پوپولیست ها چگونه عمل می كنند
به گزارش برتریها به نظر می آید انتخابات آزاد یکی از مهم ترین ارکان یک نظام دموکراتیک است. در زمان انتخابات؛ اندیشه ها، گفتمان ها و برنامه های اجتماعی احزاب و جریانات سیاسی به چالش کشیده شده و جامعه به لحاظ سیاسی شاداب و بانشاط می شود.
روزنامه شرق پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت یادداشتی به قلم مهدی قدیمی عضو هیات علمی بازنشسته دانشگاه منتشر نمود که در ادامه می خوانیم: نظام اجتماعی ایران هم در زمان انتخابات چنین اتفاقاتی را تجربه می کند و ما از سال ۷۶ تابحال همواره شاهد چالش اندیشه ها و گفتمان ها در انتخابات ریاست جمهوری بوده ایم. الان هم شاهد چالش برنامه ها و اندیشه های نامزدهای ریاست جمهوری برای انتخابات ۱۴۰۰ هستیم؛ اما نقیصه اصلی انتخابات در ایران، عدم رشد نامزدهای ریاست جمهوری در درون احزاب است و عموما کار سیاسی منظم، مداوم و سیستماتیک انجام نداده و از پختگی و بلوغ سیاسی لازم برخوردار نیستند. در نتیجه اغلب اندیشه ها و برنامه های آنان، بیشتر از این که یک برنامه کارشناسی شده درون حزبی باشد، غیرسیستماتیک و پوپولیستی است. پوپولیسم یک آموزه سیاسی در طرفداری کردن یا نشان دادن طرفداری از حقوق و علایق مردم عامه در مقابل گروه نخبه است. این آموزه سیاسی عامه گرا در قرن بیستم بیشتر در کشورهای آمریکای لاتین شناخته شد؛ اما از سال ۱۹۸۰ میلادی به بعد کم وبیش در همه کشورهای جهان قابل مشاهده می باشد.
بزرگداشت مفهوم مردم (توده-عوام) تا حدی محترم است که باور دارند هدف های سیاسی را باید به خواست و نیروی مردم، جدا از حزب و نهادهای سیاسی موجود، پیش برد. عوام گرایی (عوام فریبی) خواست توده های مردم را عین حق و اخلاق می داند و بر آن است که میان مردم و حکومت رابطه مستقیم برقرار کند. همینطور تلاش می کند فضایل مردم ساده را در مقابل منش فاسد دولت یا هر گروهی که موقعیت سیاسی و منزلت اجتماعی برتری داشته باشد، قرار دهد و بستاید. یکی از ارکان پوپولیسم، یافتن توطئه های ضدمردمی فرضی در هرجاست که معمولا به دشمنی های نژادی و قومی دامن می زند. نظریه پوپولیسم مبتنی بر آرای «هربرت شیلر» است و فرض می کند که عامه مردم افرادی ناآگاه، منفعل و ضعیف هستند. بر این اساس؛ آموزه پوپولیسم دارای خصوصیت های کلی به شرح ذیل است:
۱- جلب پشتیبانی مردم با توسل به وعده های کلی، مبهم و متکی بر شعارهای ضد امپریالیستی
۲- پیشبرد اهداف سیاسی به صورت مستقل از نهادها و احزاب سیاسی موجود و فراخوانی توده مردم به اعمال فشار مستقیم بر دولت مستقر
۳- بزرگداشت و تکریم مردم (توده یا خلق) با اعتقاد به این که هدف های سیاسی باید به اراده مردم و جدا از احزاب یا سازمان های سیاسی باشد.
