موافق رفراندوم قانونی هستیم نه رفراندوم چماقی
به گزارش برتریها خبرگزاری میزان در گفت و گویی با سخنگوی شورای نگهبان آورد: این شورا هیچ گاه مخالف رفراندوم نیست، ولی باید ترتیبات قانونی آن رعایت شود، اگر ترتیبات قانونی رعایت شود ما هم استقبال می نماییم، اما من نمی دانم چرا برخی ها فقط می خواهند این را به منزله یک چماق استفاده کنند.
خبرگزاری میزان ۲۵بهمن به گفت و گو تفصیلی با عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان پرداخت و نوشت: یکی از نهادهای اساسی در جمهوری اسلامی با زیربنای سیاست دینی و نفی قاطعانه دین سیاسی، برای جامه عمل پوشاندن به حقوق حکومت در مقابل مردم، شورای نگهبان است که با استناد به اصل ۹۱ قانون اساسی، به منظور پاسداری از «احکام اسلام» و «قانون اساسی»، تشکیل شده است. «تفسیر قانون اساسی» و «نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و رفتن به آراء عمومی و همه پرسی» بر مبنای اصول ۹۸ و ۹۹ یکی از کارویژه های این شوراست.
برای سخن گفتن درباره شورای نگهبان که همان «دادگاه قانون اساسی» است و در هر کشوری سازوکار نظارتی شبیه به آن وجود دارد، نیازی به نطق «من رویایی دارم» مارتین لوتر کینگ جونیور یا «من متهم هستم» نلسون ماندلا و امثالهم نیست چه آنکه مقدمه قانون اساسیِ جمهوری اسلامی ایران به شیوایی و رسایی و فصاحت و البته صراحت و صداقت و روشنی درباره آن سخن گفته است. مخصوصاً آنجا که می گوید حکومت از دیدگاه اسلام، برخاسته از موضع طبقاتی و سلطه گری فردی یا گروهی نیست بلکه تبلور آرمان سیاسی ملتی هم کیش و هم فکر است که به خود سازمان می دهد تا در روند تحول فکری و عقیدتی راه خویش را به سمت هدف نهایی (حرکت به سمت الله) بگشاید. بر چنین پایه ای، رسالت قانون اساسی این است که زمینه های اعتقادی نهضت را عینیت بخشد و شرایطی را به وجود آورد که در آن انسان با ارزش های والا و جهانشمول اسلامی پرورش یابد. با عنایت به ماهیت این نهضت بزرگ، قانون اساسی تضمین گر نفی هر گونه استبداد فکری و اجتماعی و انحصار اقتصادی می باشد و در خط گسستن از سیستم استبدادی، و سپردن سرنوشت مردم به دست خودشان تلاش می کند.
در ایجاد نهادها و بنیادهای سیاسی که خود پایه تشکیل جامعه است بر مبنای تلقی مکتبی، صالحان عهده دار حکومت و اداره مملکت می گردند و قانون گذاری که مبین ضابطه های مدیریت اجتماعی است بر مدار قرآن و سنت، جریان می یابد؛ ازاین رو نظارت دقیق و جدی از ناحیه اسلام شناسان معادل و پرهیزگار و متهد (فقای عادل) امری محتوم و ضروریست و چون هدف از حکومت، رشد دادن انسان در حرکت به سمت نظام الهی است تا زمینه بروز و شکوفایی استعدادها به منظور تجلی ابعاد خود گونگی انسان فراهم آید و این جز در گرو مشارکت فعال و گسترده تمامی عناصر اجتماع در روند تحول جامعه نمی تواند باشد. با عنایت به این جهت، قانون اساسی زمینه چنین مشارکتی را در تمام مراحل تصمیم گیری های سیاسی و سرنوشت ساز برای همه افراد اجتماع فراهم می سازد تا در راه تکامل انسان هر فردی خود دست اندرکار و مسئول رشد و ارتقاء و رهبری شود که این همان تحقق حکومت مستضعفین در زمین خواهد بود.
چرا باید شورای نگهبان داشته باشیم؟ / از نظارت استصوابی تا اعلام علل رد صلاحیت ها
حتی اگر این گزاره را نپذیریم که «نظارت استصوابی» اسم رمز تخریب شورای نگهبان در آستانه هر انتخابات همچون انتخابات ریاست جمهوری است، ولی می توان با جرئت گفت یکی از گرانیگاه های حمله به این شورا از همین ناحیه است. البته تکلیف قانونی برای اعلام عمومی نشدن چرایی احراز نشدن صلاحیت داوطلبان هم مزید بر علت است. این موضوعات و موراد مختلف دیگر محور گفت وگوی بیشتر از یک ساعته تحریریه سیاسی میزان با سخنگوی شورای نگهبان است... خبرگزاری میزان بعد از حدود ۲ سال و ۷ ماه مجدداً میزبان عباسعلی کدخدایی استاد دانشگاه تهران، قائم مقام دبیر، معاون اجرایی و امور انتخابات و معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان، رئیس حوزه ریاست مجلس خبرگان رهبری و قاضی دادگستری بود. متن این گفتگو را می خوانیم:
میزان: بدواً از اینکه علیرغم همه مشغله های ریز و درشت انتخاباتی وقت خودتان را در اختیار خبرگزاری میزان قرار دادید، سپاسگزارم. اجازه بفرمایید نخستین سؤال مان را از آخرین فعل وانفعالات در رابطه با حوزه‌ی کاری شورای نگهبان بپرسیم.
