609 دشت كشور در محاصره نشست زمین
به گزارش برتریها خبرگزاری ایسنا در گفت وگویی آورد: همه 609 دشت بزرگ کشور به سبب افت آب های زیر زمینی با پدیده فرونشست مواجهند و با اهمیت ترین آثار آن این است که بر اثر فرونشست زمین، محیط متخلخل منفذ دار لایه های آب دار، متراکم می شوند و تراکم این لایه ها برگشت ناپذیر است.
دکتر علی بیت اللهی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به انتشار مطالبی درباب فرونشست زمین در ایران اظهار داشت: در این شرایط در مجله نیچر مطالبی در حوزه فرونشست زمین در ایران عنوان شد و رخداد این پدیده بازتاب جهانی یافت و علاوه بر آن در چند روز اخیر نیز موسسه بین المللی "اینتل لب" نیز گزارشی منتشر نمود و از این پدیده به نام "بمب ساعتی خاموش" یاد کرد و با طرح مجدد این پدیده در ایران، این مساله در کانون توجه قرار گرفت.
وی افزود: ما در حوزه اهمیت این مساله از سال ۱۳۷۸ مطالعات خودرا شروع کردیم و در این مطالعات مشاهده کردیم که در جنوب غرب تهران در محدوده تقاطع بزرگراه آزدگان و بزرگراه آیت الله سعیدی تغییر ارتفاعی وجود دارد و با این مطالعات به وجود فرونشست زمین خصوصاً در اراضی اطراف تهران پی بردیم.
بیت اللهی اشاره کرد: همین طور در سال ۱۳۹۵ در منطقه شهران، خیابان پیامبر، میدان قیام، میدان محمدیه و چهارراه مولوی چندین پدیده فرونشست صورت گرفت که بسیار مخرب بود، به شکلی که در بعضی از این رخدادها تلفات جانی نیز داشته ایم.
مدیر مرکز زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اعلان اینکه همه این اتفاقات سبب شد که مسؤولان متوجه نتایج دردناک این پدیده شوند، افزود: فرونشست زمین باتوجه به ماهیت پدیده، جنبه مثبتی که از منظر کنترل دارد، این است که بر عکس زلزله، این پدیده امکان اقدامات کنترلی دارد؛ چونکه این پدیده مخرب بطور مستقیم به کاهش آب های زیر زمینی مرتبط می باشد. به این معنا که اگر سطح آب سفره های آب های زیر زمینی کم شود، سطح زمین پایین می رود.
بیت اللهی، با تاکید بر این که از آنجایی که پدیده فرونشست امری تدریجی است، همانند زلزله با ویرانگری های ناگهانی مواجه نیستیم، تصریح کرد: ولی بعد منفی این پدیده، وسعت و گستردگی آنست. بعنوان مثال در دو منطقه جنوب تهران یکی به سمت شهریار در ابعاد ۳۰ کیلومتر در ۲۰ کیلومتر و دیگر در دشت ورامین در ابعاد ۲۵ در ۱۵ کیلومتر درگیر فرونشست زمین است.
به گفته وی، همه ۶۰۹ دشت بزرگ کشور به سبب افت آب های زیر زمینی با پدیده فرونشست مواجهند و با اهمیت ترین آثار آن این است که بر اثر فرونشست زمین، محیط متخلخل منفذ دار لایه های آب دار، متراکم می شوند و تراکم این لایه ها برگشت ناپذیر است.
بیت اللهی با تاکید بر این که اگر فرونشست زمین به حدی برسد که کل سفره های زیر زمینی خالی از آب و متراکم شود، حتی اگر در سالهای آتی بارش باران و برف هزاران برابر زمان حال باشد، آب این بارش به داخل خاک نفوذ نخواهد کرد، اظهار داشت: از این وضعیت با عنوان «مرگ آبخوان ها و دشت ها» یاد می شود و در چنین شرایطی آب ناشی از بارندگی ها بجای نفوذ در زمین، در سطح زمین جاری می شود.