شایان ذکر است که آیین و سنت سیاسی پوپولیستی در هر کشوری با عنایت به ساختارهای مختلف اجتماعی شکل ویژه ای به خود می گیرد. در مجموع آموزه پوپولیسم دارای مشخصات عوام فریبانه، تکریم شخصیت کاریزما، تعصب، تکیه بر توده های مردم، عناصری از ضدیت با امپریالیسم، توسعه و پر و بال دادن به نیروهای وابسته به بازار داخلی است. در این ارتباط آقای دکتر سریع القلم اعتقاد دارد که «پوپولیسم یعنی این که مردم پول اندکی بگیرند و برای یک ماه راضی باشند. افراد پوپولیست با این کار امتیاز سیاسی می گیرند و هیچ کس هم نمی پرسد که آیا این کار منطقی است یا خیر؟ یعنی به جای اصلاح فضای کسب و کار و عرضه برنامه بلند مدت و ساختارمند برای توسعه پایدار، برقراری نظام مالیاتی عادلانه، برقراری روابط معتدل بین المللی و... بر برنامه های کوتاه مدت تاکید دارند و بر شعارهای غیر قابل اجرا تاکید می کنند». در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ایران هم به همان علل گفته شده در بالا، احیانا اندیشه های پوپولیستی رواج خواهد داشت و پوپولیست ها به اشکال ذیل عمل خواهند کرد:
۱- با روزنامه ها و جراید مصاحبه کرده و از وضع بد فعلی و بخوربخورها ناله می کنند. حضور در تلویزیون و فضای مجازی هم در این راستا به آنها کمک خواهد نمود. ۲- یک صفحه اینستاگرامی درست می کنند و هر روز عکس فقرا و ندارها را در آن به اشتراک می گذارند. ۳- از واژه «عدالت اجتماعی» و «حق زمین مانده» بسیار استفاده می نمایند. از مافیا، محفل، گروه های قدرت و دست های پشت پرده برای رسیدن به اهدافشان به وفور استفاده می نمایند. ۴- یک یا دو چهره مشهور را که بدوبیراه گفتن به آنها خطری ندارد، بعنوان مافیا هدف می گیرند و هر اتفاقی را به آنها و مافیایشان نسبت می دهند و اگر بتوانند آنها را وادار به واکنش کنند، صد قدم جلو افتاده اند. ۵- تا می توانند وعده های دلپذیر به عموم می دهند و نگران عملی شدن آنها هم نیستند. ۶- خویش را کاملا بی میل به قدرت و سیاست نشان می دهند، چونکه باید عوام بپذیرند که آنها از جنس مردم و فقرا هستند. سر فرصت می توانند به «بهانه» خواست های مکرر مردم وارد کار شوند. ۷- تا می توانند از تحریک احساسات مردم و حق خورده شده آنها صحبت می کنند. داشتن منطق خیلی مهم نیست. ۸- حضور خویش را در همه جا از راه اینترنت با عکس و تصویر و گزارش به اطلاع همه می رسانند. ۹- ژست مستقل بودن و تنهابودن بسیار مهم می باشد. ۱۰- از مناظره غافل نمی شوند. احتیاج به داشتن دانش، قدرت و استدلال مهم نیست. ۱۱- پوپولیست ها می توانند راست گرا یا چپ گرا باشند.
موجودیت پوپولیست ها تنها در جامعه توده وار (جامعه بی شکل) امکان پذیر است. منظور از جامعه توده وار، جامعه ای است که در آن تشکل های سیاسی، صنفی، اتحادیه ها و سندیکاها و... وجود ندارند. جامعه توده وار در مقابل جامعه مدنی قرار می گیرد. هنگامی که انسان ها از نهادهای سنتی مانند طایفه، ایل و... جدا می شوند و نمی توانند جذب نهادهای مدرن شوند، جامعه وضعیت بی شکل پیدا می کند که به آن جامعه توده وار می گویند و در آن هیچ دسته بندی ای وجود ندارد.
در جامعه توده وار، توده ها بی شکل و رها هستند؛ باآنکه حکومت ها فکر می کنند در مدیریت آن موفق عمل می کنند، اما ناخودآگاه احتمال دارد یکی از طریق برسد و این افراد و توده های بی شکل را به روشی شکل دهد که مطلوب همین حکومت ها نیست. در واقع اتفاقات سیاسی و اجتماعی سهمگین به پشتوانه همین توده های بی شکل، به وجود می آیند و حکومت ها را با خطر مواجه می کنند.
در جامعه توده وار، نخبگان و روشنفکران در مدیریت جامعه به بازی گرفته نمی شوند. بنابراین پوپولیست ها همواره از «مردم» می گویند، ولی از تشکل های اجتماعی، سیاسی، صنفی، کانون ها و اتحادیه ها نگران هستند. پوپولیست ها همواره از مردمی بی شکل و موهوم صحبت می کنند و آنها را طرفدار خود و خویش را مدافع حقوق آنها تلقی می کنند. آنها از مشارکت نخبگان جلوگیری می کنند و آنها را عمال بیگانگان و آلت دست خارجی ها و دشمن تلقی می کنند و در مواقع ضرورت از توده های بی شکل می خواهند به خیابان ها بیایند و از آنها حمایت و دفاع کنند، ولی در بلند مدت ضد منافع توده های فقیر عمل می کنند.
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد پوپولیست ها چگونه عمل می كنند