رسانه های اجتماعی چگونه خشونت را رواج می دهند؟
برتریها: اینترنت و فضای مجازی در کنار خیلی از کارکردهای مفیدی که دارند، زمینه را جهت استفاده افراد و گروههای تندرو و افراطی با نحله های فکری مختلف پدید آورده اند و آنها را به ابزاری برای تسریع در جذب و انتقال پیام های خشونت بار تبدیل نموده است.
رشد و توسعه تکنولوژی های جدید خصوصاً در عرصه اینترنت و شبکه های اجتماعی، سبب تحول در خیلی از جنبه های زندگی بشری شده است. این دگرگونی در عرصه روابط انسانی و اجتماعی بیشتر از دیگر حوزه ها به چشم می آید برای اینکه سبب شده است ارتباطات انسانی در جامعه از شکل واقعی آن به حالت برخط یا مجازی تغییر کنند.
در این میان شبکه های اجتماعی فضایی تازه را در دنیای سایبر برای ارتباط گیری انسان ها پدید آورده اند. در این چارچوب ارتباط میان افراد مختلف، با سطوح مختلف دسترسی به وجود آمده است. ایجاد ارتباطات جمعی و میان فردی، تشکیل اجتماعات سایبری، اطلاع رسانی، تبادل اطلاعات و نظرات از شناخته شده ترین کارکردهای این فضاها هستند.
برخی از خاصیت های شبکه های اجتماعی همچون به اشتراک گذاری، سازمان دهی، دوستی، اعتماد، استناد و تعمیم، چندرسانه ای بودن، نقد بی رحمانه، دنبال کردن و دنبال شدن، باز انتشار، خِرد جمعی، ساختار دموکراتیک، قدرت سرمایه اجتماعی، تحرک اجتماعی و ابتکار و خلاقیت، تاثیرات این شبکه ها را دو چندان کرده و در نتیجه فضای حاکم بر آنها، حضور افراد در شبکه های اجتماعی، احتمال مشارکت ها و کنش های اجتماعی آنها را نیز می افزاید.
ایجاد ارتباطات جمعی و میان فردی، تشکیل اجتماعات سایبری، اطلاع رسانی، تبادل اطلاعات و نظرات از شناخته شده ترین کارکردهای رسانه های اجتماعی هستند آرامش قبل از فضای مجازی
اگرچه این ارتباط گیری های انسانی در فضای مجازی می تواند بعنوان یک گام اولیه سبب بهبود روابط واقعی انسان ها شود اما سویه های منفی و ناخوشایند حالا به جنبه غالب و غیر قابل چشم پوشی تبدیل گشته است. استفاده گسترده از اینترنت، برای تبلیغ، گسترش و عضوگیری گروههای افراطی به روندی مهم و برجسته تبدیل گشته است. خیلی از این دسته کاربران، رسانه های اجتماعی را ابزار ارتباطی ارزشمندی می بینند که امکانات بیشتری را به کنش گران افراطی غیررسمی و غیردولتی می دهد و آنها را قادر می سازد تا رسانه های جریان اصلی و رویکرد های دارای جهت گیری آنها را دور بزنند.
اینترنت ضمن کمک به جنبش های افراطی برای برقراری ارتباط مستقیم با مخاطبان بجای رسانه های جریان اصلی، تغییر دیدگاه های قابل توجهی را باعث شده است. نمونه بارز این تاثیرگذاری رسانه های اجتماعی را می توان در دو دهه اخیر در روند رشد فزاینده گروههای افراطی با گرایش های دینی، نژادی و ملی شاهد بود. کارهای داعش و القاعده در فضای مجازی و عضوگیری و تبلیغ رویکرد های بنیادگرایانه در کنار حرکت های ناسیونالیستی و نژادپرستانه در اروپا و آمریکا نمونه هایی از این دو جبنه هستند.
تارنمای پایگاه خبری تحلیلی «Rawstory» در گزارشی به نحوه عمل رسانه های اجتماعی در ممانعت از جنبش های مترقی و تقویت راست افراطی پرداخته است. «گال بکرمن» سردبیر New York Review of Booksدر قسمتی از کتاب «آرامش پیشین» به موضوع چگونگی عملکرد رسانه های اجتماعی و تقویت رویکرد های افراطی پرداخته است. وی در این کتاب آورد که مردم هنگام بیان مخالفت های خود همه کار را انجام می دهند.
وی معتقد می باشد در طول تاریخ، جنبش هایی به وقوع پیوستند که جوامع را متحول و حکومت ها را سرنگون کردند و حتی پادشاهان را با خشونت به زیر کشیده و نابود کردند. این تحولات با حرف و حدیث های فراوانی شروع شدند اما چنین بحث هایی در وضعیت امروزین مطرح نیست و رویه ها تغییر کلی پیدا کرده اند.