کدخدایی: بسم الله الرحمن الرحیم. خوشحال هستیم که در آستانه ۲۲ بهمن و ایام دهه فجر انقلاب اسلامی خدمت دوستان در خبرگزاری میزان رسیدیم، خبرگزاری ای که به حق توانسته مبین نظرات باشد و با استقلال نظری که دارد در حوزه اطلاع رسانی گام بردارد. امیدواریم دوستانی که در میزان هستند، چه عزیزانی که از گذشته بودند و چه دوستانی که اخیرا به این مجموعه پیوستند، بتوانند آن وظیفه اصلی اطلاع رسانی منصفانه و بی طرفی شان را رعایت نمایند و در جهت تبیین مباحث نظام و حاکمیت برای افکار عمومی، پل ارتباطی خوبی باشند کما اینکه تا هم اکنون هم بودند. در پاسخ به سؤال شما هم بگویم خبر خاصی نیست (خنده)، خبر تازه همان تعیین اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات است که هفته گذشته اعضای آن توسط شورای نگهبان انتخاب و اعلام شدند. هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات هنوز جلسه نداشته است
میزان: در بین این اعضا، دو عضو غیر شورای نگهبان هم حضور دارند.
کدخدایی: بله، قانون تکلیف کرده است که باید برخی از خارج از شورا و برخی از داخل شورا عضو این هیئت باشند. معمولا ما اصرار داریم مخصوصاً در انتخابات ریاست جمهوری که تعداد اعضای این هیئت ۷ نفر است افرادی خارج از شورا هم عضو این هیئت باشند که انتخاب آقایان محسنی اژه ای و کعبی هم در همین راستا بوده است. هنوز جلسه ای نداشتیم که بخواهیم گزارشی از جلسه را عرض نماییم، ولی به محض اینکه جلسه ای داشته باشیم حتما گزارش آن اعلام خواهد شد.
آغاز فرآیند انتخاب اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات در استان ها
میزان: اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات در استان ها هم انتخاب شده اند؟
کدخدایی: این مورد موکول به تشکیل هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شده بود و حالا که این هیئت شکل گرفته، هیئت های استانی هم تشکیل خواهد شد که در نهایت باید در هیئت مرکزی مورد تایید واقع شوند، به محض اینکه جلسه شورا برگزار گردد نخستین دستور ما این خواهد بود تکلیف هیئت های نظارت استانی هم تعیین بشود.
روابط شورای نگهبان و وزارت کشور خوب است
میزان: معمولاً در آستانه انتخابات کیفیت روابط شورای نگهبان و وزارت کشور مورد توجه قرار می گیرد چون که کیفیت این ارتباط نسبت مستقیم با کیفیت فرآیند برگزاری انتخابات دارد. رایزنی ها و این روابط چگونه است؟
کدخدایی: روابط مان خوب است مشکل خاصی وجود ندارد، تکالیف را قانون مشخص کرده است، هم تکالیف نظارتی که ما داریم و هم وظایف اجرایی که وزارت کشور بر عهده دارد، طبیعتاً اگر اختلاف نظری هم باشد با جلسات کارشناسی تلاش می نماییم آنرا حل نماییم. جلسات کارشناسی مخصوصاً در حوزه بحث های الکترونیکی شدن انتخابات و بحث های اجرایی آن مرتب برگزار می گردد و به تازگی هم در سطح معاونین وزارت کشور با معاون اجرایی شورای نگهبان جلساتی را داشتیم، وزیر کشور هم معمولاً با حضرت آیت الله جنتی و هر زمان که لازم باشد با ما ارتباط دارند، جلساتی را می سازند که مسائل را حل کنند، ارتباط مان ارتباط خوبی است.
سلامت انتخابات و سلامت مردم دغدغه ماست
میزان: وزارت کشور معمولاً درباره میزان مشارکت در انتخابات ابراز نگرانی می کند. برآورد خاصی از مشارکت مردم برای نخستین انتخابات قرن پیش رو وجود دارد؟
کدخدایی: هم اکنون برآورد خاصی نداریم چون شورای نگهبان ابزار نظرسنجی ندارد و ما هم از نظرسنجی های دستگاههای دیگر استفاده می نماییم. دغدغه اصلی شورای نگهبان در درجه اول رعایت قانون و رعایت بی طرفی است که تاکید داریم همه ناظرین مان و هیئت های نظارتی باید در این دو مسیر حرکت کنند. البته سال جاری، چون بحث این ویروس منحوس را هم داریم، دغدغه سلامت مردم هم برای مهم می باشد و تلاش داریم تا آنجا که به حوزه ما و وزارت کشور مرتبط می باشد، تدابیری اندیشیده شود که بحث سلامت مردم هم به خوبی رعایت شود بنابراین ما هم سلامت انتخابات را در حیطه وظیفه قانونی مان مدنظر داریم و هم سلامت مردم را.
