آینده ایران در جهان انرژی و مسیر ترقی
به گزارش برتریها در یادداشت روزنامه ایران آمده است: تمامی نامزدهای برگزیده شورای نگهبان برای جلب رأی مردم روی حل مشکل معیشتی مردم تمرکز کرده اند. چاره هایی که داده اند همان راهکارهای دولت های قبل است که بیشتر آنها در اجرا ناکارآمد معرفی شده اند؛ اما مشکل کجاست و باید چه کرد؟
روزنامه ایران دوشنبه ۱۰ خرداد در یادداشتی به قلم محمود خاقانی کارشناس بین المللی انرژی، نوشت: به نظر می رسد که مشکل اصلی کشور، اقتصاد رانتی و وابستگی این اقتصاد به اقتصاد دلارهای نفتی است که هنوز نامزدهای دولت سیزدهم نیز دراین رابطه برنامه ای ارائه نکرده اند. نکته جالب توجه این است که قسمتی از مشکلات فعلی کشور ریشه در تصمیم مجلس هفتم دارد.
مجلس هفتم برای هموار کردن روی کار آمدن دولت نهم با افزایش تدریجی بهای فرآورده های نفتی بمنظور تخصیص یارانه های آشکار و پنهان سوخت مخالفت کرد (در بخش های دیگر اقتصاد بمنظور بهبود اقتصاد کلان و کاهش آلودگی آب و هوا) و برای مثال قیمت بنزین را در لیتری ۸۰ تومان تثبیت کرد.
در طول عمردولت های نهم و دهم و یازدهم مجالس هشتم و نهم و دهم تصمیمات مشابهی گرفتند. در آذرماه سال ۹۶ مجلس دهم اجازه نداد بودجه ای که دولت دوازدهم برای سال ۱۳۹۷ پیشنهاد داده بود تا درصورت خروج ترامپ از برجام با افزایش تدریجی بهای فرآورده های نفتی و انرژی کشور آمادگی لازم را داشته باشد به تصویب برسد. بعد در آبان ماه ۹۸ آن تصمیم به شکل نادرستی گرفته شد و در نهایت مجلس یازدهم با همان روش و نیت مجلس هفتم بودجه سال ۱۴۰۰ را برای هموارسازی مسیر روی کار آمدن دولت سیزدهم تصویب کرد، اما در چنین فضایی ایران چگونه می تواند بازیگر مؤثر جهان انرژی شود؟
هند اخیراً اعلام نمود که در صورت برداشته شدن تحریم های ایران با شروطی آمادگی دارد از ایران نفت بخرد. چین نیز در حال حاضر نفت ایران را به ارزان ترین قیمت می خرد. روسیه هم از این که صنعت گاز ایران قدرت رقابت ندارد، در رقابت با قطر و امریکا اهتمام دارد بازار جهانی گاز طبیعی را به نفع خود تعریف کند. این درحالی است که ایران به رغم داشتن ذخایر غنی نفت خام، گاز طبیعی و حتی فرصت توسعه و تولید انرژی های تجدیدپذیر نمی تواند در بازار جهانی نظیر گذشته ایفای نقش کند.
بدین سبب دولت سیزدهم باید باتوجه به موقعیت ژئوانرژی ایران بین دریای خزر، خلیج فارس و درواقع هفت دریا یک سیاست کلان دیپلماسی انرژی منطقه ای و بین المللی و همچنین اقتصاد انرژی برای داخل را تعریف کند و به این پرسش پاسخ دهد که در سبد انرژی ایران که هم اکنون با بحران آب هم دست به گریبان است، چند درصد هسته ای؟ چند درصد فسیلی؟ چند درصد تجدیدپذیر؟ چند درصد خام فروشی نفت و گاز؟ چند درصد تبدیل گاز و... به برق و صادرات برق؟ چند درصد زغال سنگ؟ چند درصد کاهش آلودگی آب و هوا؟ چند درصد تبدیل انرژی به آب (آب شیرین کن ها)، چند درصد...؟ باید تعریف شود.
در سال ۱۳۸۰ مرحوم دکتر نوربخش در بانک مرکزی با طرحی با موضوع بورس نفت موافقت نمود و وزیر وقت نفت هم دستور لازم را داد و مطالعات لازم انجام شد. متأسفانه، نظام غیرشفاف اقتصاد تحت تسلط کاسبان تحریم و مافیاهای مختلف بعد از اختتام مطالعه مورد نظر از سال ۱۳۸۴ تا حالا اجازه نداده است که طرح مطالعه شده اقتصاد انرژی برای تجارت فرآورده های نفتی بین دریای خزر و خلیج فارس در بورس بین المللی نفت ایران در جزیره کیش برای نجات اقتصاد ایران از وابستگی به اقتصاد دلاری به خوبی مطرح، اجرائی و فعال شود.
در راستای همان برنامه طرح راه اندازی بندر نفتی نکا معاوضه انرژی با انرژی (نفت خام با نفت خام، گاز طبیعی با گاز طبیعی، معاوضه گاز طبیعی با برق، معاوضه نفت خام با فرآورده های نفتی و... اقتصاد انرژی و تجارت انرژی با حذف دلار - تعریف ارز انرژی، سکه انرژی و... ) در دولت هفتم و هشتم تعریف شد.
در دولت نهم و دهم متوقف گردید. به دولت یازدهم و دوازدهم فرصت بازبینی و اجرا داده نشد اما آیا دولت سیزدهم می تواند؟ در این راستا توجه به این چند نکته ضرورت دارد:
۱- تخصیص منابع مالی، انسانی و سایر منابع در امتداد اثبات نظریه ضرورت ایجاد خزانه داری انرژی. منظور نوعی مشارکت سرمایه ای برای سرمایه گذاری در طرح های زیرساختاری جهت فراهم کردن نیازهای گرمایی، سرمایی (خنک کردن)، تولید برق، حمل و نقل و سایر
۲- عملکرد خزانه داری: بجای فروش (Sale) نفت خام در بازار، نفت خام عرضه (Supplied) شود. یعنی نفت خام بطور مستقیم به مصرف کننده اصلی ارائه شود. با این کار دست واسطه ها و کاسبان تحریم با برقراری رابطه مستقیم بین تولیدکننده و مصرف کننده انرژی کوتاه و قطع می شود. با کدام مشتریان قرارداد منعقد شود؟ پالایشگرها، پتروشیمی ها و تولیدکنندگان برق و... به ازای چه چیزی؟ به ازای درصدی از برق تولیدی. نفت خام به ازای فرآورده های نفتی و فرآورده های پتروشیمی، فرآورده های نفتی و گاز طبیعی با برق و... معاوضه می شوند.
بهره مندی از فناوری انرژی های تجدیدپذیر (خورشیدی / بادی) ضروری می باشد. چگونه؟ صاحب فناوری امتیاز و مالکیت فناوری را نمی فروشد، بلکه اجازه استفاده از فناوری به ازای درصدی از برق تولیدی را می دهد. به این گفته می شود معاوضه هوشمند (Smart Swap). در نتیجه حالا باید دید که برنامه اقتصاد انرژی خرد و کلان دولت سیزدهم چیست؟ اگر این برنامه به درستی تعریف شود، ایران می تواند اصلاحاتی انجام دهد و نقش بازیگر مؤثر جهان انرژی را کسب کند.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد آینده ایران در جهان انرژی و مسیر ترقی