قلب تپنده توسعه نیازمند لطمه زدایی
روزنامه جوان در یادداشتی نوشت: در مطالعات فراوان برنامه ریزی توسعه، به کرات تاکید شده است که آموزش و پرورش می تواند و بلکه بایستی بستری مهم و حتی قلب تپنده توسعه و پیشرفت یک کشور باشد.
در ادامه یادداشت ۱۶ اسفند ۱۴۰۰روزنامه جوان به قلم محمد صادق عبداللهی می خوانیم: در مطالعات فراوان برنامه ریزی توسعه، به کرات تاکید شده است که آموزش و پرورش می تواند و بلکه بایستی بستری مهم و حتی قلب تپنده توسعه و پیشرفت یک کشور باشد، اما با تأسف، در ادوار برنامه های توسعه ایران به آموزش و پرورش عمومی فقط به چشم ابزاری برای تربیت نیروی انسانی لازم برای اشتغال و توسعه اقتصادی نگریسته شده و حتی در برنامه پنجم توسعه به صراحت یکی از اهداف کوتاه مدت آموزش و پرورش «تأمین سریع نیروی انسانی مورد نیاز صنعت، کشاورزی و خدمات» تعریف شده است.
با این پیش فرض که آموزش و پرورش بایستی قلب تپنده توسعه باشد، نگاهی لطمه شناسانه به سیاست گذاری آموزش و پرورش در قوانین برنامه های توسعه می تواند حاصلی فراهم آورد که راهنمای ما در قانون برنامه هفتم توسعه که در سال آینده به تصویب خواهد رسید، باشد. هرچند این مهم در یک یادداشت مطبوعاتی نمی گنجد، اما می توان مختصراً به موارد ذیل اشاره داشت:
۱. از اصلی ترین لطمه های برنامه های آموزش و پرورش در ادوار برنامه های توسعه عدم توجه به اصول برنامه ریزی است. اولاً در این برنامه ها (به جز برنامه ششم و سوم) هیچ بخش مشخصی به آموزش و پرورش عمومی اختصاص ندارد و سیاست های مربوط به آموزش و پرورش هر دوره به گونه ای پراکنده و غیر منسجم ذیل مواد و سرفصل های مختلفی بیان می گردد.
ثانیاً این سیاست ها با برنامه های تعریف شده هیچ سنخیتی ندارند و در حقیقت اهداف نتوانسته اند، جز در موارد محدود، دقیقاً به برنامه هایی خرد و عملیاتی بدل شوند. بعنوان نمونه در برنامه ششم توسعه در حالی در بند «الف» ماده ۶۳ دولت مکلف به ایجاد تحول در آموزش و پرورش شده است که جزء ۱ این ماده به اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و جز ۴ آن به توسعه و تسهیل سفرهای فرهنگی دانش آموزی خصوصاً اردوهای زیارتی و راهیان نور اشاره دارد که مشخصاً از یک جنس نیستند و یکی کلان و دیگری کاملاً اجرائیست.
۲. از دیگر لطمه های جدی در این خصوص عدم رعایت اولویت بندی بین مسائل آموزش و پرورش است. در عمده برنامه های توسعه نمی توان اولویت های مشخصی را تعریف کرد و در برخی از برنامه ها نیز همچون برنامه پنجم توسعه با بیش از ۱۵ اولویت مواجه هستیم؛ این بدین معناست که همه مسائل را اولویت تعریف کرده ایم و در حقیقت هیچ اولویتی نداریم. این امر بطور قطع مانع تمرکز منابع و امکانات برای حل مسائل خواهد شد و سرانجام نیز با انبوهی از پروژه ها و برنامه های نصف ونیمه مواجه هستیم که هیچ کدام به هدف غایی نرسیده است.
۳. کلی گویی در سیاست ها و برنامه ها و عدم در نظر گرفتن شاخصه های کمی برای سنجش میزان عملکرد از دیگر لطمه های اصلی است. تعدادی از بندهای برنامه های توسعه آن قدر کلی است که هر اقدامی را در برمی گیرد و این سبب می شود دستگاه مسئول بتواند کارهای روزمره خودرا نیز ذیل این برنامه ها بگنجاند. بعنوان مثال در گزارش عملکرد بند «ب» ماده ۸۶ قانون برنامه ششم توسعه که طی آن وزارت آموزش و پرورش مکلف به ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و تعمیق ایمان شده است، «برگزاری مراسم پرفیض زیارت عاشورا در نمازخانه سازمان در طول سال، روزهای چهارشنبه» بعنوان گزارش عملکرد برنامه توسعه ثبت شده است!
این نشان میدهد کلی گویی ها در حقیقت به مفهوم عدم برنامه ریزی برای توسعه است. لازمه حل این مشکل آنست که اولاً برنامه ها به شکلی نوشته شوند که شاخص پذیر باشند و ثانیاً فاکتورهای کمی متناسب با اهداف، در نهادهای بالادستی همچون شورای عالی آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای سنجش کارکرد آموزش و پرورش همچون اجرای سند تحول بنیادین تعریف شود و دستگاه مسئول موظف به ارائه آمارهای سالیانه باشد.
۴. عدم پیوستگی بین برنامه های توسعه نیز از دیگر مشکلات است. در حقیقت برنامه های توسعه را باید به سبب زنجیری ببینیم تا طی چند سال بتوانیم به آرمان ها و اهداف در نظر گرفته شده برسیم وگرنه باز هم گرفتار پراکنده کاری هایی خواهیم شد که هیچگاه ما را به هدف نمی رساند و همیشه ما را از راهی می برد که جزء درجا زدن یا پیشرفت های اندک و پراکنده عایدمان نمی گردد.
امید آنست که با توجه بیش از پیش به این مسئله، آموزش و پرورش از مظلومیت خارج شده و به این درک برسیم که با حاشیه ای دیدن این قلب تپنده توسعه، پیشرفتی محقق نخواهد شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد قلب تپنده توسعه نیازمند لطمه زدایی