تدابیر پیشنهادی شورای نگهبان برای تضمین سلامت مردم
میزان: در انتخابات مجلس حذف اثرانگشت را از روند برگزاری انتخابات در جهت تضمین سلامت مردم داشتیم، راجع به تازه ترین تدابیری که برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری گرفته شده است بفرمایید.
کدخدایی: اثر انگشت در این دور از انتخابات هم به شکلی حذف گردیده است، پیشنهاد ما این بود آنچه را که می توانیم بدون اصلاح قانون انجام دهیم که یکی از تدابیری که در این رابطه اندیشیده شده بحث افزایش تعداد شعب دریافت رای و افزایش صندوق هاست به نحوی که منجر به تجمع کمتر رأی دهندگان شود همینطور از آن جایی که زمان برگزاری انتخابات هوا خوب است، صحبت شده تا صندوق ها در محیط های باز قرار داده شوند. اگر بخواهیم اقدامات فراتری انجام دهیم حتما نیازمند اصلاح قانون هستیم که منوط به پیشنهاد دولت و وزارت کشور است و اگر لازم شد در این جهت گام برمی داریم.
رأی گیری در ظرف زمانی ۲ روز نیازمند اصلاح قانون است
میزان: در مورد احتمال برگزاری انتخابات در دو روز بفرمائید، اینکه عده ای معتقدند، چون قانون اساسی در این مورد سکوت کرده ستاد ملی مقابله با کرونا می تواند با اختیاراتی که به آن واگذار شده است، این تصمیم را بگیرد، چنین چیزی امکان دارد؟
کدخدایی: نه، اگر بخواهیم افزایش روز انتخابات را داشته باشیم حتما نیازمند قانون هستیم.
میزان: قانون عادی؟
کدخدایی: بله، قانونی که مجلس وضع کند.
موافقت شورای نگهبان با تفکیک موقت انتخابات ریاست جمهوری و شوراها
میزان: برای تضمین سلامت مردم در انتخابات، تفکیک انتخابات شوراها و ریاست جمهوری مطرح گردیده است، ظاهراً شورای نگهبان با این مورد موافق است
کدخدایی: این پیشنهادی بود که خود ما به مجلس داشتیم، چون قانون انتخابات شوراها یک قانون عادی است مجلس می تواند با یک طرح دو فوریتی این کار را انجام دهد، اما یک مانعی هم در این رابطه وجود دارد؛ زمانی که انتخابات شوراها و ریاست جمهوری تجمیع شد، این مورد با نظر مجمع تشخیص مصلحت صورت گرفت بنابراین در این مورد حتما باید نظر مجمع گرفته شود. این پیشنهاد، پیشنهاد خوبی است که در صورت اتفاق، انتخابات شوراها می تواند در زمان دیگری مثلا با فاصله یک ماهه یا چند هفته ای برگزار گردد.
میزان: برخی ها معتقدند تفکیک انتخابات شوراها و ریاست جمهوری در مشارکت حداکثری مردم تاثیر منفی دارد؟
کدخدایی: بحث های مشارکت، یک بحث سیاسی است، ولی از نظر قانونی این کار امکان پذیر است.
میزان: اگر مجلس در این رابطه اقدام نماید، آیا این فرصت وجود دارد که بتوانیم انتخابات پیش رو را به این صورت برگزار کنیم؟
کدخدایی: بله، از آن جایی که مبحث تنها بحث تفکیک انتخاباتی است اگر مجلس به دو صورت دو فوریتی اقدام نماید می توان این کار را انجام داد.
هیئت نظارت بر اجرای قانون اساسی قانونی نیست
میزان: حالا که بحث ظرفیت های قانونی می باشد اجازه بفرمایید درباره موضوعیت داشتن هیئتی معروف به «هیئت نظارت بر قانون اساسی» هم بپرسم. شورای نگهبان پیش تر حداقل در دو مورد نظر صریح درباره چنین هیئتی داشته و آنرا به رسیمت نشناخته است. آیا این نظر همچنان مطاع است و چنین هیئتی فاقد وجاهت قانونی است؟
کدخدایی: از قدیم شورای نگهبان نظرش این بود که دولت سازوکار جدیدی را نمی تواند برای اجرای اصل یکصد و سیزدهم قانون اساسی داشته باشد و بارها هم این مورد اعلام شده است. اگر مشورتی است که حرف دیگری است، ولی بعنوان یک مرجع قانونی، چنین چیزی نیست و فقط رئیس جمهور چنین اختیاراتی را دارد و آن اختیار هم در قالب تفاسیری است که شورای نگهبان داشته است. اگر مشورتی باشد، اختیار از آن رئیس جمهور است ولی ساختار و تشکیلات جدیدی نمی تواند داشته باشد.
