در میزگرد برتریها مطرح شد (بخش نخست)
اگر رئیس جمهور آمریكا با رای كنگره انتخاب گردد
به گزارش برتریها در میزگرد ایرنا با عنوان «واكاوی انتخابات آمریكا و نتایج آن بر جهان و ایران» این مورد عنوان شد كه اگر موقعیت بگونه ای پیش رود كه مجلس نمایندگان رئیس جمهوری را انتخاب نماید، شاید بعضی از جمهوری خواهان به این نتیجه برسند تصمیم اشتباه آنان امكان دارد خطری برای دموكراسی و بقای آمریكا به وجود آورد. از دید آنان شاید این مورد زمینه را برای نوعی جنگ داخلی فراهم آورد و بدین سان در لحظه آخر از ترامپ حمایت نكنند.
۱۰ روز تا سیزدهم آبان ماه و موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا زمان باقی است؛ انتخاباتی که نتیجه آن می تواند معادلات و مناسبات کاخ سفید را با جهان دستخوش تغییر و تحول کند. یکی از مسائلی که این روزها محافل علمی و رسانه ای ایران را به خود درگیر کرده، مناسبات تهران و واشنگتن در دولت آینده آمریکا است که با دو سناریوی مشخص یعنی انتخاب مجدد «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری مستقر و در مقابل، سناریوی دوم یعنی تکیه «جو بایدن» رقیب دموکرات بر کرسی ریاست جمهوری قابل ارزیابی است.
اداره کل پژوهش و بررسی های خبری ایرنا با عنایت به اهمیت این مورد میزگردی با عنوان «واکاوی انتخابات آمریکا و نتایج آن بر جهان و ایران» با حضور «فواد ایزدی» استادیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و «دیاکو حسینی» تحلیلگر ارشد مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری برگزار کرد که مشروح آن در ادامه می آید.
ایرنا: چرا انتخابات آمریکا برای ایران رخدادی مهم است؟
ایزدی: انتخابات آمریکا به چند دلیل برای ایران رخدادی مهم به حساب می آید. نخست اینکه از کودتای ۲۸ مرداد تاکنون، آمریکا در امور داخلی ایران دخالت های بسیاری داشته است. این کشور حتی در زمان آزادی جاسوسان آمریکایی تعهد داد تا در امور داخلی ایران دخالت نکند؛ تعهدی که پایدار نبود و باردیگر تکرار شد. دخالت آمریکا طی دهه های گذشته در امور داخلی کشور ما به صورت بسیار گسترده ادامه داشته است. سیاستمداران این کشور تلاش دارند، با اعمال تحریم های گوناگون در امور داخلی ایران دخالت کنند. حالا هم از این تحریم ها با نام «فشار حداکثری» یاد می کنند. با وجود اینکه توجه به انتخابات آمریکا برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار می باشد اما بیش از اندازه بزرگ جلوه دادن نتیجه آن به مصلحت منافع ملی کشور نیست.
دلیل دوم اینکه آمریکایی ها در زمینه مردم سالاری مدعی فقدان آن در جمهوری اسلامی ایران هستند. واشنگتن سال ها در زمینه این که ایران کشوری مردم سالار نیست، تبلیغات گسترده ای را انجام داده است. ازاین رو مطالعه چگونگی انجام انتخابات در ایالات متحده آمریکا می تواند تصویر واضح تری از میزان مردم سالاری در این کشور به دست دهد.
