معرفی هنرهای تزئینی اصفهان در كتاب چهل نقش و نگار
برتریها: ایرنا- ˮچهل نقش ونگارˮ نام و نشان كتابچه ای مصور و جمع و جور است كه هنر دست و ذهن خلاق هنرمندان اصفهانی را معرفی و بازخوانی كرده است.
کتاب به قلم "هاجر نظری" تدوین شده اما از مقدمه و لیست بی بهره است. ابتدای نوشته اند: چهل نقش و نگار از هزاران نقش و نگاری که سالیان سال هنرمندان اصفهان با لطافت روحشان ساختند و پرداختند.
اولین نقش ونگار "قلم زنی" است که ایجاد نقش است بر روی جسم فلزی به وسیله چکش و قلم. خاصیت خاص قلم زنی اصفهانی ها در همین چکش زدن هاست که روی شی عمیق تر نقش می نگارد و عمق این زیبایی آن جایی است که اگر گذرت به بازار قلم زن ها افتاد صدایی پرده گوشت را نوازش می دهد.
سفال گری: از قدیمی ترین ساخته های دست بشر با گل رُس است و قدمت آن در اصفهان تا آن جاست که قدیمی ترین چرخ سُفال و کوره پخت آن در جهان را در تپه سیلک کاشان یافته اند.
خاتم کاری: تزیین اشیای چوبی است به شکلی شبیه موزاییک. مرغوبیت یک خاتم خوب به ریزنقشی و منظم بودن طرح آن است و مقر اصلی این هنر باز هم اصفهان است.
منبت کاری: هنر کنده کاری چوب برمبنای نقشه و طرح را گویند که سابقه اش به پیش از دوره هخامنشیان می رسد اما در امپراطوری بزرگ صفویه این هنر اوج می گیرد و هنرمندانش بهادار می شوند. بهترین چوب ها برای منبت کار را از عناب، گردو و گلابی تدارک می کنند.
امروزه منبت اصفهان به صورت اصیل در طرح های اسلیمی ساخته نمی گردد اما طرح های زیبای هنرمندان این دیار آثار بسیار جالبی را خلق کرده است.
مینا کاری: تزئین و طراحی روی فلز خصوصاً مس که برگرفته از اندیشه ایرانی با طرح های اسلیمی است و رنگ آبی در آن قالب است.
فیروزه کوبی: هم نام شهر گنبدهای فیروزه ای است و نصب دقیق فیروزه روی سطح فلز در آن اهمیت دارد. علاوه بر جواهرات روی بشقاب، لیوان، کاسه و تنگ هم حک می کنند.
خوش نویسی: زیبانوشتن همراه با خلق زیبایی است. پس از اسلام هفت نوع خط معروف رواج داشت که اگر هنرمندی قادر بود این هفت خط را صحیح بنویسد عنوان استادی می گرفت و او را "هفت خط" می نامیدند!
مینیاتور: ظرافت در نقاشی است و مفاهیم لطیف داستان یا شعر را که در عمل قابل اجرا نباشد به تصویر می کشد.
بوم را از کاغذهایی با سبوس برنج یا استخوان کتف شتر، گاو یا عاج فیل درست می کنند. دسته قلم مو از تیغ جوجه تیغی، سر قلم مو از موی نرم پشت گربه خانگی و رنگ آن از نوع طبیعی گواش است.
مرصع کاری: صفویه دوران ترقی این هنر بود. ترصیع و تزئین ظروف و زینت آلات فلزی به شیوه سیاه قلم یا به صورت های مختلف صنعتی در این هنر مورد نظر بوده است.
طلاکوبی روی فولاد: باز هم اوج این هنر در دوران صفوی است و رواج امروزین آن در اصفهان است. هنرمند طلای ناب را با کوبیدن زیاد به صورت ورق در می آورد و آنرا مربع مربع می کند. بعد بارها و بارها این مربع ها را لابه لای کاغذهایی از الیاف توت و کتیرا می گذارد و با چکش روی آن می کوبد تا ضخامتش به ۳۷۵۰۰۰۰ سانتی متر برسد.
سکمه دوزی: رودوزی و تزئین پارچه همراه با نخ کشی است و جایگاهش نصف جهان و هنر اختصاصی ایرانیان است. آغاز آن به پیش از دوره اسلامی می رسد و در دوران اسلامی شکوفا می شود. قدیم ترها از این هنر در روبنده زنان استفاده می شده و امروزه در تزئین روتختی، پرده، سفره و لباس از آن بهره می برند.
نقده دوزی: نقش و نگار بیست و نهم کتاب است که نوشته اند رودوزی پارچه است با بهره گیری از نخ نقده(ازجنس طلا یا نقره) با قدمتی که به زمان هخامنشیان می رسد. نقده در اصفهان بر روی پارچه های مخمل، ابریشم، اطلس و کتان دوخته می شود.
ترمه دوزی: این هنر در اصفهان برای تزئین لباس، پرده و بقچه کاربرد داشته و جنس پارچه هنرمند از ترمه است. نقش هایی که در این هنر استفاده می شود انوع بته جقّه، گل و بوته، گل و مرغ، گل های حاشیه ای، گلدانی و مجالس شکارگاهی است و زیبایی خاصی دارد.
۲۷ هنر دیگر معرفی شده در کتاب: صحافی، قلمدان سازی، مس گری، فرش بافی، قلم کاری، کاشی کاری، گچ بری، طلا کوبی با فولاد، قفل سازی، عبابافی، زری بافی، ضریح سازی، گلابتون دوزی، سوخت روی چرم، سرمه دوزی، گره چینی، پاپیه ماشه، تذهیب، معرق، ملیله دوزی، نمدمالی، معرق، گلیم بافی، چهل تگه دوزی، حکاکی روی فلز، مشبک دوزی و قلاب دوزی.
انتشارات سازمان فرهنگی، تفریحی شهرداری اصفهان کتاب «چهل نقش و نگار» را در ۸۴ صفحه منتشر نموده است.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد معرفی هنرهای تزئینی اصفهان در كتاب چهل نقش و نگار