موافق رفراندوم قانونی هستیم نه رفراندوم چماقی
میزان: مستحضر هستید انتخابات ۱۴۰۰ در حالی از راه می رسد که این روزها شاهد اظهارات شاذ و البته تکراری درباره شورای نگهبان هستیم. یکی از این بحث ها «همه پرسی درباره نظارت استصوابی» است. اینکه عده ای بدون اقدام از مسیرهای قانونی پیش رو صرفا در آستانه انتخابات ها به چنین مباحثی دامن می زنند محل سؤال است. به نظر شما چرا چنین موضوعاتی در بزنگاه انتخابا برگزار می شود؟
کدخدایی: در هر موضوعی که قانون اجازه می دهد، رفراندوم بلامانع است و ما هیچ نگرانی نداریم. شورای نگهبان هیچگاه مخالف رفراندوم نیست، ولی باید ترتیبات قانونی آن رعایت شود، اگر ترتیبات قانونی رعایت شود ما هم استقبال می نماییم، اما من نمی دانم چرا برخی ها فقط می خواهند این را به منزله یک چماق استفاده کنند و هر از گاهی فقط این مورد را مطرح می کنند، هر وقت که تشخیص دادید، اگر اختیارش را در قالب قانون دارید بروید و رفراندوم هم برگزار کنید، شورای نگهبان هیچگاه مانع نشده است.
اظهارنظرهایی برای تردیدزایی
میزان: راجع به اصل ۱۱۳ قانون اساسی خیلی بحث مطرح می شود، اگر ما بپذیریم که رئیس جمهور مسئول اجرای قانون اساسی است که می پذیریم، قانون اساسی ما ۱۷۷ اصل دارد و صرفا یک اصل نیست، بخشی از این قانون در ارتباط با حقوق ملت و قسمتی دیگر در ارتباط با رفاه مردم است، بعنوان یک کارشناس بفرمایید چه چیزی سبب می شود به جای اینکه ما قانون اساسی را یک مجموعه ببینیم، وقتی می خواهیم راجع به آن صحبت نماییم فقط برخی از اصول را عنوان می نماییم و همچون چماقی از آن استفاده می کنیم؟
کدخدایی: چون به نیات افراد دسترسی نداریم و از علم غیب هم بی خبریم، نمی دانیم نیات افراد چیست، اما آنچه که در ارتباط با ماست این است که هر جایی که قانون اختیاری داده، آن اختیار را می توانند استفاده کنند و نیازی به رسانه ای کردن و تبلیغات هم ندارد، گاهی اوقات رسانه ای کردن این مسائل تنها تردیدها را اضافه می کند ولی بنده نمی توانم نیات افراد را حدس بزنم.
به دنبال تعیین سقف درباره داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری نیستیم
میزان: اظهارنظر این روزها محدود به نظارت استصوابی نیست بلکه به «احراز صلاحیت ها» هم عنایت دارند!
کدخدایی: در سازوکار احراز صلاحیت ها، یکی بررسی پرونده افراد مطرح است و یکی هم رأی اعضای شورای نگهبان، چیز دیگری نداریم. احراز صلاحیت مطابق قانون بر عهده شورای نگهبان است و راهش هم بررسی مدارک و مستندات و نهایتاً رای اعضای شورای نگهبان است. شورای نگهبان توجهی ندارد افراد از چه حزب و گروه و قبیله ای هستند، کسانی که در قالب قانون اساسی و قوانین عادی صلاحیت داشته باشند، شورای نگهبان اساسا آنها را تائید خواهد نمود. نسبت به تعداد هم ما هیچ وقت سقفی برای خودمان قرار نمی دهیم، چه انتخابات مجلس باشد و چه انتخابات ریاست جمهوری. مثلاً در انتخابات مجلس برای ۲۹۰ کرسی چیزی نزدیک هفت هزار نفر تائید شدند، اگر می خواستیم سقفی قرار دهیم پس باید این تعداد را خیلی کمتر می کردیم، اما این تعداد افراد صلاحیت داشتند و شورای نگهبان هم آنها را تائید کرده است در ریاست جمهوری هم به همین صورت است اگر توجه بفرمائید از ابتدا تا هم اکنون ما ۸ نفر، ۶ نفر و ۴ نفر هم داشتیم، ترتیبات تغییر می کند و خدایی نکرده این ها به خاطر نگاه سیاسی شورای نگهبان یا اعضای این شورا نیست بلکه بر مبنای مدارک و مستندات پرونده و نهایتاً رأیی بوده که آقایان به افراد دادند. در همین انتخابات گذشته ما چند نفر را داشتیم که ۶ رأی کسب کردند در حالیکه اگر ۷ رأی را از آن خود می کردند، این تعداد هم اضافه می شد؛ تعداد آراء نسبت به افراد متفاوت می باشد، ولی سازوکار همان رأی شورا و مستندات پرونده است.