ایرنا: سازوکار انتخابات در آمریکا چگونه است و رای الکترال چیست؟
ایزدی: یکی از سازوکارهای انتخابات آمریکا این است که اگر در ۱۳ آبان (سوم نوامبر) انتخابات ریاست جمهوری برگزار نشود، مشکلات قانون اساسی که در ایران وجود دارد، پیش نخواهد آمد. به عبارت دیگر قانون اساسی آمریکا با ایران متفاوت می باشد. در ایران انتخابات در روز مقرر و با رای مستقیم مردم صورت می پذیرد و نامزدی که بیشترین رای را از مردم کسب کند، به سمت ریاست جمهوری خواهد رسید. رای گیری مردمی اما بخشی از قانون اساسی آمریکا نیست. در این کشور ایالت ها از اواسط دسامبر یا یک ماه و نیم پس از انتخابات اسامی ۵۳۸ نفری را که مقرر است، رئیس جمهوری آمریکا را انتخاب کنند، اعلام و رای آنان ثبت می شود. در حقیقت ۵۳۵ تن از آنان اعضای کنگره هستند و سه رای هم مربوط به شهر واشنگتن است. موقعیت جغرافیایی این شهر بگونه ای است که در هیچ یک از ایالت های آمریکا قرار ندارد. ازاین رو، در سنای آمریکا و مجلس نمایندگان آمریکا نماینده ای از سوی شهروندان واشنگتن حضور ندارد؛ امری که سبب شده است تا مردم واشنگتن در انتخابات از سه رای الکترال برخوردار شوند. ازاین رو رئیس جمهوری را این افراد در اواسط ماه دسامبر انتخاب خواهند کرد. قوه ی مقننه ایالت ها، اسامی افرادی را که از سوی آنان برای انتخاب رئیس جمهوری برگزیده شده اند اعلام می کند. در دهه های گذشته ایالت ها تصمیم گرفتند به جهت اینکه رنگ و بوی دموکراتیک تری به انتخابات داده شود، افرادی را که مقرر است برای انتخابات حق رای داشته باشند، با تصمیم و رای مردمی انتخاب کنند. به این مفهوم که اگر در ایالتی نامزد دموکرات رای آورد، افراد معرفی شده از سوی آنان دموکرات باشد و برعکس.
حال سوال اینجا است که اگر انتخابات آمریکا از عقبه ای مردمی برخوردار است، چرا با وجود اینکه «هیلاری کلینتون» در انتخابات ۲۰۱۶ میلادی، حدود سه میلیون رای از «دونالد ترامپ» بیشتر داشت، اما ترامپ برنده انتخابات شد؟
این مبحث به سیستم الکترال باز می گردد. زمانی که اکثریت رای ایالتی گرفته می شود، فرقی ندارد، آراء عرضه شده چه میزان از ۱+۵۰ بیشتر باشد؛ چون آراء بالاتر از این، اضافی محسوب شده و هیچ تاثیری در انتخابات ندارد. اتفاقی که برای کلینتون افتاد هم همین بود. وی در کالیفرنیا، نیویورک و نیوجرسی آرای اضافه داشت. ترامپ اما با وجود اینکه آرای شهر های ذکر شده را از دست داده بود؛ در ایالت هایی که آراء آنها را به اصطلاح خاکستری می نامند، توانست رای مورد نیاز خویش را کسب کرده و پیروز انتخابات شود.
در دهه های گذشته آرا کاندیدهای انتخاباتی به یکدیگر نزدیک بوده است. امری که سبب می شد تا ایالت های با آرای خاکستری، نقشی تعیین کننده در انتخابات داشته باشند. در انتخابات آینده هم اگر آرای ایالت های با آرای خاکستری به نفع جو بایدن باشد، وی رئیس جمهور خواهد شد. همانگونه که در انتخابات پیشین ایالت هایی همچون فلوریدا، پنسیلوانیا، میشیگان و ویسکانسین که ایالت های بینابینی محسوب می شوند، با نتیجه ای بسیار نزدیک به ترامپ رای دادند. دونالد ترامپ در مجموع از سه ایالت یاد شده ۷۸ هزار رای بیشتر از کلینتون کسب کرده بود. این ۷۸ هزار رای بیشتر از سه میلیون رای کلینتون توانست اثرگذار باشد.
ایزدی: اگر ترامپ بازنده انتخابات و فاصله شکست او از بایدن نزدیک باشد، وی تقلب در انتخابات را بهانه ای برای دعوا قرار خواهد داد. او به این روش می تواند مسیر خویش را به جهت اینکه از لحاظ قانونی در کاخ سفید باقی بماند، باز کند.
