علل جهش تورم غذایی
روزنامه ایران در گزارشی آورده است: از آغاز سالجاری رشد نرخ ارز سبب شد تا قیمت كالا و خدمات در كشور روند صعودی به خود بگیرد، اما مواد خوراكی و آشامیدنی به علت این كه احتیاج به دریافت مجوز برای افزایش قیمت دارند، از رشد قیمت ها عقب افتادند.
در ادامه گزارش سوم آذر ۱۳۹۹ روزنامه ایران آمده است: طی ماه های گذشته شاخص تورم در کشور رو به افزایش گذاشته است. درمیان سبد تورم ۴۷۵ قلم کالا و خدمتی که میانگین تغییر قیمت ها را به نمایش می گذارد، وضعیت بعضی از گروه های کالایی مانند مواد غذایی از اهمیت بیشتری برای مردم برخوردار می باشد و بیشتر از سایر گروه ها توسط مصرف کننده ها احساس می شود.
بعد از رکورد تورم ماهانه ۷ درصدی در مهرماه سالجاری، نرخ تورم ماهانه در آبان ماه ۱.۸ درصد کاهش پیدا کرد و به ۵.۲ درصد رسید، اما برخلاف تورم کل، شاخص گروه کالاهای خوراکی و آشامیدنی در آبان ماه رشد بالایی را تجربه نمود. دراین ماه تورم ماهانه این گروه با رشد ۷.۳ درصدی به ۱۳ درصد رسید که رقم قابل توجهی است. در نرخ تورم نقطه به نقطه که میزان تغییرات شاخص نسبت به ماه مشابه سال قبل را اندازه گیری می کند هم شاهد افزایش ۱۶.۱ درصدی تورم مواد غذایی هستیم به صورتی که تورم ۴۰.۵ درصدی مهر ماه به ۵۶.۶ درصد در آبان رسید.
هرچند شاخص کل تورم نقطه ای هم دراین ماه رشد ۵ درصدی داشت، ولی تورم مواد غذایی به مراتب بیشتر بود. در تورم سالانه هم گروه مواد خوراکی تورمی بیشتر از سایرین داشت. دراین ماه تورم مواد غذایی با رشد ۲.۵ درصدی به ۲۵ درصد رسید.
این درحالی است که درهمین ماه و در شرایطی که تورم مواد غذایی اوج گرفته است، تورم مواد غیرخوراکی و خدمات افت نشان داده است. برهمین اساس در مقابل رشد ۷.۳ درصدی تورم ماهانه مواد خوراکی آبان، تورم غیرخوراکی ها ۶ درصد افت کرده که این رقم در شاخص تورم نقطه ای به یک دهم درصد محدود شده است.
درهمین خصوص فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره دلیل افزایش تورم، گفته است: علت عمده را باید ناشی از افزایش هزینه دانست. ۷۰ تا ۸۵ درصد واردات در ارتباط با کالاهای واسطه ای، مواد اولیه بوده است که وقتی قیمت این قبیل کالاها متأثر از افزایش قیمت ارز افزایش می یابد، این افزایش در فرایند تولید می نشیند و قیمت کالاهای ساخته شده را زیاد می کند که به علت دلاریزه بودن اقتصاد ایران متأثر از آن قیمت کالاها هم افزایش می یابد.
حال سؤال این است که چه عواملی به رشد جهشی تورم مواد خوراکی منجر گردیده است، موضوعی که دو اقتصاددان درگفت وگو با «ایران» به آن پاسخ داده اند.
چرا تورم مواد غذایی جهش کرد
آلبرت بغزیان اقتصاددان
از آغاز سالجاری رشد نرخ ارز سبب شد تا قیمت کالا و خدمات در کشور روند صعودی به خود بگیرد، اما مواد خوراکی و آشامیدنی به علت این که احتیاج به دریافت مجوز برای افزایش قیمت دارند، از رشد قیمت ها عقب افتادند. این درحالی است که طی ماه های اخیر دولت مجوز افزایش قیمت بعضی از محصولات غذایی را صادر کرده است. دراین زمینه دراین مدت شاهد اعلام قیمت های جدید محصولاتی مانند شیر و لبنیات، روغن خوراکی، کره و... هستیم.