رابطه معناداری بین تائید صلاحیت ها و مشارکت مردم وجود ندارد
میزان: در بحث مشارکت، ظاهراً یکی از مراکز افکارسنجی گفته است که اگر شورای نگهبان، صلاحیت برخی افراد خاص را تائید کند این احتمال وجود دارد که حتی حد نصاب مشارکت در انتخابات ۸۸ شکسته شود و طیف دیگری هم می گوید به جهت اینکه مردم تحریک شوند و پای صندوق رأی بیایند شورای نگهبان راحتتر بگیرد و برخی افراد معلوم الحال را هم تائید صلاحیت کند. سؤال مشخصم این است بین افزایش مشارکت با این شرایط و تائید صلاحیت افراد اصلح، شورای نگهبان چه نظری دارد؟
کدخدایی: بارها این را عرض کردم که رابطه گسترده و وسیعی بین تائید صلاحیت ها و مشارکت وجود ندارد و برخی ها به غلط این را در رسانه ها مطرح می کنند. بارها به رویه ها و نظر سنجی هایی استناد کردم که وجود دارد، مثلا در انتخابات گذشته سهم بهبود معیشت مردم و وضعیت اقتصادی در مشارکت بالای ۵۰ درصد، سهم کارآمدی و ناکارآمدی مسؤلان بالای ۳۰ درصد و سهم وعده هایی که مسؤلان در برنامه های شان می دهند و آنها را انجام نمی دهند بالای ۲۰ درصد است در حالیکه اگر سهم شورای نگهبان را هم در بحث تائید صلاحیت ها و رابطه آن با میزان مشارکت ببینید این سهم اصلا به درصد نمی رسد و چند دهم درصد است. پس رابطه ای که به غلط برخی ها در افکار عمومی مطرح می کنند که اگر شورای نگهبان افراد بیشتری را تائید کند، مشارکت هم افزایش می یابد امر غلطی است و آمارها نشان داده است که اینطور نیست. در همین انتخابات مجلس حدود ۷۵ نفر از نمایندگان صلاحیت شان تائید نشد، اما به ۱۱۷ نفر مردم رأی ندادند، آیا آنجا هم مشکل شورای نگهبان بود!؟، عرض بنده این است که مشارکت هیچ ارتباطی به نظراتی که شورای نگهبان در مقام احراز صلاحیت اعلام می کند ندارد بلکه عوامل، مؤلفه ها و متغیرهای دیگری هستند که در مشارکت سهم بالایی دارند. به اعتقاد بنده افراد نباید بگویند که شورای نگهبان چه کسانی را تائید کند، مطالبه ای که از شورای نگهبان انتظار می رود رعایت قانون و بی طرفی است، این مطالبه ای است که هم ما باید پاسخگو باشیم و هم مطالبه قانونی می باشد که مردم، مسؤلان، احزاب و گروها باید از شورای نگهبان داشته باشند و ما هم استقبال می نماییم، اگر بگویند چه کسی را تائید کنید و چه کسی را تائید نکنید یعنی نقض قانون و نقض بی طرفی که باید به این مورد توجه داشت.
دلایل عدم احرازصلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری به خودشان اعلام می شود
میزان: در انتخابات اسفندماه بخش عمده ای از رد صلاحیت ها به علت مفاسد اقتصادی صورت گرفت و چون علل ردصلاحیت گفته شد مردم هم قانع شدند، اما در انتخابات ریاست جمهوری گاها شانتاژها ضد شورای نگهبان از این حیث صورت می گیرد که علل عدم احراز صلاحیت ها از جانب این شورا مطرح نمی گردد، چرا شورای نگهبان علل عدم احراز صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را اعلام نمی کند تا مانع این شانتاژها شود؟
کدخدایی: چون حکم قانون است؛ قانون تصریح دارد که علل رد صلاحیت افراد باید محرمانه به خود فرد اعلام گردد. متاسفانه بعضی از حقوقی های ما اعلام می کنند که به شورای نگهبان وکالات می دهیم که علتها را اعلام کند؛ اینجا وکالت آنها مساله نیست، قانون ما را مکلف کرده که در عموم مسائل علل رد صلاحیت فراد را اعلام نکنیم، ما هم نمی توانیم مغایر قانون عمل نماییم، قانون اصلاح بشود چشم.
میزان: فکر نمی کنید این مساله اعتماد به نظام را افزایش دهد؟
کدخدایی: قانون را اصلاح کنند.
میزان: شما پیشنهاد نمی دهید؟
کدخدایی: خیر
میزان: بعنوان یک کارشناس معتقد نیستید علل اعلام گردد بهتر است؟
کدخدایی: خلاف عفت که بطور قطع نه، چون خلاف شرع هم هست؛ مساله بعدی هم این است که شورای نگهبان مطالب و دلایلی که دارد برای خودش حجت است، اگر ما بخواهیم این مطالب را مطرح نماییم، فرد بستگانی دارد که به آنها هم صدمه وارد می شود. به اعتقاد بنده قانون گذار در این جهت دقت خوبی داشته که عنوان کرده علل رد صلاحیت به خود فرد گفته شود، فرد رد صلاحیت شده می تواند به شورای نگهبان بیاید تا ما مطالب را برای او بازگو نماییم و اگر خودش مایل باشد می تواند آنرا اعلام نماید، به جای اینکه به ما وکالت بدهد.
