اسرائیل بدون آمریکا زنده می ماند؟
مفسرین اعتقاد دارند وابستگی اسرائیل به ایالات متحده به اندازه ای عمیق شده است که با وجود کوشش های تل آویو برای کسب استقلال سیاسی و اقتصادی، تردیدهای جدی در مورد ادامه موجودیت این رژیم بدون کمک کاخ سفید وجود دارد.
روابط ایالات متحده و رژیم صهیونیستی تا اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی در حقیقت بسیار محدود و حتی سرد بود. سپس روابط دو طرف در دهه ۱۹۷۰ به یک رابطه کلاسیک حامی-مشتری تبدیل شد و در دهه ۱۹۸۰ تبدیل شدن به یک رابطه راهبردی و نهادینه را کلید زد که امروزه می شناسیم.
دو طرف در خیلی از عرصه های سیاسی، دیپلماتیک، نظامی و تسلیحاتی و حتی اقتصادی روابط تنگاتنگی با هم دارند و بدین جهت نظرهای متفاوتی در حوزه نوع رابطه و برتری یکی از دو طرف بر دیگری وجود دارد. درهم تنیدگی فراوان دو طرف باعث شده تردیدهای فراوانی در حوزه آینده رژیم صهیونیستی و حدنهایی حمایت آمریکا از آن مطرح شود.
حمایت همه جانبه سیاسی و نظامی آمریکا
حدود ۵ دهه است که روابط ایالات متحده و رژیم صهیونیستی از حالت دو بازیگر عادی روابط بین الملل فراتر رفته و تل آویو شریک راهبردی و خاص واشنگتن به شمار می آید. حجم حمایت های بی دریغ آمریکا از اسرائیل در کنار میزان کمک های مالی و تسلیحاتی که به این رژیم سرازیر می شود در کل آماری عجیب را نشان میدهد.
ایالات متحده بیشتر از هر مساله سیاسی برای حفظ رژیم صهیونیستی هزینه سیاسی پرداخت کرده است. از دهه ۱۹۷۰ تا حالا آمریکا بیشتر از ۸۰ بار از قدرت وتوی خود در شورای امنیت برای بی تاثیرکردن درخواست ها یا قطعنامه های آن استفاده کرده؛ به نوشته شبکه خبری «الجزیره»، از این تعداد ۵۳ مورد آن تنها بابت پشتیبانی از اسرائیل و در مخالفت با قطعنامه هایی بوده که به شکلی این رژیم را تحت فشار قرار می دادند یا محدودیتی را برای آن اعمال می کردند.
تاکنون آمریکا بیشتر از ۸۰ بار از قدرت وتوی خود در شورای امنیت بهره برده که ۵۳ مورد آن فقط بابت پشتیبانی از اسرائیل بوده است. از نظر اقتصادی و مالی نیز حمایت های آمریکا از اسرائیل بی سابقه بوده و این رژیم بزرگترین دریافت کننده کمک های مالی و نظامی از واشنگتن در هر سال بوده است. بدون احتساب تورم تا چند سال پیش اسرائیل بیشتر از ۱۴۶ میلیارد دلار کمک از جیب مالیات دهندگان آمریکایی دریافت کرده بود. این روند همچنان ادامه دارد و به طور متوسط هر ساله تا حدود ۴ میلیارد کمک که بیشتر به اشکال تسلیحاتی و نظامی است، در اختیار رژیم صهیونیستی قرار می گیرد. بسته کمک های نظامی سالیانه که بتازگی بین دو طرف برای سالهای ۲۰۱۹-۲۰۲۸ توافق شده، رقمی نزدیک به ۱۷۰ میلیارد دلار است.
آمریکا بیشتر این کمک ها را در قالب دکترین برتری نظامی و تسلیحاتی اسرائیل در خاورمیانه انجام می دهد تا این رژیم از به روزترین تسلیحات برخوردار باشد. در این چارچوب واشنگتن حتی حاضر نیست برخی تسلیحات که گمان می رود برتری تل آویو را به خطر می اندازد به کشورهای ثروتمند عربی که حاضر به پرداخت هر هزینه ای برای آن هستند، بفروشد.
