خاورمیانه و جنگ سرد جدید به گزارش برتریها روزنامه اعتماد در یادداشتی نوشت: خلیج فارس طی چند دهه گذشته پرتنش ترین منطقه جهان بوده و طی حدود ۴۰ سال ۳ جنگ تمام عیار و شمار فراوانی برخوردهای مقطعی در آن رخ داده است. در حالیکه طی این دوره در دیگر مناطق جهان، همچون آفریقا، شاهد تنش زدایی و تقویت مستمر همزیستی صلح آمیز بوده ایم. روزنامه اعتماد ۱۳ شهریور یادداشتی به قلم کوروش احمدی منتشر نمود و نوشت: در حالیکه جنگ سرد در معنای کلاسیک آن خاتمه یافته، اما جنگ سرد در خاورمیانه همچنان برپاست. مراد از جنگ سرد در معنای کلاسیک، تنش ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک بین امریکا و شوروی و متحدان آنها، همچون از راه جنگ های نیابتی، طی یک دوره ۴۵ ساله پس از جنگ دوم جهانی است. جنگ سرد به این مفهوم با فروپاشی اتحاد شوروی به پایان رسید. خاتمه این جنگ سرد کلاسیک امکان داد تا حدودا همه مناطق جهان در جهت فاصله گرفتن از جنگ سرد به معنای اعم کلمه حرکت کنند. اروپا و امریکای شمالی و در حدی وسیع تر ۳۸ کشور عضو OECD (سازمان همکاری اقتصادی و توسعه) با سرعت بیشتری و در بعضی مناطق دیگر مانند امریکای لاتین و آفریقا و برخی مناطق در خاور دور با سرعت کمتری در این راه گام نهاده اند. روند جهانی شدن، عبور از منازعات ایدئولوژیک، تمرکز بر مفهوم امنیت در همه ابعاد آن، تقویت برخی ارزش ها مانند حقوق شهروندی و امنیت انسانی، تقویت سازمان های بین المللی، توسعه حقوق بین الملل، ارتقای روابط عمومی به معنای ارتباط مستقیم بین مردمان کشورهای مختلف، اهمیت یافتن بی سابقه افکار عمومی بعنوان ابرقدرت جدید با کمک ابزارهای اطلاع رسانی مدرن همچون عواملی هستند که به این مناطق در جهت فاصله گرفتن از جنگ سرد یاری رسانده اند. سرعت گرفتن بی سابقه روند جهانی شدن بعنوان مهم ترین عامل، تردد آزاد اشخاص، کالا، خدمات و سرمایه را ممکن کرده و به مردمان کشورهای مختلف امکان تماس مستقیم و مبادله را داده است. یکی از اهداف مناطق مختلف جهان از تمرکز بر آزادی تردد در پس از جنگ دوم، پیشگیری از وقوع جنگ فاجعه بار دیگری بوده است. آزادی تردد امکان می دهد تا به تدریج بیگانه ترسی جای خویش را به همدلی و همذات پنداری دهد و از قِبل آن همگرایی منطقه ای تسریع شود. در حالی که شاهد خاتمه جنگ سرد و روند همگرایی منطقه ای و تردد آزاد در خیلی از مناطق جهان و شکل گیری نهادهای مربوطه با هدف گسترش رفاه، افزایش توان منطقه در چانه زنی های جهانی و حفظ امنیت و پیشگیری از جنگ هستیم، خاورمیانه از چنین روندهایی به دور مانده است. برخی نهادها مانند اتحادیه عرب و شورای همکاری هم بر پایه قومی و دفاعی تشکیل شده و همین ها هم فاقد کارایی هستند. کشورهای خاورمیانه تنها ۷ تا ۸ درصد از مبادلات تجاری شان را با هم انجام می دهند، در حالیکه به صورت مثال این شاخص برای اروپا ۶۰ درصد است. تبادل سرمایه و سرمایه گذاری مشترک در داخل خاورمیانه هم بسیار محدود است و مبادلات داخل کشورهای منطقه عموما منحصر به مبادله کالاهای مصرفی است. این در شرایطی است که برآورد شده حدود ۲ تریلیون دلار از سرمایه کشورهای نفت خیز خاورمیانه در غرب سرمایه گذاری یا در بانکهای غربی نگهداری شده است. تردد اشخاص در داخل منطقه هم اغلب با مانع ویزا و سوءظن های امنیتی مواجه می باشد. شاخصهای حکمرانی خوب در کشورها هم که فاکتور بسیاری مهمی برای توسعه تردد آزاد است، در اغلب کشورهای خاورمیانه بسیار ضعیف است. در چنین شرایطی، خاورمیانه تنها منطقه جهان است که هنوز درگیر جنگ سرد ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک است و به تبع آن رقابت های قومی و فرقه ای و جنگ های نیابتی هم در آن جریان دارد. شماری از کشورها از حربه قوم گرایی بعنوان ابزاری برای توسعه طلبی و تحت فشار قرار دادن رقبای منطقه ای استفاده می نمایند. قدرت های جهانی هم که در مناطق دیگر معمولاً بگونه ای متفاوت عمل می کنند، در خاورمیانه سوءرفتاری دارند که تقویت کننده جنگ سرد جاری است. عملکرد امریکا طی ۲۰ سال قبل در خاورمیانه نمونه بارز سوء رفتار قدرت های جهانی بوده که به رشد افراطی گری و تروریسم در منطقه کمک کرده است. در نتیجه، خلیج فارس طی چند دهه گذشته پرتنش ترین منطقه جهان بوده و طی حدود ۴۰ سال ۳ جنگ تمام عیار و شمار فراوانی برخوردهای مقطعی در آن رخ داده است. در حالیکه طی این دوره در دیگر مناطق جهان، همچون آفریقا، شاهد تنش زدایی و تقویت مستمر همزیستی صلح آمیز بین کشورها بوده ایم. این امر سبب شده که ذهنیت جنگ سردی هم در ذهن رهبران کشورهای منطقه ریشه دار و در تعامل با شرایط عینی تثبیت شود. ادامه چنین وضعی توسعه انسانی در منطقه را هم تحت تأثیر قرار داده است و به رغم آنکه شماری از کشورهای منطقه دارای منابع نفت و گاز متنابهی هستند، سطح رفاه عمومی مردم در خیلی از مناطق خاورمیانه بسیار پایین است.