برجام و حمایت تمام قد ستون شرقی از توافق
برتریها: روسیه و چین بعنوان دو کشور برخوردار از حق وتو و عضو توافق هسته ای همیشه نگاهی حمایتگرانه نسبت به برجام داشته اند؛ نگاهی که در دولت ترامپ برقرار بود و با ورود بایدن به کاخ سفید نیز تداوم یافته است تا جایی که مسکو و پکن برای نجات برجام اعلام آمادگی کرده اند.
توافق هسته ای که از تیرماه سال ۱۳۹۴ پس از دو سال مذاکرات سخت حاصل شد، تا حالا با فراز و فرودهایی همراه بوده است. تکلیف امریکا که از اردیبهشت ۱۳۹۷ مشخص شد و ترامپ با خروج از توافق، تحریم های گذشته رو از سرگرفت. سه کشور اروپایی نیز با وجود حمایت سیاسی از برجام، نتوانستند سازوکارهای مالی با ایران را اجرائی کنند و در نتیجه حمایت آنها در سطح شعار باقی ماند.
در ارتباط با روسیه و چین اما وضعیت متفاوت می باشد و مسکو و پکن همیشه در عمل نشان داده اند که به توافق هسته ای پایبند مانده اند. نگاهی به اظهارات و اقدامات این دو عضو برجام برخلاف طرف غربی توافق، گویای این پایبندی است.
روسیه و چین مرداد ماه پارینه در صحن شورای امنیت در مقابل تیم ترامپ، حمایت عملی خودرا از توافق به کاخ سفید مخابره کردند. وقتی شورای امنیت سازمان ملل برای رسیدگی به قطعنامه پیشنهادی آمریکا با هدف فعال سازی مکانیسم ماشه و نیز تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران تشکیل جلسه داد، تلاش کاخ سفید با شکست مواجه گردید. ۱۱ نماینده حاضر در نشست به قطعنامه رای موافق ندادند و به رای ممتنع بسنده کردند اما همانطور که انتظار می رفت نمایندگان چین و روسیه با آنرا مخالفت کردند؛ مخالفتی که افزون بر اهمیت برجام برای این دو عضو توافق، از دید برخی مفسرین بی ارتباط با فشارهای کاخ سفید بر پکن و مسکو در دولت ترامپ نبود.
همچنین چین و روسیه از اولین کشورهایی بودند که پس از اجرائی شدن رفع تحریم های تسلیحاتی بر پایه قطعنامه ۲۲۳۱، این حق ایران را به رسمیت شناختند. آنها در دولت بایدن نیز تلاش خودرا برای بازگشت امریکا به توافق و لغو تحریم هایی که ترامپ در قالب کارزار فشار حداکثری مقابل تهران اعمال کرد، به کار گرفته اند.
اعلام آمادگی مسکو برای احیای برجام
حدود دو هفته پیش بود که نماینده روسیه در سازمان های بین المللی مستقر در وین برای همکاری با شرکت کنندگان در برجام بمنظور احیای این توافق اعلام آمادگی کرد. «میخائیل اولیانوف» نماینده این کشور خطاب به دفتر نمایندگی آمریکا در وین در توئیتی نوشت: شرکای آمریکایی خوش آمدید، روسیه برای همکاری با همه شرکت کنندگان برجام برای احیای هرچه زودتر توافقنامه هسته ای آمادگی دارد.
این توئیت در واکنش به توئیت دفتر نمایندگی آمریکا در سازمان ملل در وین نوشته شد که در آن گفته شده بود «ایالات متحده آمریکا در هماهنگی نزدیک با شرکا و متحدان خود آماده از سرگیری کوشش های دیپلماتیک سازنده برای دستیابی به بازگشت متقابل به اجرای برجام است که دستاورد کلیدی دیپلماسی چندجانبه شمرده می شود.»
از طرفی چند روز پیش شاهد تاکید «سرگئی ریابکوف» معاون سیاسی وزیر امور خارجه روسیه بودیم که اصرار کرد «آنها باید در راه برداشتن تحریم ها پیش بروند. در وضعیت فعلی به یک نیروی محرک [برای تغییر اوضاع] نیاز است. اما آنچه تا حالا تنها شاهد گسترش تحریم ها مقابل ایران بوده ایم. بدین سبب ایران نیز سیاست کاهش تدریجی پایبندی به تعهدات داوطلبانه خود ذیل برجام را در پیش گرفته و کارهای هسته ای خودرا افزایش داده است.»
همچنین ریابکوف اشاره کرد «من بار دیگر به شما می گویم که یک حرکت مثبت از طرف آمریکا در این شرایط بسیار مهم می باشد. ولی ما از جانب ایرانی نیز می خواهیم که خویشتن داری کند و دنبال ایجاد تنش نباشد.»
برداشتن گام نخست در برجام، موضوعی پربحث در هفته های اخیر بوده و مقامات کاخ کرملین نیز همانند تهران بر ضرورت برداشتن این گام از طرف کاخ سفید و بایدن تاکید دارند؛ کشوری که به صورت یکجانبه به توافق و تعهد خود پشت کرد و الان بر مطالبه ای گزاف دراین زمینه دارد و خواهان بازگشت کامل تهران به توافق است.
تقابل پکن با تداوم تحریم های ضدایرانی
چین نیز بعنوان عضوی از برجام و نیز یک عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد در طول این مدت مواضعی تا حدی مشابه روسیه داشته اشت. پکن ضمن حفظ روابط دوستانه و روابط نزدیک اقتصادی با تهران به توافق هسته ای هم متعهد مانده است.
چین همیشه از اتخاذ نگاهی سیاسی و دیپماتیک در حل و فصل مساله هسته ای ایران استقبال و در این راستا تلاش نموده است؛ پکن در جریان مذاکرات دو طرف قبل از انعقاد توافق برجام، کوشش کرد تا پیشنهادات لازم در زمینه کاهش اختلافات در حوزه موضوعات مربوط به غنی سازی اورانیوم، لغو تحریم ها و اصلاح رآکتور آب سنگین اراک را ارائه کند؛ این کشور پس از خروج آمریکا از برجام نیز در امتداد حفظ توافق هسته ای با ایران تلاش هایی به کار گرفت و پشتیبانی مالی از ماموریت بازرسی آژانس از ایران را تضمین نمود.
روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» روز جمعه ۲۹ اسفند به نقل از مقام های آمریکایی نوشت که چین در امتداد به چالش کشیدن اولویت های سیاست خارجی دولت جو بایدن در مقابل ایران و ونزوئلا، خرید نفت از این دو کشور را به شدت افزایش داده است. از طرفی بتازگی روزنامه «فایننشال تایمز» نیز از قول یک مقام رسمی آمریکایی نوشته است «دولت بایدن در رابطه با افزایش واردات نفت از ایران به پکن هشدار داده که آمریکا تحریم های دوره ترامپ مقابل چین را اعمال خواهدنمود.»
هر چند دولت بایدن به دنبال بهره برداری از فشار تحریم های آمریکا مقابل ایران است، اما با سد ستون شرقی برجام روبه رو شده است. از دید ناظران عقب نشینی آمریکا و تروئیکای اروپا در ارائه قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام بی ارتباط با حمایت تمام قد پکن و مسکو از برجام نیست؛ همان گونه که آنها پیش تر نیز در صحن شورای امنیت نقشه ترامپ را نقش بر آب کردند.
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد برجام و حمایت تمام قد ستون شرقی از توافق