کتاب جدید بکرمن که در ماه جاری توسط موسسه کراون انتشار یافت، تصریح دارد در صورتیکه افراد با تصاویر یک جنبش اجتماعی تازه مشتعل شده تحریک می شوند، خود به سبب فعالیت گسترده در شبکه های اجتماعی در حقیقت این جنبش را نیز هدایت می کنند.
کتاب جدید بکرمن که در ماه جاری توسط موسسه کراون انتشار یافت، تصریح دارد در صورتیکه افراد با تصاویر یک جنبش اجتماعی تازه مشتعل شده تحریک می شوند، خود یک این جنبش را هدایت می کنندبه اعتقاد مفسرین و حتی نویسنده، کتاب آرامش پیشین نوشتاری است که از ناامیدی متولد شد و جرقه نگاشتن آن با مشاهده وعده جنبش های آزادی بخش همچون بهار عربی یا «زندگی سیاه پوستان مهم است» (Black Lives Matter) روشن شد. این جنبش های توده ای به لطف گسترش بی سابقه رسانه های اجتماعی قادر شده اند اقدامات مهمی را به سرعت به سرانجام برسانند. جنبش ها با همان ابزارهایی تقویت می شوند که در زمان ظهور آنها ممکن بود پدیده های اجتماعی را تضعیف کند.
بکرمن به مدت یک دهه برای نوشتن کتاب بر روی اینترنت و جنبش های اجتماعی تحقیق کرده است و همزمان به مطالعات رسانه ای پرداخت. در مقایسه با جنبش های کند و بی سروصدای قبل از اینترنت حالا فضای مجازی تحولی شگرف را به وجود آورده است. چه خوب و چه بد دیدگاه های افراطی پیشین سبب شدند تا مخالفان دوره شوروی یا فاشیست های اولیه ایتالیایی پایه گذاری شوند و هنوز نمودهایی از آن موجود است از این منظر جنبش های افراط گرایانه در بین تعداد زیادی از مردم ریشه دارد که به آسانی می توانند با تمام جهان صحبت کنند، اما قادر نیستند با خود، حداقل به گونه ای موثر به گفت و گو بپردازند.
بکرمن می گوید اینترنت توانایی گفتمان درون گروهی و صحبت عمومی را در میان مخالفان تقویت کرده و آنرا به نقطه قوت جنبش ها تبدیل نموده است.
نویسنده کتاب آرامش پیشین با مشاهده بهار عربی و وقوع برخی انقلاب ها که در اوایل دهه ۲۰۱۰ شکل گرفت، دریافت که چه چیزی ارتباطات میان مردم و پتانسیل انقلابی را سبب می شود. خط ارتباطی با اینترنت برای ایجاد تغییر اولین چیزی بود که به ذهن می رسید برای اینکه این ابزار توانست مردم را با تعداد بیشتر و با سرعتی غیرمعمول تر از همیشه در خیابان ها جمع کند. البته این روند یک نقطه ضعف دارد که همان خاموشی ناگهانی آنست. خیلی از این انقلاب ها به سرعت فروکش کردند و تعجیل اولیه آنها نیز به سرعت از بین رفتند.
مردم باید از تأثیرات منفی رسانه های اجتماعی بر زندگی شخصی خود آگاه شوند و دریابند این ابزارها چگونه انسان را منحرف و سرگردان می کنندبهار عربی، به نظر نویسنده بزرگترین داستان هشداردهنده دراین زمینه بود برای اینکه ائتلافی از افراد را به وجود آورد که بوسیله اینترنت و فیس بوک گرد هم آمدند و در نهایت توانستند خودرا به مرکز قاهره برسانند؛ تنها حضور فیزیکی آنها که به وسیله اینترنت تسهیل شده بود. شیفتگی به این ابزار موجب شد تا اثر معکوس آن یعنی جنبه تخریبی رسانه های اجتماعی که همه به خوبی با آن آشنا هستند، نادیده گرفته شود.
البته همین کارکرد به ظاهر مثبت، در توسعه گروههای راست افراطی بسیار موثر بوده است و سبب شد آنها نیز از کوچکترین روزنه ها برای تقویت ایده ها و جنبش خود استفاده کنند. طبق تحلیل نویسنده کتاب، از بین بردن یا کم اهمیت جلوه دادن احساس شرم از دیگر جنبه هایی است که رسانه های اجتماعی آنرا تقویت کردند و موجب شدند حدودا حد و مرزی جهت استفاده از رسانه های اجتماعی شناخته نشود.
کتاب در کل گروههای ارتباط اینترنتی کم دامنه با تعداد کم مخاطب را مفیدتر می داند بنا بر این بعضی معتقد هستند که کتاب آرامش پیشین، یک کتاب بدبینانه سایبری است اما برخی دیگر با آن مخالفند و منظور کتاب را اینطور می بینند که باید احساس خودآگاهی را فعال کرد و درک بهتری را ابزارهای ارتباطی ایجاد نمود. مردم باید از تأثیرات منفی رسانه های اجتماعی بر زندگی شخصی خود آگاه شوند و دریابند این ابزارها چگونه انسان را منحرف و سرگردان می کنند.