وی افزود: با جاری شدن آب در سطح زمین، مواد مغذی خاک شسته خواهد شد و دشت های حاصلخیز نیز به کویر تبدیل خواهد شد و این مهترین آفت فرونشست است؛ چونکه در این شرایط بخش کشاورزی و سایر بخش های در رابطه با آن گرفتار بحران خواهند شد و این بعد بسیار مهمی است.
آسیب زا شدن زیر ساخت های صنعتی با فرونشست
بیت اللهی با اشاره به اثرات فرونشست زمین در زیر ساخت های صنعتی، اظهار نمود: فرونشست زمین در زیر خطوط انتقال نفت و گاز سبب گسیختگی آنها می شود و منجر به مخاطرات همراه با تلفات جانی نیز خواهد شد.
وی افزود: فرونشست زمین در محدوده کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان، کرمان و مشهد درحال رخ دادن است و بر اثر آن اسکلت ساختمان ها نیز گرفتار ترک خوردگی و شکاف می شود و استواری سازه ها در مقابل فرونشست زمین کاهش پیدا می کند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اعلان اینکه استواری پایه های دکل های برق در مناطقی چون ورامین، اشتهارد، قم و دشت مهیار بر اثر فرونشست زمین کاهش یافته است، افزود: ممکنست با گسترده شدن فرونشست، شبکه های برق قطع شوند و باید توجه گردد که این بحران با کمبود آب و خشکسالی ها همراه شده است و این کاهش نزولات جوی، قطعات روند فرونشست در سالهای آتی را تشدید خواهدنمود.
بیت اللهی با تاکید بر ضرورت تجدید نظر جدی در سیستم بهره برداری از آب های زیر زمینی و در زمینه کشاورزی، اظهار داشت: زمینهای خشک و نیمه خشک محصولاتی با مصرف بالا آب کشت می شود که در دنیا از آن با عنوان آب مجازی یاد می شود. یعنی آبی که در هندوانه است، برای کشت آن هزار تا دو هزار لیتر آب مصرف شده است.
وی با تاکید بر این که برای کشت محصولی چون هندوانه چندین هزار لیتر به هدر رفته است، اظهار نمود: این محصول کشاورزی در نهایت صادر می شود که در حقیقت مبادرت به صادرات آب شده است.
فرونشست قابل کنترل است
بیت اللهی با اعلان اینکه پدیده فرونشست در اراضی کویری که دارای سفره های زیر زمینی شور هستند، رخ نمی دهد، اظهار داشت: هر جا که آب های زیر زمینی مصرف زیادی داشته باشند، با پدیده فرونشست مواجهند.
وی با اشاره به وضعیت فرونشست زمین در کشورهای همسایه با اعلان اینکه این پدیده در اطراف کابل در کشور افغانستان شروع شده است، اضافه کرد: باید توجه داشت که این پدیده قابل کنترل است و این پدیده در کشوری مانند ژاپن مدیریت شده است، به شکلی که در منطقه ای از این کشور سالانه ۱۱ سانتی متر فرونشست داشت و با برنامه ریزی جدی این کشور دراین زمینه بعد از ۱۵ سال، این فرونشست صفر شده است.
بیت اللهی، نمونه دیگر آنرا در دشت کالیفرنیا دانست که در وضعیت بحرانی قرار داشت و هم اکنون فرونشست زمین در این منطقه با اصلاح شیوه آبیاری، تزریق آب به سفره های زیر زمینی (تغذیه مصنوعی آب های زیر زمینی) کنترل شده است، اشاره کرد: فرونشست بر خلاف زلزله با اقدامات برنامه ریزی شده قابل کنترل است و دراین زمینه بیشتر عزم و اراده و سرمایه گذاری و لمس اهمیت موضوع نیاز است.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد 609 دشت كشور در محاصره نشست زمین