در میزگرد روابط عمومی و دولت ها مطرح شد:(۲)
رئیس جمهوری جدید اهل ارتباط و اطلاع رسانی به مردم باشد
نایب رئیس خانه روابط عمومی در میزگرد ایرنا اظهار داشت: رئیس جمهوری جدید اهل ارتباط با مردم باشد و اطلاع دادن را حق مسلم آنها بداند، با یک سخنگوی صالح و کارآمد ارتباطات سنجیده و مستمر با افکار عمومی و اقشار مختلف داشته باشد و مدیران ارشدش دیدگاه مردم مدارانه و ارتباطی با جامعه داشته باشند.
جایگاه روابط عمومی بعنوان یک واحد بسیار موثر در افکار عمومی و حلقه ربط میان سازمان ها و مردم، گاهی مورد شک و تردید و با فراز و نشیب هایی همراه بوده است.
در آستانه اختتام کار دولت دوازدهم و شروع کار دولت سیزدهم، اداره کل پژوهش و بررسی های خبری ایرنا میزگردی با عنوان «ارزیابی روابط عمومی ها در دولت تدبیر و امید و انتظارات از دولت جدید» را با حضور دکتر احمد یحیایی ایله ای مولف مدرس و محقق روابط عمومی، علی فروزفر مشاور تبلیغات روابط عمومی و بازاریابی و نایب رییس خانه روابط عمومی ایران و دکتر سید شهاب سیدمحسنی، رییس انجمن متخصصان روابط عمومی، مدرس و عضو شورای خانه روابط عمومی برگزار کرد تا نقش و وظایف روابط عمومی ها، مشکلات آنها و راهبردهای ارتقاء کارکرد آنها را به درستی مورد بررسی قرار دهد.
بخش دوم میزگرد تخصصی ایرنا را با هم می خوانیم:
روابط عمومی متاثر از رویکرد دولت هاست
ایرنا: ارزیابی شما از جایگاه روابط عمومی در دولت چیست؟
سیدمحسنی: من هم معتقدم مشکلات واحدهای روابط عمومی، مربوط به دولت فعلی و یا دولت های قبل نیست. از اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد که روابط عمومی به صورتی جدی گرفته شد، سابقه فعالیت ما هم شروع شد که همزمان با شروع به کار طرح ها و پروژه ها در زمان آقای هاشمی رفسنجانی بود. از این زمان بحث روابط عمومی قدری جدی شد و مسایل آن در سازمان ها و ارگان ها مورد توجه واقع شد. اما نکته ای که باید بدان توجه داشت همان نکته ای است که متاسفانه روابط عمومی در ایران در همان سطح مراسم گرایی باقی مانده و نگرش حرفه ای تحلیلی نسبت به روابط عمومی وجود نداشته است. از طرفی نگاه مدیران سازمان ها و دستگاه های اجرائی هم شاید مزید بر علت شد، چون انتظارات آنها از روابط عمومی ها در همین حد مراسم گرایی است. در تمام دنیا روابط عمومی نقش برقراری تفاهم و هم اندیشی بین مردم و مسئولان را دارد تا نگرشی سازنده بین عموم و سازمان ها به وجود آمده و میزان رضایتمندی در سطح جامعه افزایش پیدا کند و اگر چنین اختیاری به روابط عمومی ها داده شود و بتوانند بصورت حرفه ای عمل کنند، این قابلیت را دارند که بتوانند میزان رضایتمندی مردم و افکار عمومی را نسبت به سازمان ها بالا برند. چون روابط عمومی باید بعنوان یک عامل تغییر در سازمان عمل کند.
اگر در سازمانی تصمیمی بر خلاف مصالح ملی و مردم گرفته شود، روابط عمومی باید بعنوان وکیل مدافع مردم به صحنه وارد شده و سبب اصلاح آن تصمیم شود. در دولت اخیر، درباره متولی روابط عمومی دولتی در کشور بحث شد، چونکه زمانی «اداره هماهنگی های روابط عمومی های ادارت کل کشور» را در وزارت ارشاد داشتیم که بعدها از این وزارت جدا شده و در بدنه ریاست جمهوری تحت عنوان «شورای اطلاع رسانی دولت» قرار گرفت. این شورا هم بیشتر ارتباطی با مدیران و مسئولان وزارت خانه های دولت داشت، در صورتیکه در دوره های قبل تر این اداره کل برنامه جامعی هم در بخش خصوصی و هم دولتی داشت، جشنواره های سالانه داشت و کارگاه های آموزشی هم برگزار می کرد. حتی از کتاب های با موضوع روابط عمومی حمایت می کردند و نشریه ای تحت عنوان هنر هشتم در حوزه روابط عمومی چاپ می شد. اما هرچه از دهه هفتاد به دهه هشتاد و به این سو وارد شدیم، موضوعات مربوط کمرنگ تر شد و به حاشیه رفت.
