تبدیل رود دره های تهران به بزرگراه
برتریها: یك متخصص مدیریت بحران با اشاره به اینكه در تهران حدود 11 رودره و رودخانه داریم كه بیشتر این رودره ها تبدیل به جاده، راه و بزرگراه شده اند، اظهار داشت: بزرگراه های امام علی، یادگار امام، چمران و… همه بر روی این مسیل ها ساخته شده اند و احیانا نسل بعدی هم فراموش می كنند كه گذشته اینجا چه پیشینه ای داشته است و امكان دارد در دوره های بازگشت سیل مشكلاتی ایجاد شود. در بارندگی های امسال بزرگراه امام علی دقیقاً در معرض وقوع سیل بود.
به گزارش برتریها به نقل از ایسنا، دكتر داوودرضا عرب در نشست درس آموخته های سیل فروردین ماه ۹۸ كه در محل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد، اظهار داشت: سوالات زیادی در ذهن مردم در مورد سیلاب وجود دارد. اینكه آیا سیلاب های ما كم می شود یا زیاد، اینكه مگر تغییر اقلیم سبب كاهش بارش ها نمی شود؟، اینكه آیا هنگام خشكسالی چطور سیل رخ می دهد؟ و نظایر آن سوالاتی است كه بسیاری آنرا مطرح می كنند.
عرب با اشاره به اینكه افكار عمومی سیل را معادل پرآبی می دانند اظهار داشت: این تصور هم می تواند درست باشد و هم كاملاً غلط. در مورد سیل امسال درست بود و در بعضی از مواقع می تواند كاملاً نادرست باشد.
وی با تشریح نحوه شكل گیری و اثر گازهای گلخانه ای كه منجر به تغییرات اقلیمی شده است، اظهار داشت: در تعریفی ساده خورشید به زمین انرژی رسانده و باید در شرایط عادی معادل همان انرژی را نیز زمین از خود ساطع كند اما اگر در جو زمین گازهایی مانند دی اكسید كربن و متان كه اولی ۹۰ سال و دومی ۱۵۰ سال ماندگاری دارد، افزایش یابد هنگام ورود انرژی از خورشید به زمین همان میزان از كره زمین خارج نشده و قسمتی از آن با برخورد به این گازها باردیگر از جو به سمت زمین بازمی گردد كه منجر به گرم شدن زمین خواهد شد. این تعریف ساده ای از تغییر اقلیم است.
این متخصص مدیریت بحران با تاكید بر اینكه تغییر اقلیم، شدت و الگوی بارندگی را زیاد می كند، اظهار داشت: بارندگی زمانی زیاد می شود كه تبخیر زیاد شده باشد. تبخیر از اقیانوس ها انجام می شود و امكان دارد نقشه بارندگی ها نیز تغییر كند اما به این نكته دقت كنیم كه وقتی دمای كره زمین زیاد شود و تبخیر نیز افزایش یابد رطوبت نیز افزایش می یابد كه در نتیجه آن با افزایش رطوبت تأثیرات گلخانه ای نیزافزایش می یابد. در نهایت مجموع این پروسه سبب انباشت رطوبت و افزایش پتانسیل بارش می شود كه خروجی آن بارش هایی با فواصل زمانی بیشتر و شدت بارش بالاتر است.
وی درباره چرایی افزایش فاصله زمانی بارش ها اظهار داشت: در هوای شرجی و مرطوب ظرفیت نگهداری آب در جو بیشتر است و بنا بر این میزان ماندگاری قطرات باران در ابرها بیشتر از حالات دیگر می شود و بعنوان مثال بجای آنكه هر سال باران ببارد این حجم از باران جم شده و هر سه سال یك دفعه ناگهان تخلیه می شود.
سیلاب و خشكسالی دو روی یك سكه
عرب با اشاره به اینكه سیلاب و خشكسالی دو روی یك سكه هستند، اظهار داشت: تمام مواردی را كه شرح دادم كنار هم قرار دهید و تصور كنید كه به دنبال طولانی شدن فاصله بارش ها و همین طور مواردی مانند دخالت انسانی و… پوشش گیاهی نیز در منطقه ای ضعیف شده باشد. آن وقت هنگام بارش كه با شدت بیشتری انجام می شود روان آب ها نیز جاری شده و با جاری شدن در سطوح شیبدار سنگ و گل را نیز با خود همراه كرده و قدرت تخریب را بالا می برد.
بگفته عرب در سال های خشكسالی پتانسیل وقوع سیلاب هایی با حجم كمتر آب اما قدرت تخریب بیشتر بسیار بالاتر است كه نمونه موردی آن سیل شیراز بود. در صورتیكه ما در سیل خوزستان باوجود گستردگی بالا تلفاتی نداشتیم اما سیل شیراز قربانیان زیادی گرفت.
افزایش تعداد و خسارات سیل در دهه های اخیر
این متخصص مدیریت بحران با تاكید بر اینكه خسارات و فراوانی وقوع سیل برابر آمارهای موجود از دهه ۳۰ تا ۶۰ افزایش یافته است، اظهار داشت: در دهه ۶۰ حدود ۱۰۰۰ مورد سیل در ایران رخ داده كه ۶۰ تای آن خسارت بر جای گذاشت. این تعداد در دهه ۵۰، ۴۰۰ مورد، در دهه ۴۰، ۲۰۰ مورد و در دهه ۳۰ كمتر از ۲۰۰ مورد بوده است و میزان خسارات نیز بسیار كمتر بوده است كه البته قسمتی از آن ناشی از گستردگی حضور مردم و رسانه ها و ابزارهای تشخیص است اما بخشی دیگر نیز نشان داده است كه سیلاب ها افزایش داشته است.