ضعف های امنیتی و اقتصادی اسرائیل
در سالیان اخیر حجم زیادی از حمایت های مادی و سیاسی از جانب آمریکا برای اسرائیل هزینه شده به شکلی که افکار عمومی آمریکا و در بین برخی نخبگان سیاسی این کشور نیز نارضایتی های فراوانی دراین زمینه دارند خصوصاً از زمانی که مشخص شد اسرائیل در ساختار سیاسی آمریکا جاسوسانی را داشته و برخی تسلیحات اهدایی آمریکا را به رقبای بین المللی واشنگتن فروخته است.
بسته کمک های نظامی سالیانه که بتازگی بین دواشنگتن و تل آویو برای سالهای ۲۰۱۹-۲۰۲۸ توافق شده، رقمی نزدیک به ۱۷۰ میلیارد دلار است. در هر صورت نگاه به شرق آمریکا و کاهش اهمیت خاورمیانه برای واشنگتن باعث شده رژیم اسرائیل تلاش کند به صورتی از کاخ سفید مستقل باشد. با این وجود دلیلهای مختلف سیاسی، امنیتی و اقتصادی باعث شده همچنان اسرائیل برای ادامه حیات هنوز به آمریکا متکی باشد.
در عرصه سیاسی باوجود دستیابی به توافق های صلح با برخی کشورهای عربی، اسرائیل هنوز در منطقه منفور است و خصوصاً در بین افکارعمومی جهان عرب جایگاهی ندارد. از جانب دیگر اقدامات تجاوزکارانه صهیونیست ها در اراضی اشغالی خصوصاً در مورد بیت المقدس از میزان اعتبار این رژیم در عرصه های جهانی کاسته است.
در بُعد امنیتی نیز رژیم صهیونیستی سرزمینی کوچک و بدون عمق راهبردی بشمار می رود که صهیونیست ها در هیچ مکانی از آن احساس امنیت نمی کنند برای اینکه حتی موشک های دست ساز فلسطینی ها از نوار غزه، همه سرزمین های اشغالی را در تیررس دارد.
به تازگی انصارالله یمن نیز اعلام نموده موشک های آن می تواند اراضی اشغالی را هدف دهند. همین احساس ناامنی باعث شده تل آویو هر ساله مبالغ هنگفتی را بابت استقرار و توسعه سامانه های دفاعی که با اهمیت ترین آنها گنبد آهنین است، هزینه کند. با وجود اینکه این سامانه از پیشرفته ترین فناوری های غربی تشکیل شده اما بازده کلی آنها در مقابله با موشک های سطح پایین فلسطینی ها بسیار کمتر از حد انتظار است.
در ابعاد اقتصادی نیز اسرائیل دارای صنعت یا بخش اقتصادی مستقل و فراگیری نیست تا بتواند اقتصاد آنرا تامین کند. با اهمیت ترین منبع درآمد و اسرائیل در زمینه خدمات خلاصه می شود که گفته می شود ۷۵ درصد تولیدناخالص ملی آنرا در بر می گیرد. اصلی ترین حوزه نیز گردشگریست و سالانه میلیونها نفر به اسرائیل سفر می کنند. اما نکته اینجاست که نبود امنیت و وقوع کوچکترین ناامنی موجب فرار گردشگری و از دست رفتن درآمدهای ده ها میلیارد دلاری این بخش می شود.
گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد اسرائیل است که تا قبل از کرونا سالانه ۵ میلیون توریست خارجی را جذب می کرد که از سال ۲۰۱۶ رشد ۲۵ درصدی را به همراه داشته و حداقل ۲۰ میلیارد دلار را به اقتصاد اسرائیل کمک کرده است.
