گزارشی از یك مقاله پژوهشی؛
راهبرد رسانه های معاند در مدیریت تصویر نهاد ولایت فقیه
برتریها: زیر سوال بردن مشروعیت و کارآمدی نهاد ولایت فقیه، از راهبردهای رسانه های خارجی فارسی زبان برای تقابل با نظام جمهوری اسلامی است؛ راهبردی که هماوردی در مقابل آن راهکاری رسانه ای-فرهنگی می طلبد.
«شناخت راهبرد رسانه های فارسی زبان بیگانه، در مدیریت تصویر نهاد ولایت فقیه»[۱] عنوان مقاله ای به قلم «پرویز امینی»، «سیدابوذر خوش بیان» و «سیدمحمدرضا فیاضی» است که در فصلنامه راهبرد انتشار یافته است.
گسترش اهمیت رسانه ها در دیپلماسی عمومی جهانی سبب شد کشورهای متخاصم مبادرت به راه اندازی رسانه های فارسی زبان کنند. هر بنگاه خبری و تبلیغاتی در امتداد سیاست ها و اهدافش و روی خط عملیات رسانه ای پیرامون موضوعات مدنظر خود، الگویی راهبردی دارد که بر طبق آن عمل می کند. این راهبردها، علاوه بر مشخص کردن هدف نهایی و جهت گیری کلان رسانه، به عنوان نقشه راهی است تا رسانه را در راه هدف اصلی خود قرار دهد. بنابر این، شناخت راهبردهای عملیات رسانه ای این شبکه ها، برای مقابله با آنها حائز اهمیت می باشد.
القای تعارض وجود نهاد ولایت فقیه با منافع ملی، حقوق عامه و مردم سالاری دینی به گونه ای جدی در دستور کار رسانه های معاند است
در این میان، نهاد ولایت فقیه به عنوان شاهرگ حیاتی نظام جمهوری اسلامی ایران، همیشه مورد هجمه رسانه های مورد اشاره بوده است. پژوهش حاضر مختصات این هجمه و راهبردهای ترویج انگاره های مورد نظر شبکه های فارسی زبان را درباب این نهاد حیاتی شناسایی و تبیین می کند.
تصویرسازی هدفمند از نهاد ولایت فقیه
این رسانه ها بطور عمده بوسیله «بازنمایی» به «مدیریت تصویر» نهاد ولایت فقیه می پردازند. مدیریت تصویر بدنبال ایجاد و ارائه انگاره هایی از اشخاص، رویداد و مطالبی است که متناسب با اهداف یک رسانه بوده و با بهره بردن از ظرفیت های پرداختی و فرآوری رسانه ای بتواند تا حد امکان انگاره ای حساب شده و مطلوب را به مخاطبان منتقل سازد.
رسانه ها واقعیت را بازتاب نمی دهند بلکه آنرا بصورت رمز و نشانه درمی آورند و بصورت نمادین و نه مبتنی بر واقعیت، انعکاس می دهند. بازنمایی هم خود قسمتی از فرآیندی است که به تولید معنا و مبادله آن میان اعضای یک فرهنگ می پردازد و شامل زبان و نشانه هایی است که به بازنمایی می پردازد. رسانه های معاند در قالب ایدئولوژی خاص خود به نهاد ولایت فقیه نگاه می کنند و تصویری که از آن به مخاطب ارائه می کنند، نیز تحت تاثیر آن خواهد بود.
رسانه های فارسی زبان بیگانه برای ارائه تصویر انحرافی خود از نهاد ولایت فقیه تلاش می کنند که ابتدا گلوگاه ها و محورهای مهم تصویر مثبت این نهاد در اذهان مردم را واسازی و تخریب کنند تا سپس انگاره های مدنظر خودرا در ذهن مخاطبان برساخت کنند.
سرفصل های مانور رسانه های فارسی زبان بیگانه در تصویرسازی انحرافی از ولایت فقیه را می توان در محورهای زیر دسته بندی کرد:
به دلیل حساسیت بالای جامعه نسبت به مقوله فساد، رسانه های معاند می کوشند نهاد ولایت فقیه را عامل فساد سیاسی-اقتصادی در کشور معرفی کنند
۱. اعتبارزدایی از بنیان های دینی و فکری نهاد ولایت فقیه
رسانه های معاند با ادعای تعارض ولایت فقیه با مبانی اندیشه و سنت تشیع در طول تاریخ اسلام، تلاش می کنند چنین القا کنند که این نظریه بیشتر به مدل تشکیل حکومت توسط خلفا در اندیشه اهل سنت شبیه است.