باید دید چه اندازه به روابط عمومی بها دادیم؟
هم حالا واحدهای روابط عمومی نیازمند یک متولی هستند. درواقع روابط عمومی چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی و از طرف دیگر بکار نگرفتن انجمن های روابط عمومی از طرف دولت ها، از ضعف هایی بوده که تابحال وجود داشته است. به نظر می آید دولت باید از انجمن های تخصصی و نهادهای حرفه ای که اکنون چند نمونه از آن در ایران حضور دارند مانند «انجمن روابط عمومی ایران»، «انجمن متخصصان روابط عمومی» و موسساتی که شکل گرفته و بطور حرفه ای درحال کار دراین زمینه هستند، استفاده بهتر و بیشتری ببرد. در انتصابات از نظرات و مشارکت این نهادها استفاده بیشتری ببرد تا حرفه ای گری در روابط عمومی به مفهوم واقعی خودش شکل بگیرد. افرادی دراین زمینه منصوب شوند که تحصیلات آکادمیک لازم دراین زمینه را داشته باشند. ما شاهد می باشیم که در خیلی از مواقع مجری های تلویزیون مسوول روابط عمومی ادارت می شوند که هرچند تجاربی دارند اما تحصیلات آکادمیک مرتبط ندارند و پس نمی توانند کارایی لازم در این عرصه را داشته باشند.
از طرف دیگر واحدهای روابط عمومی در دولت های مختلف محکوم به این هستند که نتوانسته اند تابحال موفقیت های خوبی در زمینه اطلاع رسانی پروژه های دولت داشته باشند. خوب در این جا باید این مساله مورد بررسی قرار بگیرد که تابحال تا چه اندازه به روابط عمومی بها دادیم و تا چه اندازه برای مباحث نیروهای انسانی حرفه ای تلاش کردیم؟ درباره جایگاه روابط عمومی در سازمان ها می بینیم بسیاری از سازمان ها روابط عمومی را در سایر بخش ها ادغام و به صورتی اختیار عمل را از آنها سلب کرده اند و بعد هم از آنها انتظار کارآمدی بیشتر داشتند. همه این موارد دست به دست هم داده و تمام روابط عمومی ها با یک سری مشکلات ساختاری نظیر کمبود اعتبارات، نیروی انسانی و... روبرو شدند که به صورتی روند رو به جلوی روابط عمومی را با مشکل روبرو کرده است.
تبلیغ محوری آفت روابط عمومی است
ایرنا: اگر بخواهیم به سمت روابط عمومی توسعه بخش حرکت نماییم، آیا با وضعیت فعلی چنین چیزی امکان پذیر است؟
یحیایی ایله ای: دراین زمینه باید به سه دولت اشاره داشته باشم. یک دولت اصلاح طلب، یک دولت اصول گرا و یک دولت میانه که هر سه با مشکلاتی در حوزه روابط عمومی روبرو بودند. البته مشکلی که من بدان اشاره خواهم داشت تنها مختص روابط عمومی نبوده و منابع انسانی و سایر بخش ها هم بدان مبتلا هستند. روابط عمومی ها همچنان بر طبل «تبلیغات» می کوبند و این بزرگترین مشکل روابط عمومی است که «تبلیغ محور» خواهد شد. روابط عمومی در ایران کارش یا تبلیغات سیاسی و خبرپراکنی یا تبلیغات مذهبی مانند برگزاری مراسم مذهبی یا تجاری است. متاسفانه ما هنوز از گام نخست که دیدگاه «تزریق هیتلری» است، خارج نشده ایم. یعنی همچنان در ایران اعتقاد دارند که پیام را تزریق کنند. بدین سبب ابتدا باید از دوره تبلیغات خارج و به دوره اطلاع رسانی وارد شد که دوره جدیدی است. یعنی به چرخه ای وارد شویم که گذر از تبلیغات و ورود به عرصه اطلاع رسانی باشد.