گردشگری یکی از با اهمیت ترین منابع درآمدی تل آویو است اما نبود امنیت و وقوع کوچکترین ناامنی سبب فرار توریست و از دست رفتن درآمدهای ده ها میلیارد دلاری این بخش می شود.تشدید تکاپوی تل آویو برای استقلال
هنگامی که نمایندگان روسیه و اوکراین چندی پس از درگیری، در ترکیه به تفاهم اولیه درباره لیستی از کشورهایی که می توانند در صورت انعقاد توافق بعنوان ضامن امنیت کی یف عمل کنند، رسیدند، اسرائیل هم درکنار دیگر کشورهای آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه، فرانسه، ترکیه، آلمان، کانادا، ایتالیا و لهستان در این لیست وجود داشت. این امر شاید برای اسرائیل نشانه ای از استقلال و اعتبار بین المللی باشد اما واقعیت ها از چیز دیگری حکایت دارند.
تارنمای مرکز پژوهشی «میدل ایست مانیتور» در تحلیل موقعیت اسرائیل و روابط با آمریکا آورده است: بلافاصله بعد از شروع جنگ، مقام های اسرائیلی به سرتاسر جهان و خیلی از کشورهایی که بطور مستقیم یا غیرمستقیم با درگیری ارتباط داشتند، رفت و آمد کردند تا این پروژه موقعیت ژئوپلیتیک اسرائیل را در خاورمیانه و اروپا بهبود ببخشد.
در قسمتی از این تحلیل آمده: برای سال ها، اسرائیل امیدوار بود خودرا از وابستگی نامتقارن به واشنگتن رها کند. این وابستگی شکل های مختلفی داشت؛ کمک مالی و نظامی، حمایت سیاسی، پوشش دیپلماتیک و غیره. خیلی از فلسطینی ها و دیگران براین باورند که اگر ایالات متحده از پشتیبانی از اسرائیل دست بردارد، اسرائیل بسادگی فرو خواهد پاشید. با این وجود، ممکنست این دیدگاه حداقل در نظریه درست نباشد.
«مکس فیشر» در مارس ۲۰۲۱ در نیویورک تایمز نوشت: کمک ایالات متحده به اسرائیل در سال ۱۹۸۱ معادل حدود ۱۰ درصد اقتصاد اسرائیل بود در صورتیکه در سال ۲۰۲۰ کمک ۴ میلیارد دلاری کاخ سفید نزدیک به یک درصد اقتصاد آن بود. اما این یک درصد برای اسرائیل حیاتیست برای اینکه خیلی از این منبع مالی به ارتش اسرائیل اختصاص داده می شود که به نوبه خود آنها را به سلاح هایی تبدیل می کند که بطور معمول مقابل فلسطینیان و سایر کشورهای عربی استفاده می شود.
اسرائیل بطور کامل آگاه است که ایالات متحده نگرش سیاسی خودرا در خاورمیانه تغییر داده و به سمت اقیانوس آرام و اروپای شرقی حرکت می کند. میدل ایست مانیتور نیز نوشت: بنظر می رسد استراتژی منطقه ای و بین المللی اسرائیل در چند جهت در حال پیشرفت است و تعدادی از آنها با راهبردهای واشنگتن مخالف هستند. با این وجود، به لطف ادامه نفوذ اسرائیل در کنگره آمریکا، واشنگتن کاری برای پاسخگوکردن اسرائیل انجام نمی دهد.
در همین حال، اسرائیل بطور کامل آگاه است که ایالات متحده نگرش سیاسی خودرا در خاورمیانه تغییر داده و به سمت اقیانوس آرام و اروپای شرقی حرکت می کند، بدین سبب استراتژی بلوغ و استقلال را در پیش گرفته است. با این وجود رویکرد فوق با خطراتی نیز هم راه است برای اینکه بااینکه اسرائیل حالا قوی تر است اما همسایگانش نیز درحال قوی تر شدن هستند.
آیا اسرائیل بدون آمریکا زنده می ماند؟
اهمیت بالای ایالات متحده برای امنیت ملی رژیم صهیونیستی اغراق نیست و واشنگتن بطور معمول اولین و با اهمیت ترین پناهگاه تل آویو برای دریافت مشاوره راهبردی است؛ بطور تقریبی آمریکا همیشه مهم ترین و ابزار اصلی رسیدگی به چالش هایی شمرده می شود که اسرائیل با آن مواجه می باشد.
