توپ مذاكرات وین در زمین مجلس
روزنامه اعتماد در یادداشتی آورد: گزارش تفصیلی وزارت امور خارجه نشان میدهد ایران همچنان می تواند به طرح خواسته های حداکثری ادامه دهد و بر مواضع بدون انعطاف گذشته پافشاری کند اما معین نیست فضای مثبت فعلی و توافقات حاصل شده تا امروز تا چه زمانی باقی بماند.
روزنامه اعتماد ۲۲ تیر در یادداشتی به قلم حسن بهشتی پور کارشناس مسایل بین الملل نوشت: وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه گزارشی را خطاب به مجلس و مردم منتشر نمود که این گزارش را می توان از جنبه های متفاوتی مورد نقد و بررسی قرار داد. اصلی ترین موضوعی که دراین زمینه جلب توجه می کند این است که بنظر می رسد محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه تلاش دارد با انتشار عمومی این گزارش به صورتی با مجلس شورای اسلامی و سایر گروه هایی که هنوز درباب احیای برجام و پذیرفتن دستاوردهای مذاکرات در وین به اجماع نرسیده اند اتمام حجت کند و بگوید این توافق احیا شدنی است. حالا مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای تصمیم گیر باید به این پرسش اساسی پاسخ بدهند، باتوجه به وضعیتی که وزیر امور خارجه ترسیم کرده و آنچه تا امروز در مذاکرات وین به دست آمده، مانع اصلی بر سر راه پذیرش توافق و احیای برنامه جامع اقدام مشترک چیست؟... همین طور با توجه به این که فرسایشی شدن مذاکرات ضررهای بسیاری برای ایران دارد، می توان با گذشتن از قسمتی از خواسته ها، گشایش هایی ایجاد کرد تا اقتصاد ایران بتواند شرایط سخت فعلی را پشت سر بگذارد.
باید این مساله را در نظر داشت که در مذاکرات وین یا باید بر سر تمامی موضوعات مربوط به احیای برجام توافق شود یا در غیر این صورت توافقی وجود نخواهد داشت. حالا این وظیفه نهادهای مسوول است که اولا امکان سنجی گرفتن امتیازات بیشتر از ایالات متحده را بررسی نمایند و در ثانی بررسی نمایند خواسته هایی که تا امروز در مذاکرات تامین نشده در مقابل باقی ماندن تحریم ها تا چه اندازه اهمیت دارند و با اولویت بندی صحیح به تصمیم گیری بپردازند.
این گزارش را می توان مشابه فکت شیتی دانست که امریکایی ها بعد از توافق وین و قبل از حصول برجام منتشر نمودند و با تشریح مزایای توافق هسته ای با ایران برای ایالات متحده، درصدد قانع کردن نیروهای داخلی مخالف برجام برآمدند. از طرف دیگر هم به شبهه های زیادی که پیرامون برجام از ابتدا وجود داشت - نظیر بودن یا نبودن ایران ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد - پاسخ داده شده و هم ارجاعات و منابعی که در گزارش برای صحت سنجی ادعاهای مطرح شده وجود دارد، قابل راستی آزمایی است و هر پژوهشگری می تواند با بررسی آنها به صحت یا نادرستی ادعاهای مطرح شده پی ببرد.
در مجموع درباب گزارش وزارت خارجه به مجلس شورای اسلامی می توان این نتایج را استنتاج کرد:
۱- برآورد دستاوردهایی که تیم مذاکره کننده در وین در زمینه رفع تحریم ها کسب کرده اند و همین طور تعهداتی که ایران در ازای آن باید اجرائی کند، بسیار قابل قبول است و باتوجه به شرایط فعلی کشور، وضعیت تاب آوری اقتصادی و لطمه هایی که تداوم تحریم ها یا پیچیده تر شدن شرایط بسیار بالاتر از آنست که بخواهیم از امتیازات قابل قبولی که تا امروز به دست آمده چشم پوشی نماییم. با هر قیاس و از هر نگاهی، پذیرش توافقی با خصوصیاتی که در گزارش وزارت خارجه ذکر شده به نفع ایران است.
۲- گره ها و موانع اصلی باید روشن شوند و انتظار از مذاکرات باید واقعی و قابل درک باشد. اگر گره اصلی مساله تضمین است و جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد در وضعیت فعلی ایالات متحده در راه ارائه تضمین بوسیله تصویب برجام بعنوان یک معاهده در کنگره برآید، چنین خواسته ای دست یافتنی نیست چونکه حزب دموکرات حائز دو سوم کرسی های کنگره نیست و در نتیجه دولت امریکا نیز نمی تواند چنین خواسته ای را فراهم آورد. ممکنست این تردید وجود داشته باشد که بدون ارائه تضمین، چگونه می توان اعتماد کرد که دولت آینده ایالات متحده یا حتی همین دولت به تعهداتش در برجام عمل کند و عنوان شود که موارد مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام کافی نیست. سوال اساسی این است که آیا راهی برای ارائه تضمین وجود دارد؟ چه چیزی می تواند مانع از نقض باردیگر برجام یا هر توافق دیگری شود؟
۳- باتوجه به تحریم هایی که ایالات متحده پذیرفته رفع کند و همین طور تحریم هایی که باقی می مانند، تحریم های باقی مانده مانعی جدی بر سر راه انتفاع اقتصادی ایران از توافق هسته ای نیستند. در صورتیکه تحریم های باقی مانده گره اصلی مذاکرات است، وزن کشی تحریم هایی که رفع آن پذیرفته شده و آثاری که رفع آنها در پی خواهد داشت، نشان میدهد ایران با پذیرش توافق می تواند یک فضای تنفس جدید و جدی برای اقتصاد خود بوجود آورد و چنین موضوعی کاملا به نفع تهران خواهد بود.
۴- برجام نه فقط توانایی هسته ای ایران را از بین نبرده بلکه ایران طی سالهای اخیر هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی در صنعت هسته ای پیشرفت های شایان توجهی داشته که نمی توان از این پیشرفت ها چشم پوشی کرد و در مقابل به شایعات و دروغ هایی توجه کرد که صنعت هسته ای را نابود شده ارزیابی می کنند.
در آخر باید اشاره کرد شواهد و قرائن نشان می دهند این توافق چه در این دولت، چه در دولت آینده احیا می شود و قابل پذیرش نمی باشد که طرفین بجای گزینه ای معقول و منطقی برای دیپلماسی و توافق برای احیای برجام به سمت راهکارهایی که ناکارآمدی آن در گذشته اثبات شده حرکت کنند. با این وجود مساله اینجاست که هرچه احیای برجام به تاخیر بیفتد و هرچه تحریم ها دیرتر رفع شوند، لطمه های بیشتری بر پیکره اقتصاد ایران وارد خواهد آمد. از طرف دیگر هیچ تضمینی وجود ندارد که دولت آینده با اتخاذ تاکتیک هایی متفاوت در مذاکرات یا تقویت توان هسته ای بتواند امتیازات بیشتری از جانب غربی بگیرد و این احتمال مطرح است که با طولانی تر شدن مذاکرات، حتی به دست آوردن امتیازاتی که تا امروز بر سر آن توافق شده وجود نداشته باشد. نگاهی به تجربه کره شمالی نشان میدهد که پیشرفت هسته ای و حتی دستیابی به بمب نیز نمی تواند لغو تحریم ها را تضمین کند و دیپلماسی در کنار تقویت توان اقتصادی تنها راهی است که پیش روی ایران برای لغو تحریم ها وجود دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد توپ مذاكرات وین در زمین مجلس