این رسانه ها در تلاشند با طرح مباحث جعلی در تاریخ، این شبهه را در ذهن مخاطب ایجاد کنند که شیعه معتقد می باشد در دوران غیبت، نمی توان حکومت تشکیل داد. بر طبق این ادعا، جمهوری اسلامی حکومتی معرفی می شود که با این اصل در تضاد بوده و بنیانگذار انقلاب نیز به ایجاد بدعت در اندیشه و سنت تشیع متهم می شود.
ارتباط دادن نهاد ولایت فقیه با اهل تصوف نیز از دیگر اقداماتی است که این رسانه ها بوسیله آن به تخریب نهاد ولایت فقیه می پردازند. به عنوان نمونه شبکه «من و تو» در مستند «ولایت فقیه» در سال ۹۷، کوشش کرد ادعای دروغین خود در مورد تاثیر صوفیه در نگاه و کنش امام خمینی (ره) را به مخاطبان بقبولاند.
همین طور معرفی این نهاد به عنوان ابزاری برای سو استفاده از دین در امتداد کسب قدرت، تاکید بر ادعای عدم حمایت علما و مراجع شیعه از نظریه ولایت فقیه و معرفی این نهاد به عنوان عامل تخریب فقاهت از دیگر تاکتیک هایی است که برای اعتبارزدایی از این نهاد استفاده می نمایند.
۲. اعتبارزدایی از بنیان های قانونی ولایت فقیه
جایگاه نهاد ولایت فقیه در قانون اساسی و کنش های سیاسی مقام معظم رهبری مبتنی بر اختیاراتی که قانون اساسی به ایشان داده یکی از جنبه هایی است که از جانب رسانه های معاند مورد حمله قرار می گیرد. زیر سوال بردن مشروعیت قانون اساسی و متعاقب آن نهاد ولایت فقیه و تاکید بر آنچه «دور باطل» در انتخاب رهبری و نبود امکان نظارت بر رهبری خوانده می شود، کوشش برای ایجاد دوقطبی ساختگی میان وجه جمهوریت نظام و نهاد ولایت فقیه، ادعای غیر قانونی بودن انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان جانشین امام خمینی (ره) و ادعای عدول ولی فقیه از قوانین کشور در حکمرانی و... محورهایی است که این رسانه ها تولیدات خودرا در امتداد القای آنها آن تهیه می کنند. این انگاره ها با هدف اعتبار زدایی قانونی از ولایت فقیه بازتولید و تکرار می شوند.
جایگاه نهاد ولایت فقیه در قانون اساسی و کنش های سیاسی مقام معظم رهبری مبتنی بر اختیاراتی که قانون اساسی به ایشان داده یکی از جنبه هایی است که از جانب رسانه های معاند مورد حمله قرار می گیرد
۳. اعتبارزدایی از بنیان های مردمی نهاد ولایت فقیه
القای تعارض وجود این نهاد با منافع ملی، حقوق عامه و مردم سالاری دینی در دستور کار رسانه های معاند است. این رسانه ها ولایت فقیه را نهادی «شخصی شده» معرفی می کنند که تحت کنترل شخص ولی فقیه بوده و ساختاری «تمامیت خواه» به خود گرفته است. این رسانه ها نهاد ولایت فقیه را در تعارض با اصول دموکراسی و نهادهای انتخاباتی برآمده از آن و غیر قابل نقد و نظارت تصویر می کنند.
۴. القای «ستم» این نهاد در حق مردم
عدول از عدالت و روا داشتن ستم بر مردم، محور دیگری است که این رسانه ها تلاش می کنند بوسیله بحث پیرامون آن تصویری جعلی از نهاد ولایت فقیه به مخاطبان خود عرضه کنند که با حقوق و آزادی مردم در تعارض است.
۵. ادعای فریب مردم و پنهان کردن وقایع حاکمیت از مردم
در این زمینه تلاش می شود با ایجاد شبهه در مسائلی مانند پروسه تصویب قانون اساسی و اضافه شدن نهاد ولایت فقیه به آن، نحوه اعلام وضعیت جسمانی بنیانگذار انقلاب و نحوه انتخاب آیت الله خامنه ای و... مخاطب بپذیرد که در برهه هایی رهبران انقلاب مردم را فریب داده اند.
