برشی از چند دهه رفاقت با شهید سلیمانی
روزنامه ایران در مطلبی آورد: یکی از خاصیت های برجسته حاج قاسم این بود که رمان های نویسندگان برجسته هر کشور یا منطقه ای را مطالعه می کرد. مثلاً قبل از عزیمت به روسیه و ملاقات با پوتین، کتاب «جنگ و صلح» لئو تولستوی را خواند تا بتواند با پوتین درباره جنگ سوریه صحبت کند.
در ادامه گفت وگوی ۱۴ دی روزنامه ایران با سردار علی اکبر پوریانی از فرماندهان سپاه پاسداران و فرمانده اسبق نیروی انتظامی استان کرمان، آمده است: او از سالهای قبل از انقلاب دوست شهید حاج قاسم سلیمانی بود که این دوستی تا آخرین روز حیات سردار شهید ادامه یافت. آنچه می خوانید، روایتی دست اول از سیره و اندیشه بزرگ ترین سرداری است که خاورمیانه در ۱۰۰ سال اخیر به خود دیده است. این گفت و گو را بخوانید.
شهید سلیمانی قبل از انقلاب چه می کرد؟
جزو کسانی بود که قبوض را می نوشتند یا به خانه ها می دادند. او از همان ابتدا مانند کسانی بود که از شروع مدرسه نوعی رهبر و رئیس گروه دوستان خود هستند. قاسم در روستای خود چنین محوریتی داشت، به رغم اینکه پسر دوم بود.
گویا ابتدای انقلاب که می خواست وارد سپاه شود، به دلایلی مورد تأیید قرار نگرفته بود؟
لباس آستین کوتاه می پوشید و ورزشکار بود و اتفاقاً به خاطر همین نوع لباس پوشیدن نزدیک به یک ماه تلاش او برای پذیرش ناکام ماند و پذیرش نمی شد. ما از دوستان پیش از انقلاب بودیم و من آن زمان فرمانده عملیات سپاه کرمان بودم. به من رجوع کرد و من هم با پذیرش سپاه کرمان صحبت کردم که مشکل تأیید او چیست؟ ابتدا گفتند بگذارید باردیگر بررسی نماییم. هفته بعد باز قاسم به من رجوع کرد که نتیجه چه شد، که وقتی این دفعه دلیل را از واحد پذیرش پرسیدم، گفتند از نظر پذیرش ایشان صلاحیت ورود به سپاه را ندارد، برای اینکه پیراهن آستین کوتاه می پوشد و قیافه اینچنینی دارد و فکر نمی نماییم برازنده این باشد که وارد سپاه شود. من این مسأله را در جلسه شورای فرماندهی مطرح کردم که مورد اعتراض فرمانده وقت واقع و تاکید شد که نباید این سختگیری ها باشد و باید اجازه دهیم نیروهایی که شایستگی دارند، بتوانند جذب شوند. خوشبختانه جذب شد.
بعدها که فرمانده لشکر کرمان یا فرمانده نیروی قدس شد، این مسأله را در عمل نشان می داد یا اینکه فقط نیروهایی را جذب می کرد که به لحاظ ظاهر شباهت بیشتری داشتند؟
فضای دوران دفاع مقدس، شهادت رفقا و بعدها مراوده با خانواده شهدا، فضای ذهنی و شخصی حاج قاسم را عوض کرد. باوجود این، در سالهای اخیر در سفر ها، داخل هواپیما یا فرودگاه، می دیدم که اتفاقاً تعمد داشت با این افراد یا جوانان نسل جدید هم ارتباط داشته باشد. یک دفعه خاطرم هست که در هواپیما، به من که کنارش نشسته بودم گفت «حاج اکبر! می توانی بجای آن جوان که آنجا نشسته بنشینی و او بیاید کنار من بنشیند تا با هم صحبت کنیم؟» وقتی از آن پسر خواستم که می توانی کنار حاجی بنشینی؟ با تعجب و احتیاط رفت کنار حاجی نشست و حاجی آغاز کرد با او صحبت کردن. حاج قاسم همیشه خودش را مانند یک انسان عادی می دید، یا همانطور که بارها گفته بود، در جدال با نفس رشد کرده و سختی های رشد را لمس کرده بود. در بحبوحه جنگ، حاج قاسم در اوج جوانی بود و بعنوان یک فرمانده خیلی از نیروها و دوستان صمیمی او مانند یوسف اللهی مقابل چشمان او شهید شدند. طبیعی بود که بعد از جنگ فضای جامعه عوض شود.
