كارشناس مسائل بین الملل در گفت وگو با برتریها؛
هدف غرب از ایجاد و تشدید بحران اوکراین، ترمیم شکاف ناتو است
برتریها: «علی جعفری» کارشناس مسائل بین الملل و نگارنده کتاب «ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس؛منافع و امنیت ملی ج. ا. ایران» معتقد می باشد هیچ رخدادی همچون جنگ آن هم در مقابل روسیه بعنوان کشوری که ناتو رسالت اصلی خودرا برای مقابله با آن تعریف کرده، نمی تواند به تقویت جبهه نظامی غرب کمک نماید.
بحران اوکراین که از پنجشنبه پنجم اسفندماه شروع شد و تا به امروز ادامه یافته، توجه و نگرانی جهان را به همراه داشته است؛ جنگی که در صورت ایجاد روند فرسایشی، قابلیت تبدیل شدن به یک بحران بسیار بزرگتر را خواهد داشت.
در این زمینه پرسش ها و ابهامات زیادی وجود دارد؛ ابهاماتی در حوزه ریشه های پیدایش و تشدید جنگ اوکراین، تبعات سرازیر شدن تسلیحات غربی به این کشور بحران زده، هزینه- فایده بازیگران دخیل در تنش و نیز سناریوهای پیش روی جنگ اوکراین همچون این ابهاماتی بودند که پژوهشگر ایرنا برای پاسخگویی به آن سراغ دکتر «علی جعفری» کارشناس مسائل بین الملل و نویسنده کتاب «ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس؛منافع و امنیت ملی ج. ا. ایران» رفت و با وی دراین زمینه به گفت و گو نشست.
ایرنا: درباب تقابل روسیه و اوکراین نظرات مختلفی وجود دارد. برخی روسیه را به توسعه طلبی متهم می کنند و برخی سیاست های اوکراین در همراهی با خواسته های غرب و بلندپروازی آمریکا و اروپا در شرق قاره سبز را عامل اساسی درگیری می دانند. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
جعفری: متاسفانه درباب چرایی تقابل مسکو و کی یف، مفسرین شرق گرا و غرب گرا هر کدام به صورتی زندانی تمایلات فکری خود شده و تحلیل های جانبدارانه ای را ارائه می کنند. باید به واقعیت های میدانی دقت کنیم، در این که جنگ اوکراین به خاطر توسعه طلبی حادث شده شکی نیست، به اعتقاد من این سیاست منسوب به جبهه متحد آمریکا و اروپا است که برای زندانی کردن روسیه در داخل مرزهای خود و گرفتن ابتکار عمل از این کشور در منطقه ای که روسیه آنرا حیات خلوت خود می داند، روز به روز در قالب ناتو به مرزهای این کشور نزدیک و نزدیکتر شدند.
درگیری در اوکراین حاصل تعارض و تقابل منافع روسیه و آمریکا است و کی یف که ابزار توسعه طلبی غرب شده بود، قربانی این تقابل شد این واقعیت از زمان فروپاشی شوروی تا به امروز که تعدادی از کشورهای اروپای شرقی عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی شده و برخی دیگر همچون اوکراین با چراغ سبز آمریکا آماده پیوستن به بازوی نظامی غرب هستند، قابل مشاهده می باشد. در حقیقت، روسیه در شرایطی که اوکراین همه ظرفیت های خودرا در اختیار آمریکا قرار داده و درحال رسمیت بخشیدن به آن بود و می توانست آغازی بر دومینوی عضویت سایر کشورها همجوار در ناتو باشد، با اقدام مقابل بلندپروازی کی یف در جهت تامین منافع خود عمل کرد. بطور واضح باید بگویم درگیری در اوکراین حاصل تعارض و تقابل منافع روسیه و آمریکا است و کی یف که ابزار توسعه طلبی غرب شده بود، قربانی این تقابل شد.
ایرنا: به قربانی شدن اوکراین در جریان تعارض منافع روسیه و غرب اشاره کردید. امروز اعضای ناتو با تبلیغات فراگیر روسیه را محکوم می کنند و با تحریم گسترده و حمایت های تسلیحاتی از اوکراین به قسمتی از پازل جنگ تبدیل گشته اند. چرا غرب در قبال سایر جنگ های دو دهه اخیر مقابل ملت ها، چنین حساسیت هایی را از خود نشان نداد؟
جعفری: غرب در جریان جنگ اوکراین، نژادپرستی را به اوج رساند. به اعتقاد آنها اگر یک طرف جنگ سفید پوست باشد بدون شک طرف دیگر محکوم و مستحق تحریم و تضعیف است. این در حالیست که اقدام مقابل ملت ها در دو دهه گذشته و جنگ در افغانستان، عراق، سوریه، یمن و فلسطین، میراث همین کشورهایی است که امروز روسیه را محکوم می کنند.