میزان: به تمام چهره های سرشناسی که احراز صلاحیت نشدند، علل گفته شده است؟
کدخدایی: بله، ما همه نمایندگان مجلس را دعوت کردیم و بعضی ها به جای یک مرتبه چند بار به شورای نگهبان آمدند و حتی به جای یک نفر با چند نفر از اعضا ملاقات کردند.
میزان: به چهره های سرشناس انتخابات ریاست جمهوری هم گفته می شود که چرا احراز صلاحیت نشدند؟
کدخدایی: در بحث ریاست جمهوری ما یک بحث ظریف قانونی داریم. در ریاست جمهوری حکم قانون این است که شورای نگهبان باید اسامی افرادی را که احراز صلاحیت می شوند، به وزارت کشور اعلام نماید، ولی همین قانون نسبت به بقیه ساکت است بنابراین ما هم نسبت به آنها اصلا اظهار نظری نمی نماییم و همیشه می گوییم کسانی که احراز نشدند به منزله رد صلاحیت نیست بلکه صلاحیت شان برای این دور از انتخابات احراز نشده است. در انتخابات ریاست جمهوری اصلاً رد صلاحیت نداریم، بحث رد صلاحیت در انتخابات مجلس مطرح است.
میزان: در انتخابات ریاست جمهوری نمی گردد به آن هایی که صلاحیت شان احراز نمی گردد علتها را به خودشان گفت؟
کدخدایی: اگر رجوع کنند به آنها گفته خواهد شد. هیچ داوطلبی را بخاطر صرفا جنسیت رد نمی کنیم
میزان: این روزها درباره اصل ۱۱۵ مخصوصاً مبحث رجل سیاسی زیاد بحث می شود. مخصوصاً در کنفرانسی که ۱۶ بهمن درباره «علم سیاست، مطالعات زنان و آینده» این بحث عنوان شد که منظور قانون گذار از رجل سیاسی، شخصیت است نه جنسیت. نظر شورای نگهبان درباره این مهم چیست؟
کدخدایی: دو برداشت متفاوت در این رابطه وجود دارد که در جای خود می تواند معتبر باشد، در حوزه فقهی، فقها نظر مشهورشان این است که خانم ها نمی توانند به عرصه انتخابات ریاست جمهوری ورود داشته باشند، برخی ها هم این برداشت را دارند که منظور قانون گذار از رجل سیاسی شخصیت سیاسی است. شورای نگهبان هم تا هم اکنون اظهار نظر صریحی را در ارتباط با این اصل قانون اساسی نداشته است و بنابراین است که خانم ها ثبت نام می کنند و شورای نگهبان در بررسی صلاحیت ها، اعلام نظر می کند، اگر برداشت ما از رجل سیاسی جنسیت افراد بود اساساً مانع ثبت نام خانم ها می شدیم، اما چنین چیزی تا هم اکنون وجود نداشته و کسی ورود خانم ها را به عرصه انتخابات ریاست جمهوری منع نکرده است، اما اینکه چه اتفاقی می افتد امکان دارد در آینده تحولاتی وجود داشته باشد.
میزان: می شود این برداشت را داشت که اگر خانمی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد و احراز صلاحیت نشد صرفا این اتفاق به علت بحث رجل سیاسی نبوده است؟
کدخدایی: الزاما به خاطر این مورد نیست. انتظارت برآورده نشده از اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری
میزان: این روزها مبحث طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری و ایرادات شورای نگهبان به این طرح عنوان شد. البته حضرت عالی و سایر اعضای شورای نگهبان توضیح مبسوطی عرضه کردید. سؤالم مشخصاً این است که چرا مجلس وارد حوزه هایی می شود که اساساً نیازی به آن نبوده و از قضا آنجا که لازم بوده، ورود نکرده است؟
کدخدایی: ما قانون انتخابات را چه در حوزه مجلس و چه در ریاست جمهوری که در ارتباط با ماست، قانون حداقلی و ناکارآمد می دانیم و بارها هم این مورد را اعلام کردیم. حوزه های مختلفی در قانون انتخابات است که باید به آن پرداخته شود همچون مبحث تبلیغات انتخابات، قوانینی که در حوزه انتخابات است تکلیف تبلیغات را خیلی روشن نکرده و خود ما نمی دانیم وضعیت در این عرصه چگونه است و یا در حوزه تأمین مالی نامزدهای انتخاباتی، به خصوص این روزها که افراد هزینه های زیادی برای انتخابات می کنند، انتظار داشتیم این موارد اصلاح گردد و قانون تکلیف را مشخص نماید. در انتخابات مجلس هم بحث ثبت نامهای حداکثری و زمان بندی در نظر گرفته شده جهت بررسی صلاحیت ها را داریم که انتظار ما این بود که مجلس به این مسائل اساسی بپردازد، ولی متاسفانه مجلس در اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری سراغ اختیارات شورای نگهبان رفت بگونه ای که اعضا اتفاق نظر داشتند مجلس نمی توانست چنین ورودی داشته باشد و اساساً شورای نگهبان در موارد مطرح شده مشکلی نداشته است، مشکل ما در جای دیگر است که باید آنرا حل نماییم. علاوه بر این ها با طرح یک سری مسائل بسیار جزئی، تنش و ابهام در جامعه ایجاد کردند که جای تأسف داشت در حالیکه پژوهشکده شورای نگهبان و اعضا بارها نظرات شان را به نمایندگان اعلام نموده بودند. سالیان سال است که در قانون مدنی بحث تابعیت مضاعف و اینکه افراد دارنده تابعیت مضاعف نمی توانند پست های سیاسی داشته باشند را داریم و مشکلی هم نداشتیم، اما نمایندگان پس از طرح مجدد این مورد گفتند هر کسی خودش، والدینش، فرزندانش و همسرش در خارج از کشور اقامت داشته باشند به منزله عدم التزام به انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ کجای شرع و قانون چنین چیزی است. این مورد از شأن مجلس به دور بود. شاید می توانستند در موارد جزئی شرایطی را برای وزارت کشور مقرر کنند که ثبت نام ها را سروسامان بدهد که نشد باید منتظر بود و دید که در اصلاح این طرح توجهی به این مسائل خواهند کرد یا خیر.