قاسم هم به خاطر تأثیر زیادی که از فضای جبهه و جنگ گرفته بود، روحیات دیگری پیدا کرده بود. اما همانطور که خودش گفت، بعدها رشد و تغییر نمود. نقل می کرد که وقتی مسئولیت سپاه قدس را پذیرفت، حضرت آقا گفتند شما باید به یک درجه ای از درک و ادراک برسی تا مسائل را بطور عمقی دریابی و فهم کنی. حاج قاسم می گفت من روز اول متوجه این مسأله نشدم، اما پس از گذشت چند سال که با تک تک مجاهدان سراسر دنیا ارتباط برقرار کردم، تازه فهمیدم منظور حضرت آقا چه بود که می گفتند تو باید به خودت زمان بدهی تا به این درک و شناخت برسی. به همین ترتیب، حاج قاسم در زندگی خودش هم به این درک و شناخت رسید. برای همین وقتی وارد سپاه قدس شد و عرصه فرامرزی را تجربه کرد، دیدگاه او هم تغییر نمود.
چطور شد که از سپاه کرمان جدا شدند؟
در مراسم تودیع او شرکت کردم. می گفت دوست نداشتم لشکری که خودم طی این سال ها به وجود آورده و تربیت کرده بودم، رها کنم. بعد هم که به فرماندهی نیروی قدس منصوب گردید، نزدیک به دو سال شرایط را به روشی که دوره سردار مقدم اداره می شد، اداره کرد و فقط به واحدهای نهضت ها خدمات می داد. در این دوره روی یادگیری زبان انگلیسی و عربی تمرکز کرد و مطالعه وسیع و گسترده ای در زمینه متون تاریخی و جنگی را آغاز کرد، یعنی با شناخت عمیقی از مسئولیت جدید خود و جایگاه آن، کار را دنبال کرد.
قاعدتاً دشمنان هم تحلیل و ارزیابی هایی از شهید سلیمانی داشتند. درباره این برآوردها صحبتی با شما کرده بود؟
خود قاسم دراین زمینه اشاره کرده بود. مانند اینکه شخصی به نام «علی آلفونه» در وزارت امور خارجه امریکا مسئول میز سپاه قدس و مسئول میز شخص حاج قاسم سلیمانی بود. این فرد دقیق ترین مطالعات و بررسی ها را درباره حاج قاسم داشت. حاج قاسم می گفت از میان امریکایی ها، دو نفر بهترین اطلاعات درباره شخصیت و شیوه کار او دارند که یکی همین علی آلفونه بود. نفر دیگر ژنرال «دیوید پترائوس» بود می گفت سایر فرماندهان امریکایی دانش کمی دارند و چندین مرتبه پس از پترائوس قرار می گیرند. این دو را افراد باهوش و با اطلاعات دقیق می دانست. پترائوس هم از سردار تمجید کرد. یا علی آلفونه در مصاحبه های خود اظهار داشت که یکی از رازهای موفقیت سلیمانی، مثلاً درعراق، این بود که خود او از یک بافت و از یک محیط سنتی برخاسته بود و بنا بر این بخوبی می دانست چطور با عشایر کشورهای دیگر همچون عراق ارتباط برقرار کند. بنا بر این می بینیم وجاهتی که حاج قاسم میان عشایر این کشور داشت مثال زدنی است.