امروز وضعیت مردم افغانستان، یمن و فلسطین را ببینید. این که می گوییم نژادپرستی به خاطر این است که آرامش و صلح را تنها برای خود و کشورهای مطیع خود می خواهند. در صورتیکه خیلی از کشورها در دهه های اخیر قربانی منفعت طلبی و حرص و ولع اینها شده اند. آنها مجامع بین المللی را برای پشتیبانی از اوکراین و تحریم روسیه بسیج می کنند، اما همان سازمان های بین المللی در قبال شرایط مردم یمن و فلسطین روزه سکوت گرفته اند و برای اختتام درگیری در نقاط مختلف جهان همچون میانمار، سومالی، اتیوپی، کنگو، سودان و... منفعل اند.
ایرنا: برخی معتقدند وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین بیش از این که منافع روسیه را تامین کند، تامین کننده منافع غرب است و حتی شماری از مفسرین براین باورند که غربی ها به شروع و تشدید جنگ بوسیله تحریک کی یف و مسکو کمک کردند.
غرب در جریان جنگ اوکراین، نژادپرستی را به اوج رساند. به اعتقاد آنها اگر یک طرف جنگ سفید پوست باشد بدون شک طرف دیگر محکوم و مستحق تحریم و تضعیف است جعفری: با این نظر موافقم. هم اکنون نیز که بیش از ۱۰ روز از جنگ در اوکراین می گذرد، معتقدم کشورهای اروپایی و آمریکا طبق یک برنامه از پیش تعیین شده، درصدد تحریک روسیه برای ادامه درگیری و فراهم آوردن زمینه فرسایشی شدن جنگ در اوکراین برآمده اند. واقعیت این است که این جنگ به غرب و اعضای ناتو کمک می نماید تا واگرایی سالهای اخیر در زمینه فراآتلانتیک را به همگرایی تبدیل و جبهه ای را که در معرض شکاف و چندپارگی بود باردیگر منسجم کنند.
در واقع خیلی از کشورهای عضو ناتو در سالیان اخیر و حتی آمریکای دوره ترامپ در هویت و کارکرد ناتو تشکیک به وجود آورده بودند؛ هیچ رخدادی همچون جنگ آن هم در مقابل کشوری که ناتو رسالت اصلی خودرا برای مقابله با آن تعریف کرده، نمی تواند به تقویت جبهه نظامی غرب کمک نماید. بنا بر این معتقدم غرب نه فقط برای وقوع آن زمینه چینی کرد بلکه با وجود عواقب گسترده ای که دارد برای فرسایشی شدن آن نیز تلاش خواهدکرد.
ایرنا: رئیس کمیسیون اروپا هم بتازگی اعلام نمود برای نخستین بار در تاریخ این اتحادیه، تامین مالی خرید و تحویل سلاح به اوکراین انجام شده است. وعده های زیادی نیز برای اعزام نیروهای داوطلب و حمایت های گسترده تسلیحاتی از اوکراین ارائه شده است. این اقدامات چه عواقبی به دنبال دارد؟
جعفری: سرازیر کردن تسلیحات به کشوری که در آن دولت مرکزی تضعیف شده و گروههای مختلف در آن منافعی دارند، تنها به پیچیدگی های آن دامن می زند. یکی از عواقب این اقدام فرسایشی شدن جنگ در اوکراین و تحمیل هزینه های جانی و مالی برای مردم این کشور خواهد بود. همین طور دسترسی گروههای شبه نظامی و جدایی طلب به این حجم از تسلیحات می تواند به وقوع کشمکش و جنگ داخلی نیز در این کشور منجر شود که در این صورت اوکراین تا سالهای طولانی روی صلح و امنیت را به خود نخواهد دید.
