معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت:
جنگ علمی مقابل ایران شروع شده است
به گزارش برتریها، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ضمن اشاره به نقش ثبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در رشد علمی کشور اظهار داشت: برای رقابت علمی در سطح منطقه، لازم است هم از نخبگان داخلی حمایت کرده و هم مسیر برگشت متخصصان ایرانی خارج از کشور را تسهیل نماییم.
به گزارش برتریها به نقل از ایسنا، به نقل از وبدا، دکتر شاهین آخوندزاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ضمن اشاره به وضعیت تولید علم در کشور طی سالهای اخیر اظهار نمود: ایران بر مبنای نقشه جامع علمی کشور باید تا سال ۱۴۰۴ به جایگاه نخست منطقه در تولید علم دست پیدا می کرد؛ جایگاهی که ما در سال ۲۰۱۷ عملا به آن رسیدیم و با فاصله قابل توجهی از کشورهایی مانند ترکیه و عربستان جلوتر بودیم. اما از سال ۲۰۲۱ این روند با توقف و کاهش رو به رو شد و امروز ترکیه باردیگر از ما پیشی گرفته و عربستان نیز فاصله خویش را کم کرده است.
وی دلیل این عقب ماندگی را مجموعه ای از چالش های آشکار دانست و اضافه کرد: یکی از عوامل جدی، تشدید تحریم های علمی مقابل ایران بخصوص در حوزه تجهیزات در سال قبل بود. این تحریمها در کنار فشارهای اقتصادی، امکان بروزرسانی لابراتوار ها و حضور فعال محققان ما در زمینه بین المللی را بشدت محدود کرده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به اینکه کاهش تعاملات علمی بین المللی بر میزان استنادات و کیفیت پژوهش اثر مستقیم دارد، توضیح داد: وقتی یک مقاله تنها در یک مرکز ایرانی صورت گیرد، شانس استناد آن محدود است. اما اگر پژوهش چندمرکزی یا بین المللی باشد، ضریب اثرگذاری آن چند برابر افزایش خواهد یافت. تحریم های علمی و محدودیت های اقتصادی سبب شده است حضور پژوهشگران ایرانی در مجامع جهانی و همکاریهای چندکشوری کاهش پیدا کند.
وی ضمن اشاره به مبحث بودجه پژوهش اظهار داشت: طبق اسناد بالادستی، سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی باید به ۲ درصد برسد؛ اما این رقم که پیشتر حدود نیم درصد بود، حالا حتی از این مقدار نیز پایین تر آمده است. در حالیکه برخی کشورهای منطقه مانند رژیم اشغالگر قدس تا ۶ درصد از تولید ناخالص ملی خویش را به پژوهش اختصاص داده اند، ایران نه فقط رشد نکرده بلکه عقب هم رفته است.
دکتر آخوندزاده افزود: برای مثال، ردیف بودجه معاونت تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۳۰ میلیارد تومان بود. حالا در سال ۱۴۰۴ این رقم در حالی ثابت مانده که نرخ تورم در این سال ها چندین برابر شده است. این کاهش قدرت خرید، بشدت بر کیفیت تحقیقات اثر می گذارد.
وی وضعیت لابراتوار های دانشگاهی را نیز نگران کننده توصیف کرد و اظهار داشت: سال هاست که لابراتوار ها و تجهیزات دانشگاه های علوم پزشکی نوسازی نشده اند. امروز پژوهش های علمی بدون دسترسی به تجهیزات به روز در عمل امکانپذیر نیست و یک برنامه جدی برای بازسازی و تجهیز مجدد این مراکز ضروریست.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تصریح کرد: این مجموعه عوامل در کنار یکدیگر سبب شده خروجی علمی کشور نسبت به گذشته کاهش پیدا کند. برای بازگشت به مسیر رشد، نیاز به رفع محدودیت ها، تقویت دیپلماسی علمی، و افزایش حقیقی سرمایه گذاری در پژوهش داریم.
دکتر شاهین آخوندزاده در ادامه ضمن اشاره به تجربه کشورهایی مانند ترکیه بعد از بحران های اجتماعی-سیاسی، تاکید کرد: رشد علمی بدون آرامش داخلی، ثبات اقتصادی و فضای مناسب برای مطالعه و توسعه امکانپذیر نیست.
وی با اشاره به اینکه طی سالهای اخیر بخشی از اعضاء هیات علمی و فارغ التحصیلان توانمند از کشور مهاجرت کرده اند، اضافه کرد: این مساله طبیعتا به رشد علمی ایران لطمه می زند. باید بتوانیم نخبگان علمی را هم حفظ و هم جذب کنیم؛ بگونه ای که فارغ التحصیلان ایرانی خارج از کشور نیز انگیزه بازگشت داشته باشند.
فعال سازی اعضاء هیات علمی غیرفعال
دکتر آخوندزاده در جواب پرسشی در رابطه با برنامه وزارت بهداشت برای فعال سازی اعضاء هیات علمی کم کار یا فاقد فعالیت پژوهشی اظهار داشت: سال قبل که کار را شروع کردیم، محور اصلی ما نیروی انسانی بود. با وجود محدودیت های مالی و تجهیزاتی، همه منابع را بسمت حمایت هدفمند از پروژه های تحقیقاتی اعضاء هیات علمی جوان—به ویژه استادیارانی با سابقه ۲ تا ۵ سال—هدایت کردیم.
به نقل از ایشان، دفاع از جوانان علاوه بر فعال سازی چرخه پژوهش، اعتمادبه نفس آنان را تقویت کرده و احتمال مهاجرت را می کاهد.
بطور خلاصه اما از سال ۲۰۲۱ این روند با توقف و کاهش مواجه شد و امروز ترکیه دوباره از ما پیشی گرفته و عربستان نیز فاصله خویش را کم کرده است. وی ضمن اشاره به مبحث بودجه پژوهش عنوان کرد: طبق اسناد بالادستی، سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی باید به ۲ درصد برسد؛ اما این رقم که پیش تر حدود نیم درصد بود، حالا حتی از این مقدار نیز پایین تر آمده است. حالا در سال ۱۴۰۴ این رقم در حالی ثابت مانده که نرخ تورم در این سال ها چندین برابر شده است.
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد جنگ علمی مقابل ایران شروع شده است