حاج قاسم سلیمانی فقط یک فرمانده نظامی نبود، بلکه در دیدگاه هایی که ارائه می داد، مشخص بود که اطلاعات دقیق تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی از آن کشور یا منطقه دارد. حوزه مطالعات او چه بود و چه کتاب هایی می خواند؟
یکی از خاصیت های برجسته حاج قاسم این بود که رمان های نویسندگان برجسته هر کشور یا منطقه ای را مطالعه می کرد. مثلاً قبل از عزیمت به روسیه و ملاقات با پوتین، کتاب «جنگ و صلح» لئو تولستوی را خواند تا بتواند با پوتین درباره جنگ سوریه صحبت کند یا بداند که بعدها چطور با فرماندهان روسی در سوریه کار کند. اواخر می اظهار داشت که مشغول مطالعه «صدسال تنهایی» گابریل گارسیا مارکز هستم و می اظهار داشت که چه کتاب خوبی است و من مطالعه آنرا دیر شروع کردم. رمان های نویسندگان برجسته کشورها را هم به این علت انتخاب نمود که شناخت و گزارش های دقیقی از بطن و تاریخ آن جامعه ارائه می کردند. قاسم هوش بسیار بالایی داشت، اما این هوش و سواد او فقط دانشگاهی نبود، بلکه فراتر از دانشگاه بود. همزمان درباره معنویت ایشان هم می توان گفت او پیش از شهادت به شهود رسیده بود. خواندن رمان ها، یکی از بخش های مطالعاتی اش بود و مطالعات دیگری هم درباره کشورها داشت. بعنوان مثال روی زبان آن کشورها کار می کرد و یاد می گرفت. زبان عربی را به صورت کامل می دانست و مطلقاً به مترجم نیازی نداشت. اساساً شیوه کار او به این صورت بود که اطلاعات خودش را افزایش می داد تا به دانش و آموخته های دیگران اتکا نداشته باشد.
چنین سردار و ژنرالی وقتی نزد شما و نزد خانواده شما می آمد چطور فردی بود؟
چیزی جز تواضع و فروتنی از او نمی دیدیم و وقتی با هم و با خانواده بودیم، همیشه به خنده و شوخی می گذشت. قاسم در محیط های بیرونی، در قید و بند سلسله مراتب نبود، خارج از این سلسله مراتب مسئولیت پذیرفته و پاسخگو بود و حضرت آقا هم اعتماد خاصی به او داشتند.
درباره اتفاقات داخلی سوریه و حزب حاکم و بشار اسد و اساساً ضرورت حضور در این کشور چیزی برای شما تعریف کرده بود که بخواهید به آن اشاره کنید؟
حاج قاسم می گفت متأسفانه فرهنگ حزب بعث، نظامی گری صرف است، درحالی که بشار اسد می توانست در ایام اول با روش های بهتری بحران داخلی را مدیریت کند. حاج قاسم می گفت ریشه خیلی از خشونت ها در ماه های اول بروز اعتراضات در سوریه، ماهر اسد بود، اما زمانی که بشار اسد واقعاً تنها شد و وابستگی اش به جبهه مقاومت هم افزایش پیدا کرد، بیشتر به حرف حاج قاسم گوش می داد و بنا بر این بارها در میانه جنگ عفو عمومی اعلام نمود که اغلب آنها ایده حاج قاسم بود. نکته مهم اینکه وقتی حاج قاسم به کمک سوری ها رفت، بسیار با احتیاط عمل کرد، برای اینکه به سبب برخی خشونت هایی که اتفاق افتاده بود، افکارعمومی دنیا برانگیخته شده بود و حتی در ایران هم مخالفت هایی را برانگیخته بود.
یکی از قابلیت های حاج قاسم که در شخصیت دیگری هم دیده نشد، قدرت ارتباط گیری گسترده با همه افراد از همه جناح ها و با همه مسئولان بود. با آقایان جهانگیری و ظریف جلسه منظم داشت، با آقای فتاح و آقای نوبخت و دیگران هم به همین ترتیب. این را ناشی از چه می دانید و او چطور فراتر از سازوکار بوروکراتیک یا جناح بندی های سیاسی عمل می کرد؟
اولاً باید تاکید کرد که او درک دقیق و عینی از نظام اداری کشور داشت و سلسله مراتب را می شناخت، اما درعین حال بشدت عملگرا یا به اصطلاح غربی ها، پراگماتیک بود. می دانید که آیت الله هاشمی رفسنجانی در ابتدا مخالفت حضور در سوریه بود، اما بعداً در ارتباط و با توضیحات حاج قاسم در نهایت دیدگاه ایشان هم تغییر نمود.
