعضای هیئت علمی مالک آن هستند و چنانچه سهم دانشگاه در آن کمتر از ۵۰ درصد باشد، بعنوان شرکت خصوصی شناخته شده و باید تابع قانون تجارت و در اداره ثبت شرکت ها ثبت شوند؛
ب) شرکت هایی که دانشگاه ها هم در آن مالکیت دارند و اگر سهم دانشگاه در آن بیشتر از ۵۰ درصد باشد، در این صورت بعنوان یک شرکت دولتی شناخته می شود. مهمترین اصل شرکت دانش بنیان دولتی، اصل خدمات علمی، فنی و تحقیقات است.
شرکت های دانش بنیان اساساً کالا تولید نمی کنند، عموماً زمین و ماشین آلات خاصی هم ندارند، بلکه عده ای از افراد تحصیل کرده و با تجربه، اطلاعاتی را تولید می کنند که محصول یا محصولات اصلی شرکت محسوب شده و برایشان درآمدزایی دارد. بحث طرح های صنعتی و مالکیت معنوی محصولات، همیشه از دغدغه های اصلی شرکت به حساب می آید که حفظ حقوق معنوی این اطلاعات، یکی از مهم ترین مسائل حقوقی در شرکت های دانش بنیان می باشد، چونکه اصولاَ این دارایی ها قابل لمس نیستند.
این شرکت ها در ۹ زمینه: انجام تحقیقات کاربردی، ارائه خدمات تخصصی و مشاوره ای (خدمات علمی و تحقیقاتی و فنی)، تولید محصولات یا فناوری نوین(توسعه فناوری)، انجام خدمات نظارتی بر تحقیقات پژوهشی، اجرایی و مشاوره ای، ارائه خدمات توسعه کار آفرینی، ایجاد مراکز رشد و خدمات ایجاد و توسعه کسب و کار، ارائه خدمات توسعه محصول جدید، ارائه خدمات ورود کسب و کار به بازار بین المللی و جهانی کردن آنها، برنامه ریزی و اجرای طرح های توسعه کارآفرینی در سطوح ملی، منطقه ای و محلی، فعالیت دارند.
دولت به دنبال تقویت شرکت های دانش بنیان
قانون پشتیبانی از شرکت ها و موسسات دانش بنیان در سال ۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به شکلی سرآغاز گسترده ترین برنامه دولت برای پشتیبانی از شرکت ها و موسسات دانش بنیان شد. در این قانون موضوعات مهمی چون تشکیل صندوق نوآوری و شکوفایی و عرضه معافیت های مالیاتی و گمرکی مورد تاکید قرار گرفته است. علاوه بر حمایت های قانونی، ارزیابی و شناسایی شرکت های دانش بنیان، فرصت مناسبی را برای عرضه حمایت های متنوع از این شرکت ها فراهم آورده است که توسط معاونت علمی و فناوری و دبیرخانه کارگروه و در بعضی موارد با همکاری سایر دستگاه ها در حال اجراست. این حمایت ها در مجموع بالغ بر ۱۱۰ عنوان را شامل می شود.
موارد مذکور شامل معافیت های مالیاتی شرکت های دانش بنیان و شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری، خدمات مالی و حسابداری، مشاوره مالی و معافیت بر مالیات بر حقوق کارکنان فعال است. خوشبختانه دولت در ۷ سال گذشته موفق شد تا در زمینه خدمات گمرکی مواردی نظیر معافیت از حقوق گمرکی، عوارض و سود بازرگانی، معافیت مالیات ۴ درصد علی الحساب بر واردات و تسهیلات گمرکی را هم برای شرکت های دانش بنیان فراهم نماید.
برپایه گزارش منتشره در تارنمای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شرکت های دانش بنیان در این دوره امکان حضور در بازار سرمایه و فرابورس را هم یافتند. در این دوره۳۵ شرکت دانش بنیان، با راهیابی به بازار بورس و فرابورس ایران از وضعیت مناسب تری نسبت به قبل برخوردار شدند. این شرکت ها به ارزش ۱۸۰هزار میلیارد تومان در بورس حضور دارند و الان در کشور ۵ هزار و ۳۰۰ شرکت دانش بنیان به ارزش ۱۲۰ میلیارد دلار فعالیت دارند که بزرگ ترین این شرکت ها که در بورس هم حضور فعال دارند، شرکت «انفورماتیک و آسان پرداخت» است.
از دیگر دغدغه های نخبگان دانشگاهی مرد فعال در شرکت های دانش بنیان، مساله نظام وظیفه است که دولت با در نظر داشتن آن موفق به اقدامات مناسبی در این حوزه شد. عرضه تسهیلات در حوزه «امریه نظام وظیفه در این شرکت ها»، پروژه جایگزین خدمت در شرکت های دانش بنیان و دستگاه های دفاعی و دولتی و پروژه جایگزین خدمت در شرکت های همکار دفاعی، همچون این تسهیلات عرضه شده است.
همچنین دولت توانست تا با عرضه امتیاز ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی، استفاده از بودجه پژوهشی دستگاه های اجرایی، مشارکت دانشگاه ها در تاسیس و اداره شرکت های دانش بنیان و اعطای مجوز فعالیت اعضای هیئت علمی در این شرکت ها، از ظرفیت مراجع علمی دانشگاهی در این عرصه هم استفاده لازم را ببرد.
علاوه بر این، شرکت های دانش بنیان از اعطای تسهیلات کم بهره(بلند مدت یا کوتاه مدت) و یا بی بهره هم برخوردار می باشند. باید در نظر داشت اقتصاد کشور در سال های اخیر در حال تغییر از اقتصاد مبتنی بر منابع زیرزمینی، نفت، فولاد، سیمان و دارایی فیزیکی، به اقتصاد دانش بنیان بر پایه دارایی های مبتنی بر دانش و تکنولوژی است. ایران هم با ورود به این عرصه و پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان گامی مهم در جهت تحقق اهداف علمی برداشته که با روی کار آمدن دولت «تدبیر و امید» بخش قابل توجهی از این مسیر را عملیاتی کرده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد شركت های دانش بنیان و آغاز تحولات اساسی در اقتصاد ایران