عرب با اشاره به جاری شدن سیل در دروازه قرآن شیراز كه به تنگه الله اكبر نیز مشهور است، اظهار داشت: آن دوستانی كه معتقدند سدسازی می تواند مانع از جاری شدن سیل شود به مسئله سیل شیراز باید توجه نمایند. سیلی كه در دروازه قرآن رخ داد آب چندانی نداشت كه بخواهیم برایش سد بسازیم و این كار صرفه اقتصادی هم ندارد كه میلیاردها تومان برای ساخت سد هزینه نماییم كه پس از ۵۰ سال یك مقدار آبی پشتش جمع شود یا مثلاً مگر گلاب دره در تهران چقدر آب دارد و یك حوزه كوچك آبخیز شمرده می شود اما هنگام بارش ها می تواند خطرآفرین باشد و سدساختن در آن اصلاً توجیهی ندارد.
عرب با تاكید بر اینكه باید به پیشینه های تاریخی در هر شهر و محدوده توجه گردد، اظهار داشت: در پایین دست دروازه قرآن محله ای به نام سیل آباد قرار دارد از نام همین محله مشخص است كه در این منطقه سابقه وقوع سیل وجود داشته است بدین سبب ما باید به خرد و ارتباط مردم سال های قبل با طبیعت توجه داشته باشیم.
وی با اشاره به روند تغییر دروازه قرآن اظهار نمود: همانطور كه بارها گفته شده در كنار دروازه قرآن مسیل آب بود كه آنرا تغییر داده و آنرا به خیابان تبدیل كردند. آنجا یك استخر تجمع آب پیش بینی كرده بودند كه این حوضچه آرامش هنگام سیل شیراز در عرض پنج دقیقه پر شد به این علت كه آب با میزان ۵۰ مترمكعب بر ثانیه وارد شده و تنها ۱۰ مترمكعب در لوله ای كه زیر آن تعبیه كرده بودند خارج شد. در واقع می توان اظهار داشت كه عامل اصلی رخداد سیل شیراز و خسارات آن سایز لوله انتقال آن در راه ساخته شده و مسدود بودن بخش هایی از لوله انتقال آب كه منجر به مرگ ۲۲ نفر در عرض چند دقیقه شد.
رودره های تهران تبدیل به راه و بزرگراه شده اند
عرب با اشاره به وضعیت تهران نیز اظهار نمود: در تهران حدود ۱۱ رودره و رودخانه داریم كه بیشتر این رودره ها تبدیل به جاده و راه و بزرگراه شده اند. بزرگراه های امام علی، یادگار امام، چمران و… همه بر روی این مسیل ها ساخته شده اند و احتملا نسل بعدی هم فراموش می كنند كه گذشته اینجا چه پیشینه ای داشته است و امكان دارد در دوره های بازگشت سیل مشكلاتی ایجاد شود. در بارندگی های امسال بزرگراه امام علی دقیقاً در معرض وقوع سیل بود.
وی با پخش ویدیویی از جاری شدن سیلاب در تهران در سال های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اظهار داشت: ادبیات ما طی این سال ها در مواجهه با سیل تغییر نكرده، ما هنوز هم غافل می شویم، هنوز هم مسئولان عالی چكمه می پوشند و در محل حاضر می شوند. چرا هیچ پیشرفتی در این زمینه نكرده ایم.
عرب با اشاره به سیل قم رود در فروردین ماه سال ۸۸ نیز اظهار داشت: آن زمان گفتند كه این محدوده نباید به پاركینگ تبدیل گردد اما در نهایت فشارهایی وارد شد كه آنجا تبدیل به پاركینگ شد، نتیجه اش سیلی شد كه البته با آگهی بموقع هواشناسی خسارات جانی نداشت اما می توانست بسیار خطرناك باشد.
این متخصص مدیریت بحران با تاكید بر اینكه هر چه مقابله بیشتر باشد خسارات ناشی از سیل نیز كمتر می شود، اظهار داشت: هر چه مدیریت ریسك صحیح باشد پیشگیری و آمادگی نیز بالاتر رفته و خسارات نیز كاسته می شود.
امروز زمان مدیریت جامع بحران است
وی با با اشاره به اینكه امروز زمان مدیریت جامع بحران است، اظهار داشت: حالا كه بحران نداریم باید برویم و مدیریت جامع بحران را بررسی نماییم. زمان بحران كه نباید سراغ این موارد رفت و باید اقدامات مقابله ای را تشدید كرد.
عرب با اشاره به روند دستكاری طبیعت اظهار نمود: در پلدختر ما دیدیم كه خانه های قدیمی در بخش قدیمی شهر ساخته شده و مشكل چندانی هم نداشتند و این خانه های جدید بودند كه در بستر رودخانه ساخته شده بودند. در خیلی از شهرها نیز ما شاهد این هستیم كه ویلانشین ها به حریم رودخانه آمدند و فكر می كنند اگر در حریم رودخانه با بتن ساخت و ساز كنند سیل خسارتی به آنها نمی زند.
او در آخر درباره دوره بازگشت سیلاب در خوزستان و لرستان نیز اظهار داشت: تحقیقات نشان می دهد كه سیلاب اخیر خوزستان احتمالاً دوره بازگشتی ۱۰۰۰ ساله داشته و در لرستان نیز دور بازگشت سیل ۵۰۰ ساله بوده است.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد تبدیل رود دره های تهران به بزرگراه