نشریه «نیوزویک» نیز نوشت: حدود چهار دهه از این روابط ویژه می گذرد اما بنظر می رسد با همه تکاپویی که رژیم صهیونیستی برای افزایش توان خود انجام می دهد، با اهمیت ترین بهایی که اسرائیل پرداخت کرد از دست دادن استقلال بوده است. در حقیقت، وابستگی اسرائیل به ایالات متحده آن قدر عمیق شده که جای سوال دارد که آیا می تواند بدون کمک آمریکا زنده بماند یا خیر.
نیوزویک: وابستگی اسرائیل به ایالات متحده آنقدر عمیق شده که معین نیست آیا می تواند بدون کمک آمریکا زنده بماند یا خیر؟طبق نظرسنجی ها، خیلی از آمریکایی ها باوجود روابط نامتقارن و کمک های گسترده آمریکا، نسبت به بی اعتنایی مداوم اسرائیل به ترجیحات سیاسی واشنگتن، انتقاد می کنند. این امر خصوصاً زمانی که اسرائیل ازطریق یک دولت تندرو رهبری می شود، برجسته تر است.
بر اساس این تحلیل، کمک های ایالات متحده در سالهای اخیر حدود ۳ درصد از کل بودجه ملی و یک درصد از تولید ناخالص داخلی اسرائیل بوده که از نظر اقتصادی حذف این مبلغ برای تل آویو سخت خواهد بود و ممکنست بر بخش هایی همچون بهداشت و آموزش تاثیر بگذارد و به تنش های اجتماعی دامن می زند. تاثیر واقعی توقف کمک آمریکا بر بودجه دفاعی اسرائیل مشخص می شود.
در سالهای اخیر، کمک های ایالات متحده حدود ۲۰ درصد از کل بودجه دفاعی اسرائیل (شامل حقوق بازنشستگی، مراقبت و غرامت برای مجروحان و...) یا معادل ۴۰ درصد بودجه نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) و به اندازه کل بودجه تدارکاتی می شود.
اسرائیل از نظر امنیتی ضعف های شدیدی دارد و به سبب نداشتن عمق راهبردی و اتکای بیش از اندازه بر درآمدهای گردشگری، انعطاف چندانی را در مباحث بودجه ای ندارد.
به نوشته نیوزویک، برخلاف دشمنان اسرائیل که می توانند از منابع گوناگون با محدودیت های سیاسی اندک تسلیحات تهیه کنند، اتکای اسرائیل به ایالات متحده حیاتی شده است. امروزه هیچ یک از دیگر تولیدکنندگان عمده تسلیحات _ انگلیس، فرانسه، روسیه و چین _ نمی توانند جایگزین ایالات متحده باشند. بطور قطع هیچ کس حاضر به تامین این بودجه نخواهد بود، و هیچ کشور دیگری به اسرائیل در ساخت سپر و توانایی موشکی یا در عملیات های سایبری تهاجمی مشترک شرکت نمی کند.
در واقع، ایالات متحده طبق قانون خود، متعهد به حفظ برتری کیفی نظامی اسرائیل است. شاید اسرائیل در ظاهر از یک ضمانت امنیتی واقعی از طرف ایالات متحده برخوردارست اما این ضمانت شکننده بوده برای اینکه اگر بعنوان نمونه در آینده خاورمیانه چند قدرت هسته ای وجود داشته باشند، مبنای بازی قدرت بطور کل تغییر می کند.
نیوزویک در آخر تحلیل جامع خود در پاسخ به این پرسش که آیا اسرائیل بدون آمریکا می تواند زنده بماند؟ آورده: حمایت کلی از اسرائیل در ایالات متحده شاید بالا باشد اما روندهای سیاسی و جمعیتی در این کشور تأثیر مخربی بر روابط آن دو در آینده خواهد داشت. شاید اسرائیل بتواند زنده بماند اما بدون تردید ادامه موجودیتش بی نهایت مشکل تر می شود و امنیتی کمتر را در سرزمینی به شدت فقیرتر تجربه می کند؛ بنا بر این هیچ جناحی در اسرائیل حالا مایل به بازگشت به این سناریو یا حتی فکر کردن در مورد آن نیست.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد اسرائیل بدون آمریکا زنده می ماند؟