نقش رسانه اجتماعی در ترویج خشونت
بدون تردید اینترنت و رسانه های اجتماعی سبب شدند تا سرعت و وسعت انتقال پیام و جذب افراط گرایان تنها را افزایش یابد. نشریه «استارت» سه یافته کلیدی در مورد رابطه میان رسانه های اجتماعی و تشدید افراط گرایی ایالات متحده را به شرح زیر مطرح کرده است:
۱- از گذشته تا حالا زمینه های رسانه های اجتماعی آنلاین نقش مهمی را در روند تشدید کردن عمل افراط گرایان ایالات متحده ایفا می کنند. در صورتیکه افراط گرایان ایالات متحده در ابتدا در پذیرش رسانه های اجتماعی سرعت عمل نداشتند اما در سالهای اخیر، تعداد افرادی که برای انتشار محتوای افراطی و تسهیل روابط افراطی به این زمینه های کاربر محور متکی هستند، بطور تصاعدی بالا رفته است. در حقیقت، تنها در سال ۲۰۱۶، رسانه های اجتماعی در فرآیندهای انتقال و تشدید و تقویت خشونت افراط گرایان قریب به ۹۰ درصد نقش داشتند.
اینترنت و رسانه های اجتماعی سرعت و وسعت انتقال پیام و جذب افراط گرایان به شکل محسوسی افزایش داده است۲- بازیگران منفرد (یعنی افرادی که از نظر عملیاتی در کارهای افراطی منزوی تنها خود نقش داشتند) خصوصاً در رسانه های اجتماعی فعال بودند. از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۶ میلادی، رسانه های اجتماعی در فرآیندهای رادیکال سازی و بسیج ۶۸.۱۲ درصد از بازیگران انفرادی نقش داشتند. فقط در سال ۲۰۱۶، رسانه های اجتماعی در فرآیندهای رادیکال سازی و بسیج ۸۸.۲۳ درصد از بازیگران منفرد نقش داشتند. در مقایسه، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۶، رسانه های اجتماعی عامل رادیکالیزه شدن ۵۰.۱۵ درصد از افرادی بود که اعضای گروههای افراطی یا دسته های رادیکال بودند.
۳- در صورتیکه به نظر نمی رسد رسانه های اجتماعی میزان موفقیت نتایج افراط گرایان را بالا برند، شواهد نشان میدهد که به سرعت گرفتن و تشدید فعالیت افراط گرایان آمریکایی کمک کرده است.
به عنوان مثال، میانگین مدت زمان رادیکال سازی (یعنی زمان طی شده از نخستین مواجهه با عقاید افراطی تا مشارکت در اقدامات افراطی) در سال ۲۰۰۵، زمانی که رسانه های اجتماعی برای نخستین بار بعنوان عاملی برای رادیکال سازی افراط گرایان آمریکایی ظاهر شدند، حدود ۱۸ ماه بود. در سال ۲۰۱۶، زمانی که بیش از ۹۰ درصد از جنگجویان خارجی ایالات متحده در رسانه های اجتماعی فعال بودند، مدت زمان افراط گرایی بطور متوسط به ۱۳ ماه کم شد.
فرجام سخن
در کنار خیلی از کارکردهای مفید اینترنت و فضای مجازی، گروههای افراطی با نحله های فکری گوناگون، از اینترنت بعنوان ابزاری مهم در امتداد نیل به اهداف خود بهره می برند. تاثیر اینترنت و تعاملات آنلاین بر فرآیندهای بنیادگرایی و عضوگیری همچنان کانون بحث های جدی است که تلاش پژوهشگران در داخل و خارج کشور را به خود معطوف کرده است.
در سالهای اخیر گسترش تروریسم و خشونت های افراط گرایانه داخلی در کشورهای مختلف حتی در غرب و نفوذ گروههای مسلح خارجی به کشورهایی مانند سوریه و عراق نمونه هایی هستند که پژوهشگران تلاش دارند در بررسی ریشه های آن به میزان تاثیر اینترنت و رسانه های اجتماعی در ایجاد و گسترش و تقویت آن پی ببرند.
منابع:
https: //www.forbes.com/sites/siladityaray/۲۰۲۱/۰۱/۱۴/the-far-right-is-flocking-to-these-alternate-social-media-apps---not-all-of-them-are-thrilled/?sh=۴de۳۸aa۰۵۵a۴
https: //tisri.org/?id=qh۴rc۷۲c
https: //www.rawstory.com/less-than-social-media-how-hashtags-have-hindered-progressive-movements-and-fueled-the-right/
https: //www.start.umd.edu/pubs/START_PIRUS_UseOfSocialMediaByUSExtremists_ResearchBrief_July۲۰۱۸.pdf
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد رسانه های اجتماعی چگونه خشونت را رواج می دهند؟