آنان مدعای خویش را به ساخت اقتصاد ایران گره می زنند و می گویند در این ساخت هر گونه سخن از بازار به زیان اقتصاد ایران است. در میانه كشاكش های فكری و جدل های نظری یك نكته مشترك هست.
در سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد كه به قلم امیر سلیمی نگاشته شده است، می خوانیم: از وضعیت امروز اقتصاد ایران كمتر كسی راضی است و اقتصاددانان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. طرفداران بازار آزاد تلاش نموده اند نقشه راه اصلاحی خودرا بر طبق این پارادایم ترسیم كنند. اما منتقدان می گویند پیشنهادهای آنان نه تنها راهگشا نیست، بلكه به زیان عموم مردم است. به جهت باز شدن فضای بحث و گفت و گو پیشنهاد می شود منتقدان بازار آزاد به این پرسش ها پاسخ دهند. شاید پاسخ به این پرسش ها كمك نماید فضای مبهم كنونی كه عموما به سمت بهتان زنی حركت كرده است، كمی شفاف تر شود.
نخست: اگر در اقتصادی گروهی بتوانند بازار تولید كالا و خدمات را محدود به صدور مجوزهای خاص كنند، یا مسیر تجارت را بوسیله موانع تعرفه ای تنگ كنند یا حتی با اعمال ممنوعیت ها مسدود كنند، به نفع عموم مردم است یا به زیان آنان؟
دوم: اعمال نرخ های تكلیفی سود با هدف پشتیبانی از تولید و تخصیص منابع ارزان قیمت به برخی افراد در فضایی كه نرخ تامین مالی بسیار بالاتر است به نفع اكثریت مردم است یا اقلیت خاص؟
سوم: تخصیص ارز با نرخی كه دسترسی به آن برای اكثریت مردم مقدور نیست (با هر نیتی كه صورت گیرد) سیاستی بهینه است یا منجر به رانت و برخوردار كردن یك شبه گروهی خاص می شود؟
چهارم: قیمت گذاری كنونی تمام حامل های انرژی در وضعیت كنونی شامل گاز تحویلی به پتروشیمی ها، برق، بنزین و... در جهت پشتیبانی از اقشار كم درآمد است یا گروه های برخوردار؟
پنجم: اگر بازار و رقابتی شدن اقتصاد نمی تواند منافع عموم مردم را تامین كند، جایگزین آن چیست؟ اگر آلترناتیو آن متمركز شدن امور در دست دولت می باشد، آیا بوروكرات های دولتی می توانند منافع اكثریت را تامین كنند؟
ششم: آیا منافع گروه های سودجو و غارت كننده ثروت عمومی در بستر یك اقتصاد متمركز تامین می شود یا در بستر یك اقتصاد مبتنی بر بازار؟
هفتم: آیا حركت به سمت بازار و رقابتی شدن اقتصاد می تواند به شفافیت كمك نماید یا ادامه وضعیت كنونی؟
طبیعتا در بیان پشتیبانی از گروه های كم درآمد، مبارزه با فساد و صیانت از ثروت عمومی سخن همگان است. حتی برخی مفسدان نیز می توانند شعار مبارزه با فساد و رانت بدهند. آنچه می تواند سره را از ناسره تمییز دهد پاسخ به این است كه كدام نظام می تواند این اهداف را به صورت حداكثری محقق كند. پاسخ به تمام این سوالات به صورت جامع می تواند گامی در امتداد روشن شدن این مكانیزم باشد. البته امكان دارد برخی خودرا طرفدار بازار معرفی كنند و بگویند چون دستیابی به شرایط بازار رقابت كامل نا ممكن است، با این مكانیزم مخالف هستند یا با استناد به آمارتیاسن بگویند «در یك ساخت توسعه نیافته سخن از بازار، اسم رمز مناسبات مافیایی است.» فارغ از چارچوب و فرضیاتی كه آمارتیاسن ذیل آنها سخن گفته، خوب است منتقدان پاسخ دهند در این ساخت رانتی چه پاسخی باید به سوال های یاد شده داد و چگونه باید عمل كرد؟