در حال حاضر، جو بایدن در نظرسنجی ها صورت گرفته حدوداً ۱۰ درصد از ترامپ جلوتر است. در ایالت های خاکستری هم موقعیت بایدن بهتر به نظر می آید. در ایالت های مانند فلوریدا و آیووا آرا نزدیک است اما در ایالت های دیگری همچون میشیگان و پنسیلوانیا فاصله قابل توجهی به نفع بایدن مشاهده می شود. بر پایه نظرسنجی ها به نظر می آید اگر امروز شاهد برگزاری انتخابات باشیم، بایدن پیروز انتخابات خواهد بود. دونالد ترامپ اما برای انتخابات پیش رو برنامه ریزی هایی دارد. راهکار رئیس جمهوری فعلی آمریکا در صورت شکست در انتخابات دعوا خواهد بود. امکان دارد وی تقلب در انتخابات را یکی از دست آویزهای خود قرار دهد. البته باید به این نکته توجه داشت که هنوز چند روزی به انتخابات باقی مانده و تا این مدت آمارها هم در حال تغییر خواهد بود. بدین سان احتمال دارد ترامپ پیروز انتخابات باشد.
اگر ترامپ بازنده انتخابات و فاصله شکست او از بایدن نزدیک باشد، وی تقلب در انتخابات را بهانه ای برای دعوا قرار خواهد داد. او به این روش می تواند مسیر خویش را به جهت اینکه از لحاظ قانونی در کاخ سفید باقی بماند، باز کند. برای باقی ماندن ترامپ در کاخ سفید سه دلیل وجود خواهد داشت؛
نخست این که دادگاه عالی ۵ به ۳ به نفع جمهوری خواهان است که از این پنج تن، دو تن از آنها شخصا از سوی ترامپ به این سمت منصوب شده اند. هم اکنون جمهوری خواهان به دنبال آن هستند که «ایمی برت» را جایگزین «روث گینزبرگ» قاضی ارشد لیبرال دیوان عالی آمریکا کنند. بدین سان تعداد قاضیان جمهوری خواه این دادگاه ۶ تن خواهد شد. با وجود اینکه قضات مورد اشاره باید بر مبنای قانون رای دهند اما در عمل به نفع حزب خود قضاوت خواهند کرد؛ امری که به نفع ترامپ خواهد بود. همان گونه که پیش تر هم دادگاه عالی ۵ به ۴ به نفع بوش پسر بود. بدین سان در کارزار انتخاباتی، جمهوری خواهان کاملا حزبی و به نفع بوش پسر رای دادند و بوش از ال گور پیشی گرفته و پیروز انتخابات شد. ازاین رو اگر دعوایی در انتخابات پیش رو اتفاق افتد، این مورد به دادگاه عالی ارجاع داده خواهد شد. این دادگاه یا می تواند پرونده را پذیرفته و آنرا بررسی کند، یا اینکه به نفع ترامپ رای دهد.
دلیل دوم اینکه از ۹ ایالت خاکستری یاد شده، قوه مقننه هشت ایالت در دست جمهوری خواهان است. همانطور که گفته شد، در مورد رای الکترال، قوه مقننه ایالتی نامه حق رای افراد واجد شرایط را صادر می کند. ازاین رو اگر دعوایی رخ دهد، هشت ایالت جمهوری خواه می توانند، نام افراد حزب خویش را برای تایید ادعای ترامپ عرضه کنند. متاسفانه یکی از اشکالات سیستم انتخاباتی آمریکا، عدم حضور گروه نظارتی همچون شورای نگهبان بر این رقابت ها است. در این کشور، همه افراد درگیر در انتخابات، عقبه ای حزبی دارند. به این مفهوم که افراد بی طرف برای نظارت بر انتخابات وجود ندارد. بر این اساس، افراد در زمانی که ابهامی وجود داشته باشد، به سمت عملکرد حزبی گام بر می دارند.
بر اساس قانون اساسی آمریکا، در تاریخ ۲۰ ژانویه رئیس جمهوری انتخاب شده باید در کاخ سفید حضور پیدا کند. ازاین رو در صورت اعلام دعوای ترامپ، قوه مقننه ایالتی دو راهکار پیش رو دارد: اینکه یا افراد خویش را اعلام می کند یا نام هیچکس را عرضه نمی دهد. اگر آراء نزدیک به هم باشد و این ایالت ها افراد خویش را معرفی کنند، ترامپ باردیگر رئیس جمهور خواهد شد.