۶. اعتبارزدایی از بنیان های کارآمدی نهاد ولایت فقیه
رسانه های بیگانه تلاش می کنند کارآمدی نهاد ولایت فقیه را مورد تردید قرار داده و آنرا عامل تمام مشکلات سیاسی و اقتصادی کشور معرفی کنند. به سبب حساسیت بالای جامعه نسبت به مقوله فساد، رسانه های معاند نهاد ولایت فقیه را عامل فساد سیاسی-اقتصادی در کشور معرفی می کنند.
این رسانه ها ریشه برخی مشکلات ساختاری خصوصاً در بخش نیروی انسانی را در نهاد ولایت فقیه جست وجو می کنند. بر این اساس، ادعا می شود سرچشمه عدم شایسته سالاری و حاکم بودن فاکتورهای غیرتخصصی که منجر به حذف نخبگان و ادامه و تشدید ناکارآمدی ها در کشور شده را باید در این نهاد جست.
در برابر راهبرد رسانه های معاند و برای نسل جدید، درگیر کردن مخاطبان بصورت عاطفی بوسیله تکرار شعارها کارآمدی چندانی ندارد و بجای آن باید با استفاده از اسناد تاریخی، روایت منطقی و مستدل ارائه کرد
محور دیگر برای تصویرسازی منفی از نهاد ولایت فقیه، ذیل مساله اتخاذ تصمیم ها و اقدامات «تنش زا» از طرف ولی فقیه تعریف می شود. این رسانه ها آنچه را سیاست خارجی «تنش زا» و «در تضاد با منافع ایرانیان» معرفی می کنند عامل تحریم ها و مشکلات اقتصادی کشور قلمداد کرده و می کوشند از این طریق مشکلات را به ولایت فقیه نسبت دهند.
۷- تخریب مستقیم مقابل امام و رهبری
بخش نهایی تصویرسازی منفی از نهاد ولایت فقیه به کوشش برای تخریب مستقیم امام خمینی (ره) و شخص مقام معظم رهبری اختصاص دارد. این رسانه ها تلاش می کنند ضمن تخریب انگاره های مثبت موجود از شخصیت رهبری، به برساخت و تثبیت تصویری منفی از ایشان بپردازند.
جمع بندی
رسانه های خارجی فارسی زبان، انگاره های مثبت موجود از نهاد ولایت فقیه در افکار عمومی ایرانیان را واسازی کرده و برساختی جدید و هدفمند از این نهاد به مخاطبان ارائه می دهند. سپس از لزوم حذف این نهاد از ساختار سیاسی ایران صحبت می کنند و با زمینه سازی های انجام شده در مباحث مختلف مخاطب را به این نتیجه می رسانند که نهاد ولایت فقیه در اداره جامعه با انسداد روبه رو شده و در حکمرانی ناکارآمد است.
بستر زمانی این تصویرسازی از اهمیت ویژه ای برخوردارست. مخاطبانی که امروز درگیر مشکلات معیشتی هستند، هنگامی که در معرض تصویرسازی این رسانه ها قرار می گیرند، زمینه پذیرش بیشتری برای قبول گزاره های القایی می یابند.
برای مقابله با عملیات روانی این رسانه ها باید روایت واقعی که تا حالا از طرف نظام صورت گرفته تقویت شده و در ذهن ایرانیان بازسازی آن صورت گیرد. نظام باید با به دست گرفتن روایت گری تاریخ معاصر، از غلبه روایت سوگیرانه و غرض ورزانه تاریخ از طرف رسانه های وابسته به بیگانگان پیشگیری کند. برای نسل جدید درگیر کردن مخاطبان بصورت عاطفی بوسیله تکرار شعارها کارآمدی چندانی ندارد و بجای آن باید با استفاده از اسناد تاریخی، روایت منطقی و مستدل ارائه کرد.
۱- پرویز امینی، سیدابوذر خوش بیان و سیدمحمدرضا فیاضی، «شناخت راهبرد رسانه های فارسی زبان بیگانه، در مدیریت تصویر نهاد ولایت فقیه»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و نهم، شماره ۹۴، بهار ۹۹، صص ۲۲۸-۱۹۷
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد راهبرد رسانه های معاند در مدیریت تصویر نهاد ولایت فقیه