شما مکتب حاج قاسم را چطور تعریف می کنید؟
برای تعریف مکتب حاج قاسم، می باید تصویری کلی از زندگی و شخصیت و کار او داشته باشیم که همه وجوه را دربر بگیرد. شیوه حاج قاسم این بود که همیشه بر طبق مشترکات حرف می زد. حتی در ماجرای ۸۸، از اتفاقی که در کشور افتاده و جامعه دوپاره شده بود، بسیار ناراحت بود و حتی گاهی اشک می ریخت که چرا اینطور شد. اینکه امروز در حشدالشعبی عراق، نه فقط شیعیان بلکه دیگر مذاهب هم هستند، نشان دهنده این است که او بر اشتراکات تاکید می کرد. این طور می توانم بگویم که حاج قاسم، سردار صلح بود و اگر در جنگ هم حضور می یافت، برای صلح و حفظ صلح بود. او صلح را برای همه ملت های منطقه می خواست. البته این مطلب را هم بگویم که قاسم از یک مسأله همیشه با مطایبه و حالت طنز یاد می کرد.
آن مسأله هم این بود که وقتی نیروهای امریکایی می خواستند از عراق بیرون بروند، به طریقی به او پیغام داده بودند که «ببینید! ما داریم از عراق خارج می شویم، بگذارید راحت برویم و از پشت سر، کاری مقابل ما نکنید» که بعدها خود قاسم در یک سخنرانی که خطاب به ترامپ ایراد کرد، اشاره نمود که یادتان هست، زمانی برای خروج از عراق از ما اجازه گرفتید!
روایتی که از دیدار سه ساعته شهید سلیمانی با پوتین انتشار یافته است، استدلال ها برای ضرورت مداخله در سوریه یا حتی نماز خواندن ایشان در دفتر رئیس جمهوری پوتین را برای شما تعریف کرد؟
تعریف نکرد، اما وقتی پرسیدیم که چنین چیزی بوده یا خیر، این روایت را تأیید کرد. ضمن اینکه حاج قاسم، پوتین را فرد فوق العاده باهوشی می دانست. اینجا می خواهم اشاره کنم که خود حاج قاسم نیز قدرت استدلال و اقناع فوق العاده زیادی داشت. اصلاً همین که او توانست یک قدرت بزرگ جهانی را به حضور نظامی در سوریه مجاب کند، نشان دهنده قدرت استدلال نظامی و راهبردی او است. تعریف کرد که در ماه های ابتدایی جنگ سوریه که شرایط بسیار دشوار بود و هیچ کس امیدی به بقای بشار اسد نداشت، جلسه ای با حضور مسئولان ارشد نظام در محضر حضرت آقا اجرا شد. حاج قاسم گفت در این نشست بحث های زیادی شد تا تصمیم گرفته شود درباره سوریه چه نماییم. البته این را هم بگویم که حاج قاسم تاکید می کرد که از شروع بحران سوریه، همه تلاش خودرا کردم تا با معارضین ارتباط بگیرم تا اگر حرفی دارند، حرف آنان را بشنویم. به هر رو، حاج قاسم اظهار داشت که در آن جلسه در محضر حضرت آقا، تقریباً همه حاضران نظر خودرا دادند و حضرت آقا تاکید کردند می خواهیم نظر شما را بدانیم. حاج قاسم گفت من با استدلال هایی، گفتم که باید در سوریه بایستیم که در نهایت حضرت آقا نیز دیدگاه حاج قاسم را تأیید کردند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد برشی از چند دهه رفاقت با شهید سلیمانی