بحران خاموشی از كجا شكل گرفت؟
روزنامه ایران در یادداشتی نوشت: بحران خاموشی های چند روز اخیر و این احتمال که امکان دارد بازهم شاهد تکرار این مشکلات برقی باشیم، توجه جامعه را به علل این کسری ها و عمق بحران جلب کرده است.
روزنامه ایران سه شنبه چهارم خرداد در یادداشتی به قلم محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی، آورده است: با تکرار این مورد که علت خاموشی ها پیشی گرفتن مصرف از تولید است، بسیاری از افراد جامعه انگشت افترا را به سمت ارزهای دیجیتالی نشانه گرفته اند و بعضاً هم شنیده می شود که برخی به اشتباه بیان می کنند که معاهده پاریس عامل کاهش سرمایه گذاری در صنعت برق بوده و یا دولت در امر سرمایه گذاری کم کاری کرده است و به همین خاطر حالا شاهد خاموشی ها هستیم.
عده ای هم می گویند که رشد ۲۰ درصدی مصرف تنها عامل بروز خاموشی هاست. اما مسأله به این سادگی نیست و تنها به یک عامل مربوط نمی گردد. این یک مبحث چندوجهی است. از رشد غیرقابل انتظار مصرف به جهت گرمای زودرس، افزایش استفاده از وسایل سرمایشی، راه اندازی زودهنگام چاه های کشاورزی به جهت خشکسالی، فعالیت غیر مجاز استخراج کنندگان ارزهای دیجیتالی و مواردی از این دست تا خروج نیروگاه های برقابی از مدار و کاهش سرمایه گذاری در زمینه تولید برق را شامل می شود.
اما در بحث سرمایه گذاری لازم است که بعضی از اعداد را مرور نماییم. در ۸ سال دولت یازدهم و دوازدهم که اتفاقاً با اوج تحریم های ایران، کاهش شدید منابع مالی به جهت افت صادرات نفت، ناتوانی در جذب سرمایه خارجی و در سال ۱۳۹۹ با بحران ناشناخته بیماری کرونا مواجه شدیم؛ میزان سرمایه گذاری در زمینه توسعه نیروگاهی حدود ۸.۲ میلیارد یورو بود. این رقم در ۸ سال دولت نهم و دهم برای توسعه برق حرارتی ۸.۴ میلیارد یورو عنوان می شود که نشان داده است تفاوت معناداری از نظر سرمایه گذاری علیرغم محدودیت ها و تحریم ها نشده است.
اما از نظر تولید، میزان افزایش تولید برق حرارتی در دوره ۸ ساله دولت یازدهم و دوازدهم تقریباً ۳ هزار مگاوات کمتر بوده و به این میزان رقم پایین تری وارد مدار شده است. اما کاری که انجام دادیم این بود که نیروگاه های گازی را به میزان بیشتری به نیروگاه های سیکل ترکیبی ارتقا و راندمان را افزایش دادیم تا گاز کمتری مصرف شود. بدین سان در دولت نهم و دهم ۱۰۸ واحد گازی وارد مدار شد و در این دولت ۶۰ واحد گازی اما در دولت نهم و دهم واحد بخار جدید ۱۹ واحد بوده و در ۸ سال قبل ۳۵ واحد. بدین سان توانستیم ۴.۵ تا ۵ درصد راندمان نیروگاهی را افزایش دهیم که کار بسیار بزرگی بود.
اتفاق دیگری که در این سال ها رقم خورد این بود که در قانون برنامه پنجم و ششم تکلیف بوده که هر ۵ سال ۲۵ هزار مگاوات را به ظرفیت موجود اضافه نماییم و در پیوست قانون مشخص شده که از کدام منابع باید این افزایش ظرفیت رقم بخورد. بر مبنای قانون ما باید از منابع خارجی و داخلی و فاینانس خارجی و تمام ظرفیت های موجود همچون منابع حاصل از فروش برق در این راستا بهره می بردیم. اما در اوج ظالمانه ترین تحریم ها آیا امکان جذب یک یورو سرمایه خارجی و فاینانس وجود داشت که بتوان گفت، وزارت نیروی دولت دوازدهم کم کاری کرده است؟ آیا در اوج جنگ اقتصادی و حتی نبود منابع داخلی امکانی برای سرمایه گذاری کافی وجود داشت؟
به جهت اینکه در نیروگاه های کشور سالی ۵ هزار مگاوات افزایش ظرفیت داشته باشیم باید میلیاردها یورو سرمایه گذاری اتفاق بیفتد. مطابق برنامه توسعه کشور حدود یک هزار مگاوات تجدیدپذیر و ۳۰۰ مگاوات واحدهای آبی و ۳۷۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی باید هر سال وارد مدار تولید می شد که فقط برای بخش نیروگاه های حرارتی حدود ۳.۵ میلیارد یورو سرمایه گذاری نیاز بود آن هم بدون در نظر گرفتن زیرساخت های انتقال و توزیع.
اما از کجا باید این منابع را تأمین کرد. ۲۵۰۰ مگاوات تا ۳ هزار مگاوات را سالانه وارد مدار تولید کردیم و این کار هم با کمک منابع داخلی، همکاری بخش خصوصی و حمایت صندوق توسعه ملی رقم خورد. واقعی کردن قیمت ها تا اندازه ای می توانست به این روند سرمایه گذاری کمک کند؛ اما وقتی برق را در نیروگاه حرارتی کیلوواتی ۲۴۰ تومان تولید می نماییم و با قیمت ۵۰ تومان به مصرف کننده می فروشیم، آیا منابعی در دست وزارت نیرو و دولت می ماند؟
از این روست که باید متذکر شد، اگر سرمایه گذاری ها در صنعت برق خطی بوده و ریسک هایی مانند جهش بی سابقه مصرف و خشکسالی های مؤثر بر تولید نیروگاه های برقابی را پوشش نداده است، تنها مقصر آن وزارت نیرو نیست. همه ما در این بحران نقش داشته ایم. از مجلس شورای اسلامی و بعضی از نهادهای دیگر که اجازه اصلاح قیمت ها را نداده اند، تا سیاستگذاری نادرستی که منجر به زیرزمینی شدن استخراج ارزهای دیجیتالی بود و مشکلاتی که در مورد تأمین مالی از منابع خارجی به جهت تحریم رقم خورد؛ همه در پیدایش وضع فعلی نقش داشته اند.
اینها سبب شد که حتی به مردم سیگنال نادرستی در مورد ارزش انرژی داده شود و در نهایت با کاهش تولید و رشد غیر قابل پیشبینی مصرف مواجه شویم و این چنین در دامان بحران گرفتار شویم. حالا نیروگاه های حرارتی در حال بازگشت به مدار تولید از تعمیرات اساسی هستند. اما با عنایت به محدودیت های سال جاری که خشکسالی آنرا تشدید کرده است، امیدواریم که بتوانیم با همراهی مردم از این چالش عبور نماییم و به برنامه ریزی برای اصلاح شرایط برای سالهای آتی بپردازیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد بحران خاموشی از كجا شكل گرفت؟