از طرفی، با عنایت به این که نهاده محصولاتی مانند مرغ و تخم مرغ با ارز ۴۲۰۰ تومانی تأمین می شد، عرضه این نوع محصولات تا چند ماه قبل برپایه قیمت های قبل انجام می شد، ولی با اتمام خوراک و نهاده هایی که با ارز ارزان دولتی تأمین شده بود، شاهد رشد قیمت تمام شده محصولات هستیم. چون که عمده تولیدکننده ها با ارز آزاد مواد اولیه تولید را تأمین می کنند. برهمین اساس در آبان ماه با وجود رشد قابل توجه نرخ تورم گروه مواد خوراکی، نرخ تورم مواد غیرخوراکی با کاهش هم روبرو شده است که علت اصلی آن همین صدور مجوز افزایش قیمت هاست.
اگر عوامل رشد نرخ تورم مواد غذایی را دسته بندی نماییم در ابتدا این موج افزایش قیمت با رشد نرخ ارز شروع می شود که خود ناشی از دو عامل اعمال محدودیت های تحریم و برنامه های بانک مرکزی است. بعد از ارز، سوءاستفاده بعضی از تولیدکننده ها سبب رشد نرخ تورم می شود. برهمین اساس در بعضی از محصولات شاهد افزایش قیمت حتی بیشتر از نرخ ارز هستیم.
درواقع وقتی قیمت تمام شده تولید افزایش می یابد، بعضی از تولیدکننده ها با این بهانه که تولید مقرون به صرفه نیست، قیمت های بالاتری را طلب می کنند، درحالی که هزینه های آنها به آن میزان بالا نرفته است. یک مثال روشن از این وضعیت در صنعت خودروسازی وجود دارد که با هر نوع محاسبه ای هزینه تمام شده تولید خودرو کمتر از رقمی است که خودروسازان اعلام می کنند.
عوامل مؤثر بر تورم خوراکی ها
کمیل طیبی اقتصاددان
در افزایش نرخ تورم و سطح عمومی قیمت ها عوامل مختلفی دخیل است. یکی از این عوامل وجود تورم مزمن و شرایط تورمی ادامه دار است که سبب می شود تا گروه های مختلف کالا و خدمات با وقفه های زمانی از این شرایط تاثیر بپذیرند. این مورد همینطور رشد انتظارات تورمی را به دنبال دارد که خود عامل دیگری برای رشد نرخ تورم است. علاوه براین، یکی از عواملی که درماه های اخیر در رشد نرخ تورم بویژه مواد خوراکی تأثیرداشته، انتشار کرونا در کشور است.
همه گیری کرونا روی ظرفیت های تولید همچون تولید مواد غذایی اثر منفی گذاشته و از طرفی باعث افزایش هزینه های ساخته شده است. دراین خصوص اعمال قرنطینه و تعطیلی و دورکاری کارکنان واحدهای تولیدی هم بهره وری را کاهش داده است و هرگاه بهره وری کاهش پیدا کند به معنای افزایش هزینه های تولید است. البته در بین عوامل تورم زا نباید از نرخ ارز که در ماه های اخیر با رشد بالایی همراه بوده و رشد قیمت تمام شده تولید را به همراه داشته است، غافل شویم.
این درحالی است که بخش عمده ای از واردات کشور، کالاهای واسطه ای و مواد اولیه مورد نیاز برای تولید است که حتی در محصولات غذایی هم این وابستگی به واردات مانند روغن و کره وجود دارد. زمانی که نرخ ارز افزایش می یابد در ابتدا روی کالاهای وارداتی تاثیر می گذارد. دراین میان انتشار کرونا هم این وضعیت را تشدید کرده است. درمجموع بازار مواد غذایی و اقلام اساسی در مقایسه با سایر بازارها، تولیدکننده و مصرف کننده انبوه تری دارد و همواره تقاضا برای آن بالاست.
هرچند امکان دارد در شرایط کرونایی و رکودی میزان تقاضا برای سایر کالاهای غیرخوراکی کاهش پیدا کند، اما مواد غذایی همیشه با تقاضای بالایی همراه می باشد. این در شرایطی است که در گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات شاهد افت تقاضا هستیم که به صورت عمده ناشی از کرونا و سپس مشکلات اقتصادی مردم است برای مثال سفر که بخشی از گروه خدمات است با افت شدیدی روبرو شده است. در کنار این عوامل، هزینه های تولید درکشور به واسطه رشد دستمزدها و حق بیمه و... هم افزایش یافته است. صنایع غذایی کشور هم به صورت عمده جزو صنایع کاربر است و سهم نیروی کار در آن بالاست و این هزینه بیشتر از صنایعی که کاربری کمتری دارند، نمایان است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد علل جهش تورم غذایی