همان طور که گفته شد در مجموع، ۵۳۸ رای وجود دارد. ازاین رو هر کدام از رقیبان که به ۲۷۰ رای الکترال برسد پیروز انتخابات است. در زمان دعوا، اگر هشت ایالت جمهوری خواه افراد خویش را معرفی نکند، امکان دارد هیچ کدام از این دو نامزد انتخاباتی به ۲۷۰ رای دست نیابند؛ در این صورت طبق قانون اساسی آمریکا، مجلس نمایندگان رئیس جمهوری را انتخاب می کند. بدین سان هر ایالت یک رای خواهد داشت. اگر تعداد نمایندگان جمهوری خواه ایالتی بیشتر باشد، رای آن ایالت جمهوری خواه است و برعکس. هم اکنون از ۵۰ ایالت در مجلس نمایندگان ۲۶ ایالت اکثریت نماینده جمهوری خواه هستند و ترامپ برای دستیابی به قدرت به همین تعداد رای نیاز دارد. بدین سان این مسیر سومی است که ترامپ از لحاظ قانونی و بدون تقلب می تواند با وجود اینکه در انتخابات شکست خورده باشد، در مسند ریاست جمهوری آمریکا باقی بماند.
موضوع دیگری که ترامپ ادعای تقلب در آنرا دارد، آراء پستی است. در آمریکا هر فرد باید تنها در شهر خود رای دهد. حال اگر فردی در زمان انتخابات در شهر خود حضور نداشته باشد، می تواند قبل از آن درخواست برگه رای کرده و نامزد خویش را تعیین و برگ رای را پست کند. مبحث مورد بحث ترامپ این است که حالا در ایالت هایی که تحت کنترل دموکرات ها است، برای همه افراد حتی آنهایی که درخواست رای پستی نکردند، به بهانه کرونا برگ رای ارسال می شود. ازاین رو دعوا بر سر ارسال برگه های رای فله ای است. ترامپ اعتقاد دارد، برگه رای حتی به آدرس افرادی که فوت شده اند هم ارسال شده و امکان دارد، شخص دیگری به جای آنان رای دهد. بر پایه اطلاعات تابحال حدود ۴۳ میلیون برگه رای پست شده و این تعداد تا روز انتخابات به ۸۰ میلیون برگه خواهد رسید؛ موضوعی که به محلی برای دعوا تبدیل گشته است.
به طور کلی می توان گفت، در سیستم انتخاباتی آمریکا نشانه هایی از مردمسالاری وجود دارد اما این نشانه ها از عمق کافی برخوردار نیست. ریاست جمهوری آمریکا با رای مستقیم مردم انتخاب نمی شود؛ ازاین رو می توان در انتخابات دست برد. همینطور نهادی بی طرف برای نظارت بر انتخابات وجود ندارد. قانون اساسی آمریکا را یک درصدی هایی به تصویب رساندند که همیشه ترس از عموم مردم در آنها وجود داشته است. بنابراین به صورت مستقیم همه جامعه را درگیر مسائلی همچون انتخابات نمی کنند؛ موضوعی که سبب می شود، هر بار یک سوم از سنای آمریکا به رای گیری گذاشته می شود تا اگر موجی رئیس جمهور را برکنار کرد، سنا بتواند از منافع یک درصدی ها دفاع کند.
حسینی: اگر موقعیت بگونه ای پیش رود که مجلس نمایندگان رئیس جمهوری را انتخاب نماید، شاید بعضی از جمهوری خواهان به این نتیجه برسند تصمیم اشتباه آنان امکان دارد خطری برای دموکراسی و بقای آمریکا به وجود آورد. از دید آنان شاید این مورد زمینه را برای نوعی جنگ داخلی فراهم آورد و بدین سان در لحظه آخر از ترامپ حمایت نکنند.