ایرنا: واقعیت ها نشان میدهد تقابل روسیه و اوکراین آثار منفی بسیاری خصوصاً بر اروپا دارد. برای مثال کشورهای اروپایی در همین چند روز اخیر در زمینه انرژی و آوارگان گرفتار دغدغه جدی شده اند. اروپا چقدر از این بحران، تاثیر خواهد پذیرفت؟
جعفری: کشورهای اروپایی وابستگی جدی به انرژی روسیه دارند و عمده نگرانی آنها نیز به خاطر همین وابستگی است. آنها در زمینه تامین گاز حدود ۴۰ درصد به روسیه وابسته هستند و بنا بر این خطوط لوله انتقال انرژی از روسیه به اروپا از سالیان قبل طراحی و اجرا شده است؛ نظیر خط لوله «نورد استریم ۲» که مقصد آن آلمان است و قرار بود به زودی تزریق انرژی به آن صورت گیرد تا بخش عمده نیاز آلمان و سایر کشورهای اروپایی بوسیله آن تامین شود؛ اما حالا با وجود تحریم های گسترده مقابل روسیه سرنوشت آن با ابهام روبه رو شده است. البته کشورهایی مثل آلمان و مجارستان بنا بر این با تحریم بخش نفت و گاز روسیه مخالفت کرده اند و آمریکا نیز بدون حمایت متحدان خود به استثناء انگلیس، تحریم هایی را در این عرصه وضع کرده است.
معتقدم هرگونه تحریم مقابل روسیه در زمینه نفت و گاز، برای اروپا یک «خودتحریمی» تلقی می شود مگر این که کشورهای اروپایی وابستگی خودرا به انرژی روسیه کاهش دهند و منابع مطمئن انرژی را جایگزین کنند که البته در کوتاه مدت چنین امکانی وجود ندارد. در این صورت افزایش قیمت انرژی و کمبود آن به زودی خودرا در اقتصاد اروپا و البته دنیا نشان خواهدداد.
معضل دیگر برای اروپا موج سهمگین آوارگان است که طبق آخرین گزارش کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل تا حالا به بالای ۲ میلیون نفر رسیده است که لهستان به تنهایی بیش از یک میلیون نفر از آنها را طی چند روز اخیر پذیرفته و رومانی و مولداوی رتبه های بعدی پذیرش آوارگان را دارند.
در شرایطی که چند دور مذاکرات بین دیپلمات های مسکو و کی یف بدون نتیجه بوده و اقدام موثری از طرف کشورهای دخیل و سازمان های بین المللی برای اختتام دادن به جنگ و درگیری انجام نشده، چشم انداز روشنی برای اوکراین وجود ندارد البته اروپا از سال ها پیش با بحران مهاجران رو به رو بوده، اما به علت تعداد میلیونی آوارگان اوکراینی در مدت زمان کوتاه، بغرنج ترین معضل در زمینه پناهجویان را از زمان جنگ جهانی دوم در اروپا شاهد می باشیم. باتوجه به فراهم نبودن زیرساخت ها و امکانات در بعضی از کشورهای میزبان و وجود دغدغه های امنیتی، بحران پناهجویان در کنار بحران انرژی یک چالش جدی برای اروپا خواهدبود. خصوصاً این که پیش بینی ها این است که به زودی تعداد آوارگان و پناهجویان این کشور ۴۴ میلیونی به حدود ۵ میلیون نفر خواهدرسید.
ایرنا: باتوجه به تحولات اخیر و واقعیت های میدانی، چه سناریویی را برای آینده جنگ اوکراین متصورید؟
جعفری: در شرایطی که چند دور مذاکرات بین دیپلمات های مسکو و کی یف بدون نتیجه بوده و اقدام موثری از طرف کشورهای دخیل و سازمان های بین المللی برای اختتام دادن به جنگ و درگیری انجام نشده، چشم انداز روشنی برای اوکراین وجود ندارد.
واقعیت این است که سیاست ناتو در گسترش به شرق و همجواری با مرزهای روسیه، مسکو را نگران کرده و همراهی تمام قد اوکراین با غرب در این عرصه، برای روسیه قابل قبول نیست. بنظر می رسد در صورتیکه آمریکا و اروپا دغدغه های امنیتی روسیه را مدنظر قرار دهند و در توسعه طلبی به سمت مرزهای روسیه و در عضویت کشورهای حوزه منافع این کشور در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی تجدیدنظر کنند، امکان مصالحه در کوتاه مدت وجود دارد اما در صورت ادامه رویکرد توسعه طلبانه ناتو و استمرار خصومت بوسیله دولت غربگرای اوکراین، پیش بینی فرسایشی شدن درگیری ها، وقوع جنگ فراگیر و متعاقب آن ایجاد بحران در نظام اقتصادی دنیا و معضلات منبعث از آن، دور از انتظار نیست.
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد هدف غرب از ایجاد و تشدید بحران اوکراین، ترمیم شکاف ناتو است