میزان: با عنایت به رفت و برگشت این طرح به مجلس آیا این امکان وجود دارد که به انتخابات ۱۴۰۰ برسد؟
کدخدایی: اگر بودجه در دستور کار نباشد شاید برسد، اما اگر مجلس بخواهد بودجه را بررسی کند بعید است این طرح به انتخابات پیش رو برسد.
میزان: با عنایت به این که این امکان وجود دارد که طرح اصلاح قانون انتخابات به این دور از انتخابات نرسد، رایزنی ها از سر گرفته خواهد شد تا لایحه جامع انتخابات با در نظر گرفتن سیاست های کلی انتخابات در دستور کار قرار گیرد.
کدخدایی: خوب شد که سیاست های کلی انتخابات را یادآوری کردید؛ یکی از ایراداتی که آقایان در جلسه مطرح نمودند این بود که چرا ما جزئی از قانون را گرفتیم و آنرا اصلاح می نماییم در حالیکه سیاست های کلی نگاهش این است که قانون جامعی برای انتخابات تنظیم شود. در بحث تأمین مالی، قانون حداقلی را داریم که چند سال قبل تصویب شده و هیچ خاصیتی ندارد، مسئله تبلیغات را هم باید حل کرد، این ها مسائل عمده ای بود که متاسفانه در مجلس توجهی به آنها نشده است. جمهوری اسلامی از طریق حقی که شروع کرده باز نمی گردد
میزان: از آنجایی که در آستانه یوم الله ۲۲ بهمن قرار داریم (مصاحبه ۲۱ بهمن انجام شده است)، مایل هستم درباره دستاورهای انقلاب همچون در حوزه دفاع حقوق در جوامع بین الملل از حقوق ملت بفرمایید.
کدخدایی: مجدداً ایام خجسته دهه فجر را تبریک عرض می کنم و یاد و خاطره همه شهدایی راکه در راه انقلاب اسلامی و در اسقرار نظام جمهوری اسلامی ایران جان خویش را ایثار کردند همچون شهید عزیز و بزرگوارمان شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید فرخی زاده شهید علم و فناوری، گرامی می داریم. گمان می کنم در ۴۲ سال قبل مطالب خوبی در این رابطه بیان شده است ولی جهت یادآوری این نکته را عرض می کنم که اگر نتیجه انقلاب اسلامی همین استقلالی باشد که امروز داریم، همه هزینه هایی که شده ارزش اش را داشته است. استقلالی که راجع به آن صحبت می نماییم به مفهوم واقعی آن است، بحرین را ببینید که خود شاه هم نمی خواست آنرا از دست بدهد، اما بعد از کش و قوس هایی که به وجود آمد و با دخالت انگلیس بحرین واگذار می شود و شاه این اختیار را نداشت که بخواهد تصمیم گیری کند. نقل قولی از شاه برای مادرش وجود دارد که در آن می گوید من چه فرمانده کلی هستم که هواپیماهای آمریکایی بدون اطلاع ما در فرودگاه های ما سوخت گیری می کنند. استقلال مفهومش این است که امروز با همه مشکلات و مسائلی که داریم مردم ایران خودشان هستند که تصمیم می گیرند و سرنوشت شان را تعیین می کنند و این بسیار پرارزش است. مسیری که حضرت امام (ره) ایجاد کردند مسیری است که می توانیم روی پای خود بایستیم، البته این روی پا ایستادن زمین خوردن و گاهی دست و پا شکستن هم دارد که اشکالی ندارد، باردیگر بر می خیزیم خویش را ترمیم می نماییم و حرکت مان را ادامه می دهیم. دشمنی که استکبار جهانی، آمریکا و غربی ها با ما دارند به علت این است که به استقلال و خودباوری رسیدیم و راه خویش را می رویم. نخستین بار آمریکا خودش رابطه با ما را قطع و تحریم ها را وضع کرد و هم اکنون هم شرط می گذارد که شما این کار را بکنید تا تحریم ها را برداریم، شما تحریم ها را بردارید برای چه ما را تحریم کردید. مردم کشوری نظام سیاسی شان را نخواستند و آنرا عوض کردند به شما چه دخلی داشت که این همه مسائل برای مردم ما ایجاد کردید، اگر شما مدعی حقوق بشر هستید تحریم هایی که در حوزه دارو و حوزه های دیگر وضع کردید خلاف حقوق بشری است که خود شما دم از آن می زنید، طبیعتا جمهوری اسلامی از طریق حقی که شروع کرده باز نمی گردد، اگر مقرر است قدمی برداشته شود آنها باید قدم های شان را اصلاح کنند، جمهوری اسلامی همیشه دستش به سمت کسانی که دشمنی و تهدیدی برای ما نداشتند دراز بوده، دست همه را می گیرد، به همه کمک می نماید و راه خودش را ادامه می دهد.