ایرنا: دست ترامپ برای برهم زدن نتیجه انتخابات تا چه اندازه باز است؟
حسینی: باید به یاد داشت، این اولین بار نیست که در کارزارهای انتخاباتی آمریکا دعواهای انتخاباتی رخ می دهد. در ۱۸۷۶ میلادی هم این اتفاق میان «رادرفورد بیرچارد هیز» و «ساموئل تیلدن» به وجود آمد. این دو تن اما دو روز پیش از انتخابات مبحث را میان خود حل و فصل کردند. که اگر مصالحه صورت نمی گرفت، باید شاهد ورود دو رئیس جمهوری به کاخ سفید می بودیم. مشکل امروز این است که برخلاف گذشته قطب بندی ها جدی تر و شدیدتر است. اینک حزب جمهوریخواه و دموکرات به حدی رو در روی یکدیگر قرار گرفتند که امکان مصالحه به هیچ عنوان وجود ندارد. درباره ال گور هم همین صورت گرفت. با وجود اینکه دموکرات ها می توانستند مخالفت کرده و بازی را به شکلی بر هم بزنند اما این کار را نکردند. ازاین رو شاهد تظاهرات خیابانی گسترده نبودیم. حزب بندی شدیدی که در جامعه امروزی آمریکا وجود دارد، شرایط انتخابات پیش رو را کمی دشوارتر کرده است؛ موضوعی که نگرانی مسؤلان آمریکا را هم افزایش داد.
سناریوهای مختلفی برای انتخابات آینده وجود دارد. بعنوان نمونه، اگر موقعیت بگونه ای پیش رود که مجلس نمایندگان رئیس جمهوری را انتخاب نماید، شاید بعضی از جمهوری خواهان به این نتیجه برسند تصمیم اشتباه آنان امکان دارد خطری برای دموکراسی و بقای آمریکا به وجود آورد. از دید آنان شاید این مورد زمینه را برای نوعی جنگ داخلی فراهم آورد و بدین سان در لحظه آخر از ترامپ حمایت نکنند. از سوی دیگر معاون رئیس جمهور را سنا انتخاب خواهد نمود. طبق قانون اساسی آمریکا اگر مجلس نمایندگان نتوانند رئیس جمهور را انتخاب نماید و سنا بتواند معاون رئیس جمهور را برگزیند -که قاعدتاً به علت اینکه ۱۰۰ نفر هستند می توانند به سادگی معاون رئیس جمهوری را انتخاب کنند- در این صورت معاون رئیس جمهور بعنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب خواهد شد. همچون زمانی که که رئیس جمهور مرده باشد و معاون وی جایگزین آن می شود. ازاین رو امکان دارد، بعنوان مثال «مایک پنس» معاون اول ترامپ، رئیس جمهور آمریکا شود. دونالد ترامپ ابزارهای زیادی برای بر هم زدن بازی انتخابات در دست دارد بخصوص اگر اختلاف آراء آنها کمتر از ۷ درصد باشد.
ایرنا: تأثیر انتخابات آمریکا بر اقتصاد بین الملل بخصوص ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
حسینی: در ایران بسیاری اعتقاد دارند که اگر جو بایدن پیروز انتخابات شود، جمهوری اسلامی به دوره پیش از ۲۰۱۶ میلادی بازخواهد گشت؛ در حالیکه این تصور بسیار اشتباه است. دلیل عدم تکرار این تاریخ، وضعیتی است که در داخل آمریکا وجود دارد. ترامپ بارها گفته است که اداره نامناسب کشور توسط بوش، بایدن و اوباما باعث شد تا او پیروز انتخابات شود. این حرف کاملا واقعیت دارد. طبقه متوسط آمریکا در دهه های اخیر با سیاست خارجی این کشور کاملا قطع ارتباط کرده اند.
در دوره پس از فروپاشی شوروی، الیت های روشنفکری و تحصیلکرده های این کشور در شهرهای بزرگ بخصوص واشنگتن، موضوعات مریوط به سیاست خارجی آمریکا را تعیین می کردند. نتیجه آنکه در زمان کلینتون، گرایش به جهانی شدن وجود داشت. امروز اغلب آمریکایی ها تصور می کنند، این استراتژی فقط به اقلیتی از ثروتمندان جامعه کمک کرده و به زیان طبقه متوسط بوده که بخش عظیمی از آمریکا را تشکیل می دهد، یا اینکه کمکی بهبود اقتصاد آنان نکرده است.
