منابع انسانی، چالش ها و راه حل ها
منابع انسانی بعنوان مهم ترین دارایی سازمان ها و از عامل تاثیر گذار بر توسعه، همیشه با چالش های مدیریتی بسیاری رو به رو هستند که از مهم ترین آنها می توان به عدم شناخت نیاز کارکنان، نبود شایسته سالاری و تبعیض اشاره نمود.
آنچه مقوله تحول را حیات می بخشد و بقای سازمان را تضمین می نماید، منابع انسانی است. نقش انسان در سازمان و نوع نگاه به او، سهم به سزایی در موفقیت یا شکست سازمان خواهد داشت. با وجود اهمیت منابع انسانی و پر رنگ شدن نقش آن در حیات سازمان ها؛ اما مدیریت آن همیشه با چالش های بسیاری رو به رو است که از آن جمله می توان به کمبود نیروی کار ماهر و متعهد، عدم شناخت نیاز کارکنان، بی برنامگی، عدم شایسته سالاری، تبعیض و از این دست موضوع ها نام برد. با این وجود مدیران می توانند بوسیله توانمندسازی کارکنان خود این چالش ها را رفع کرده یا از بروز بیشتر آنها پیشگری نمایند.
فلسفه مدیریت منابع انسانی
منابع انسانی که در گذشته به اسامی واحد اداری، واحد کارگزینی، واحد امور کارکنان و واحد عمومی وجود داشته و عمده فعالیت آن انجام امور روزمره خدماتی بوده است هم اکنون در سازمان ها با نام واحد منابع انسانی و اداری زیر نظر یک مدیریت به کار گرفته می شوند. همین طور در بعضی از سازمان ها ساختار سازمانی به شکلی طراحی شده است که واحد اداری از واحد منابع انسانی جدا شده و واحدهایی با مدیریت های مستقل از یکدیگر را می سازند.
شایان ذکر است که به دنبال بحث منابع انسانی، بحث مدیریت منابع انسانی هم در دهه ۱۹۸۰ ظهور کرد و توسط طرفداران آن بعنوان فصل جدیدی در مدیریت نیروی انسانی تکامل یافت. حالا این توافق وجود دارد که مدیریت منابع انسانی جایگزین مدیریت کارکنان نمی گردد بلکه به فرایندهای مدیریت کارکنان از منظر متفاوتی می نگرد. هم چنین فلسفه های اصلی آن تا حد چشمگیری متفاوت از مفاهیم سنتی مدیریت کارکنان است. با این همه تعدادی از رویکردهای خاص مدیریت کارکنان و روابط کارکنان می توانند تحت عنوان رویکردهای مدیریت منابع انسانی توصیف شوند برای اینکه در امتداد فلسفه اساسی مدیریت منابع انسانی هستند.
از مهم ترین وظایف مدیریت منابع انسانی، برنامه ریزی نیروی انسانی اساساً با هدف اشتغال زایی و آموزش است. اگر در همه کشورها شامل توسعه یافته و یا توسعه نیافته برنامه ریزی صحیح (جامع) اصولی و مدون دراین زمینه صورت بگیرد، با واقعیت تلخ بیکاری و کم کاری بعنوان بزرگ ترین مساله حال حاضر در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مواجه نخواهند شد. در پی برنامه ریزی نیروی انسانی در سطح کلان است که مشخص می شود کدام دانش و مهارت با چه فراوانی مورد نیاز کشور می باشد تا برنامه های منابع انسانی به آن سمت سوق داده شوند.
منابع انسانی و چالش های مدیریتی آن
از آنجا که گرانبهاترین عنصر هر سازمان را انسان و به بیان دقیق تر، نیروی انسانی آن می سازند، تردیدی نیست که واحد مدیریت منابع انسانی با جایگاه خطیری که دارد می تواند عنصر انسانی را به شکلی تامین، بهسازی و نگهداری کند که هر گونه همگامی با نیازها و چالش های فعلی و آتی را در کلیه واحدهای سازمان میسر سازد. حالا دست اندرکاران مسایل مدیریتی به یاری دانش موجود و تجربه دریافته اند که بخش اعظم دشواری های سازمان ها و مدیران آنها مستقیم یا نامستقیم با مسایل نیروی انسانی مرتبط می باشد. نکته درخور توجه آنست که کیفیت نازل فراورده ها و خدمات، نارضایتی مشتریان و مراجعان، عدم دستیابی کامل به هدف های سازمان، عدم حضور موثر در رقابت های جهانی، پایین بودن درآمد سرانه و تولید ناخالص داخلی و نظایر آن همیشه ناشی از کمبود بودجه، امکانات و منابع مادی نیست، بلکه با اندک تعمق می توان دریافت که به کارگیری نادرست منابع انسانی بعنوان عامل تامین کننده ماموریت سازمان و بنیادی ترین رکن اقتصاد علت اصلی است. در حقیقت در کشور های در حال توسعه توسعه نیافته بااینکه گاهی از سرمایه فیزیکی و طبیعی کافی و گاهی فراوان برخوردار می باشند، اما به سبب کم توجهی به سرمایه انسانی و عدم توسعه منابع انسانی خود با مشکلات بی شمار دست به گریبان اند. کاربرد درست منابع انسانی نیز برنامه ریزی نیروی انسانی، ساختار سازمانی کارآمد و همخوانی شغل و شاغل را طلب می کند تا سازمان دستخوش کندکاری، کژکاری، اشتغال ناقص، بی انگیزگی و ناشایستگی کارکنان نشود.
راهکارهایی برای مدیریت منابع انسانی
برای مدیریت بهتر منابع انسانی در سازمان ها راهکارهایی پیشنهاد می شود که از آن جمله برنامه ریزی نیروی انسانی راهبردی در سطح ملی و هماهنگ سازی ساختار نیروی انسانی دستگاهها با آن خصوصاً با هدف کاهش نرخ بیکاری، نوسازی ساختار طبقه بندی و ارزشیابی مشاغل بمنظور دستیابی به شرح های وظیفه و شروط احراز شفاف و باتوجه به رشد بیش از پیش سطح تحصیلات کارکنان و تجدیدنظر در تشکیلات سازمان ها با گرایش به ساختارهای ویژه، گروه های کار، عدم تمرکز و یکپارچه سازی وظایف واحد ها خصوصاً واحد مدیریت منابع انسانی است. هم چنین ایجاد ساختار حقوق و دستمزد بر پایه عملکرد و تلاش افراد و نیز بر پایه وضعیت بازار کار بمنظور جذب کارجویان توانمند، ایجاد انعطاف در ساعات کار و محل کار بمنظور بهره گیری بهتر از از متخصصان، تقویت فرهنگ مشارکت و مردم سالاری برای جلب حمایت کارکنان از سازمان و در نهایت توجه به انگیزه های فردی کارکنان در کامیابی شغلی بوسیله برقراری مسیر رشد شغلی برای تامین مدیران آینده سازمان ها از دیگر پیشنهادات است.
منابع: مجله مدرس، دوره۶، شماره۳، پاییز ۱۳۸۱/ مجله توسعه آموزش جندی شاپور، دوره ۶، شماره۴
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد منابع انسانی، چالش ها و راه حل ها