پیگیری بین المللی پرونده ترور حاج قاسم توسط قوه قضائیه نتایج خوبی داشته است
میزان: از صحبت های شما وام می گیرم و مایلم درباره این مهم توضیح فرمایید که تا چه اندازه از ظرفیت بالقوه حقوقی کشور برای دفاع از حقوق ملت ایران در مجامع بین المللی استفاده شده است؟
کدخدایی: اول باید این نکته را تبیین نماییم که عرصه های بین المللی عرصه خالی از سیاست نیست، دولت ها هیچگاه نتوانستند یک نظام حقوق بین الملل مبتنی بر عدالت ایجاد کنند و آنچه که تا هم اکنون انجام شده بیشتر محصول رایزنی دولت های بزرگ بوده و در جهت منافع آنها هم شکل گرفته است و حتی مراجع بین الملل و نهادهای قضایی هم که داریم عموما در این راه حرکت می کنند، اما این به مفهوم این نیست که ما ظرفیت های داخلی مان را نادیده بگیریم. با ظرفیتی که در داخل کشور آماده شده است می توانیم از راه نهادهای رسمی مان مانند قوه قضائیه و با همکاری وزارت خارجه این حضور فعال را داشته باشیم و در جاهایی از حقوق خود دفاع نماییم. پیگیری پرونده شهدای عزیز ما همچون شهید حاج قاسم سلیمانی اقدام خوبی است که توسط قوه قضائیه شروع شده و خوشبختانه به نتایج خوبی هم رسیده که امیدواریم نتایج آن هم روشن شود، اما ما نباید توقع را در جامعه بالا ببریم که همان گونه که قوه قضائیه در داخل کشور به خوبی عمل می کند و به نتیجه می رسد الزاما در خارج از کشور هم به نتیجه برسد، چون همان گونه که گفته شد عرصه بین الملل تابع متغیرهای بیشتری است و مؤلفه های مختلفی در تصمیم گیری ها مؤثر هستند، اما تلاش هایی که می شود تلاشهای بسیار خوبی است. از زمانی که آیت الله رئیسی به ریاست قوه قضائیه منصوب شدند، تحولات خوبی شکل گرفته که امیدواریم ادامه پیدا کند، مردم هم این احساس را دارند که اقدامات مناسبی در حال شکل گرفتن است که ان شاءالله در سالهای آینده هم نتایج بهتری را شاهد باشیم.
رویه فسادستیزی قوه قضائیه در افزایش مشارکت مردم در انتخابات مهم است
میزان: در خبرنویسی سبکی به اسم «سبک دایره ای» داریم یعنی خبر از همان نقطه ای که شروع شده در همان نقطه آخر می یابد، اجازه دهید آخرین سؤالم را درباره مشارکت بپرسم که ابتدا درباره آن صحبت کردیم. مبارزه با فساد در قوه قضائیه و کارهای صورت گرفته در این دستگاه چقدر می تواند در اعتماد زایی و افزایش مشارکت مردمی در مباحث سیاسی مؤثر واقع شود؟
کدخدایی: یکی از متغیرهایی که امکان دارد باعث اعتماد و یا بی اعتمادی مردم باشد این است که ببینند بعضی از مسؤلان کارهای خلافی انجام می دهند و کسی با آنها برخورد نمی نماید. حرکت قوه قضاییه در بحث فساد هم امیدآفرین بود و هم به جلب اعتماد بیشتر مردم کمک کرد، این نگاه الان بین عموم مردم بوجود آمده که قوه قضائیه تحولی را پیش گرفته، طبیعتا قوه قضائیه بخشی از نظام است و برگشت اعتماد مردم به بخشی از نظام، خود کمک کننده است و اساسا می تواند در همه عرصه ها همچون انتخابات موثر باشد.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد موافق رفراندوم قانونی هستیم نه رفراندوم چماقی