حسینی: تا زمانی که مبحث ایران در صدر سیاست های آمریکا در منطقه خاورمیانه قرار دارد، واشنگتن ریاض را تحمل خواهد نمود و به نحوی با یکدیگر کنار خواهند آمد. اما در صورتیکه مسیر ایران تا حدی هموار شود، فشارها بر عربستان بیشتر خواهد شد.
در سر دیگر این طیف، «بین الملل گرایی لیبرال» که متعلق به طیف روشنفکر واشنگتن نشین است، منجر به سلسله اتفاقاتی همچون جنگ عراق، تغییر رژیم ها و دخالت های آمریکا در گوشه و کنار جهان شد. همینطور هزینه های چند تریلیون دلاری به بار آمد که به اقتصاد آمریکا صدمه زد و کار را به بحران مالی مربوط به سال های ۲۰۰۸ رساند. نظرسنجی ها از آن حکایت می کند که مردم آمریکا از این وضع خسته شده اند. بر اساس این نظر سنجی ها، شهروندان بر این باورند، آنچه در واشنگتن در زمینه روابط خارجی آمریکا اتفاق می افتد و دخالت در جنگ هایی که هزینه هنگفت آن از جیب مالیات دهندگان آمریکایی خارج شده و جان آنان را به خطر می اندازد، هیچ قرابتی با خواست آنان ندارد.
در نتیجه همه این افکار باعث شد تا ترامپ پیروز انتخابات شود. حال اگر به هر طریقی بایدن پیروز انتخابات شود ناگزیر خواهد بود که به طبقه متوسط و خواسته های فراموش شده آنان توجه کند. به این مفهوم که سیاست خارجی آمریکا در دوره فرضی بایدن به دنبال کاهش تعهدات نظامی آمریکا در مناطق غیر ضروری و غیرحیاتی پیش خواهد رفت و کمتر به تغییر رژیم و استفاده از ابزار نظامی تمایل نشان خواهد داد. حتی امکان دارد روندی که ترامپ و قبل از آن اوباما در ارتباط با ناتو آغاز کرده بود، یعنی کم میلی یا بی میلی در به عهده گرفتن تعهداتی که در حقیقت کشورهای اروپایی موظف به انجام آن هستند، در دوره بایدن هم می ادامه داشته باشد. در صورت پیروزی بایدن، جنگ تجاری با چین به شکل ظریف تری ادامه پیدا خواهد نمود. در ارتباط با مبحث های پیرامونی هم باید اظهار داشت که بایدن رضایت کافی از عربستان تحت حکمرانی «بن سلمان» ندارد. به این علت که بن سلمان و عربستان را در شکست هیلاری کلینتون در سال ۲۰۱۶ سهیم می دانستند. همین طور به علت قتل خاشقچی و مسائلی از این قبیل به احتمال زیاد حساسیت بیشتری در مقایسه با ترامپ به خرج خواهد داد.
همه این موضوعات به ایران هم وابسته است. تا زمانی که مبحث ایران در صدر سیاست های آمریکا در منطقه خاورمیانه قرار دارد، واشنگتن ریاض را تحمل خواهد نمود و به نحوی با یکدیگر کنار خواهند آمد. اما در صورتیکه مسیر ایران تا حدی هموار شود، فشارها بر عربستان بیشتر خواهد شد. از طرفی، به نظر می آید ترکیه با دموکرات ها ارتباط خوبی نخواهد داشت و اردوغان ترجیح می دهد ترامپ رئیس جمهور آینده آمریکا باشد؛ چون که با آمدن بایدن فشارها می تواند بر اردوغان بیشتر شود. انتقادها امروزه در بدنه اصلی سیاستگذاری آمریکا نسبت به اردوغان خیلی شدید می باشد تا جایی که حتی صحبت از اخراج و تعلیق حضور ترکیه در ناتو مطرح می شود. رابطه بایدن با نتانیاهو به خوبی رابطه وی با ترامپ نخواهد بود؛ به این علت که آمریکا، اسرائیل را بانی از بین رفتن برجام یا همان میراث اوباما می دانند؛ توافقی که بایدن هم در آن سهم داشته است.
ادامه دارد...
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد اگر رئیس جمهور آمریكا با رای كنگره انتخاب گردد