بنابراین اگر به حوزه اطلاع رسانی وارد شدیم، بایستی به حوزه ارتباطات هم ورود نماییم. یعنی روابط عمومی در گام سوم که عالی ترین مرحله است، به بررسی مشکلات مردم با سازمان ها پرداخته و آنرا مورد ارزیابی قرار می دهد. به عبارتی روابط عمومی در اینجا پروسه را اصلاح می کند. در تمامی این سه دولت یک مشکل اساسی وجود داشته است. درواقع خدمات دولت ها از ارتباط مردمی دولت ها بیشتر بوده است. مثلا شهر «بیرجند» در ۳۰ سال اخیر جمعیتش ۲۰ برابر شده است. درواقع یک شهر کویری مرکز استان شده است. مصرف آب ۵۰ برابر شده است. امروزه این آب تامین می شود ولی اگر از مردم بپرسید نظرشان نسبت «سازمان آب و فاضلاب» چیست، نمی توانند نظری بدهند. به عبارتی روابط عمومی سازمان آب نتوانسته قدرت و تلاشی را که سازمان برای رفاه مردم انجام داده را برای مردم تشریح نماید. این یک مثال ساده بود که نشان میدهد چقدر روابط عمومی در ایران ضعیف عمل کرده است.
از نیروی انسانی ضعیف نمی توان کار خلاقانه و بزرگی بیرون کشید! اصولا انسان های قوی کار خلاقانه به جامعه تحویل می دهند. به نظر من در ۳۰ سال قبل هم دولت ها و هم روابط عمومی ها، همگی از مردم فاصله گرفته اند. ۳۰ سال پیش روابط عمومی در طبقه همکف سازمان ها و با مشکلات مردم روبرو بود، اما امروز اتاق روابط عمومی در کنار اتاق روسای ادارات قرار دارد. یعنی هم دولت ها و هم روابط عمومی ها ناخودآگاه از مردم فاصله گرفته اند. درواقع دولت ها به سان پدر و مادرانی هستند که برای فرزندان زحمات زیادی می کشند اما نمی توانند با آنها رابطه خوبی برقرار کنند. مشکلی که دولت ها داشتند این بود که نتوانستند تا امروز با مردم ارتباط خوبی برقرار کنند. برای برداشتن نخستین گام باید مدیران روابط عمومی متخصص داشت.
بدون تامین منافع مردم با تلویزیون و هر نوع تبلیغات، کسی خوش نام نخواهد شد
ایرنا: به نظر شما اگر اکنون هم مدیران روابط عمومی را از کسانی انتخاب نماییم که تحصیلات مرتبط دارند، اما رویکرد مسئولان ارشدشان تغییر نکند، اتفاقی رخ خواهد داد؟
یحیایی ایله ای: اساسا خیر. کسانی که تحصیلات روابط عمومی دارند باید «مردم دار» و یاری رسان به عموم مردم باشد. باید صدای مردم را بشنوند. در تمام سازمان ها روابط عمومی حرف سازمان را می زند در صورتیکه روابط عمومی باید حرف مردم را بزند. دنیا به این نتیجه رسیده وقتی منافع مردم را تامین کردید منافع سازمان و رئیس هم تامین خواهد شد. وقتی مردم از سازمانی راضی بودند رئیس هم خوش نام خواهد شد. در غیر این صورت با تلویزیون و هر نوع تبلیغات داخل شهری کسی خوش نام نخواهد شد. بدین سبب حتما باید این رویکرد عوض شود اما مشکل کوچکی هم وجود دارد.
ما متخصصان همیشه در مورد چیستی و چرایی صحبت کردیم و هیچگاه در مورد چرایی صحبتی نکردیم. اینکه چطور روابط عمومی می تواند مردم دار باشد؟ باید روندهای ارتباطی اصلاح گردد. هیچ سازمانی ۱۰ کارمند متخصص روابط عمومی ندارد که با مردم ارتباط درستی داشته باشد. این پروسه باید تسهیل شود. در بسیاری از مواقع در یک سازمان یک برگه دست ارباب رجوع هست که باید به ۷ اتاق مراجعه کند که اگر قرار باشد خود رئیس آنرا انجام دهد ممکنست ۳ تا از این امضاها را حذف کند! این تعداد امضاهای زیاد یعنی هزینه های کلان برای جامعه و مردم. در هرجایی از دنیا زمانی که یک پروسه جدیدی مقرر است اجرا شود، ابتدا مدیران پروسه آنرا طی می کنند تا مشکلات آنرا پیدا کنند. خیلی از مردم زمانی که وارد ادارات می شوند با خیلی از کارمندان درگیر می شوند و به لحاظ روانی درگیری های زیادی برای آنها ایجاد می شود. یعنی سیستم ارتباطی غلطی وجود دارد که سبب درگیری افراد می شود. به عبارتی می توان گفت حتی علت بروز نارضایتی مردم در ادارات به علت ناکارآمدی روابط عمومی ادارات است.
ایرنا: روابط عمومی ها الان با چه مشکلاتی روبرو هستند؟ آیا واحدهای روابط عمومی صلاحیت رسیدگی به مشکلات سازمان خودرا دارند؟
علی فروزفر: پیش از هر چیز باید در نظر داشت که این صلاحیت ها از کجا می آیند؟ اگر فرض بر این است که روابط عمومی یک واحد ذیصلاح برای ورود به تشخیص مشکلات و ارائه پیشنهاد و راهبرد است، باید دید این صلاحیت ها از کجا می آید؟ صلاحیت اول از «نگاه کلان دولت» به روابط عمومی ایجاد می شود و تا زمانی که نگاه دولت به روابط عمومی اصلاح نشود و احساس نکنند که این ها واحدهای اثرگذار و راهگشا هستند، چنین اتفاقی برای روابط عمومی به دست نمی آید. منشا صلاحیت دوم روابط عمومی، «نگاه مدیران ارشد» به واحد روابط عمومی است. باید دید آنها چه نگاهی دارند، اگر نگاه این افراد نگاه درستی باشد، اساسا بخش دیگری از صلاحیت ها هم حاصل خواهد شد. صلاحیت به مفهوم قدرت و میزان نفوذ هم هست. منبع سوم صلاحیت مربوط به «صلاحیت خود مسئولان روابط عمومی» است.
این صلاحیت از یک طرف از تحصیلات، بینش ها و تجارب مسئولان و از طرف دیگر از طرف امکانات آنها به دست می آید. گاهی اوقات مدیران روابط عمومی انسان های صالحی هستند اما به علت نداشتن امکاناتی مانند امکانات فضایی، مادی، انسانی و... دستشان کاملا بسته است. اگر همه این ها در بهترین حالت در کنار هم باشند در آن صورت می توان اظهار داشت که روابط عمومی یک واحد صالح و کارآمد است که قدرت، نفوذ و کارآمدی لازم را برای ورود به قضایا و میدان رویدادها خواهد داشت. بدین سبب بهتر است راهکارهای تقویت جایگاه روابط عمومی از همین زمان شروع کار دولت سیزدهم گفته شود.
رییس جمهوری اهل ارتباط و اطلاع رسانی به مردم باشد
به نظر من نخستین اقدام این است که رئیس جمهوری خودش اهل ارتباط با مردم و اطلاع رسانی به مردم باشد و اطلاع دادن به مردم را حق مسلم آنها بداند. نکته دوم اینکه حتما باید یک سخنگوی صالح و کارآمد برای دولت انتخاب گردد که ارتباطات سنجیده و مستمر با افکار عمومی، اقشار مختلف و رسانه ها داشته باشد. نکته سوم این است که مدیران ارشد ما هم دیدگاه مردم مدارانه و ارتباطی با جامعه داشته باشند، چونکه در غیر این صورت هم اتفاق خاصی برای مدیران روابط عمومی رخ نخواهد داد. نکته چهارم اینکه مدیران ارشد باید مدیران صالح را برای واحدهای روابط عمومی برگزینند و نکته پنجم اینکه به تشکل های مردمی و مردم نهاد در زمینه روابط عمومی توجه نمایند و اگر هم لازم است، این تشکل های روابط عمومی را دور هم جمع کنند تا یک شورای مشورتی و راهبردی در تصمیم گیری های مهم باشند و از لحاظ امکانات هم واحدهای روابط عمومی را تقویت نمایند تا از مراسم محوری، رئیس محوری و سازمان محوری به مردم محوری تمایل یابند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد رئیس جمهوری جدید اهل ارتباط و اطلاع رسانی به مردم باشد