با بررسی یك دهه اخیر؛
کدام کشورها بیشترین سرمایه گذاری خارجی را باوجود کرونا جذب کرده اند؟
برتریها: نتایج گزارش نهادهای بین المللی حاکیست که برخی کشورها در سالهای اخیر حتی با وجود همه گیری کرونا موفق به جذب سرمایه گذاری خارجی بیشتر بوده اند که بیشتر آنها در لیست اقتصادهای توسعه یافته قرار دارند.
گزارش «آنکتاد» نهاد سازمان ملل و برخی دیگر از نهادهای بین المللی حاکی از آنست که جریان سرمایه گذاری خارجی سال ۲۰۲۱ در جهان بااینکه نسبت به سال پیش از آن رشد خوبی داشت اما شکنندگی شرایط، ادامه تهدیدها و تمرکز بر برخی مناطق و کشورهای خاص همچون مسائلی هستند که سبب نگرانی کارشناسان نسبت به آینده شده است.
«سرمایه گذاری مستقیم خارجی» (FDI) سرمایه گذاری های فرامرزی هستند که در قالب یک برنامه ریزی مدون، کشور یا بنگاه تجاری بواسطه کارآمدی اقتصاد یک کشوری خارجی برای تاسیس صنایع، ایجاد شغل یا کسب سود اقدام می کند.
البته برخی منابع نسبت سرمایه خارجی به تولید ناخالص داخلی کشورها را بعنوان معیاری برای دسته بندی کشورها در جذب سرمایه بیان می کنند در این لیست اقتصادهای بزرگ که بیشترین حجم از سرمایه خارجی را جذب می کنند حضور ندارند. بطور معمول اقتصادهای کوچک یا کشورهایی همچون جمهوری سیشل، جزایر کیمن و لوکزامبورگ که بهشت مالیاتی هستند در این لیست در صدر قرار می گیرند.
با اینحال بیشتر بررسی ها بدون توجه به اندازه اقتصاد کشورها به کارآمدی، راندمان و حجم ورود سرمایه ها توجه می کنند در این راستا کشورهایی مانند ایالات متحده، چین و خیلی از کشورهای پیشرفته غربی در صدر قرار می گیرد. این کشورها بصورت عمده به سبب زیرساخت های بهتر و ثبات سیاسی و اقتصادی با وجود قوانین مالیاتی سختگیرانه تر و سودهای به نسبت کمتر میزبان حجم های فراوانی از سرمایه های هستند.
بزرگترین میزبانان سرمایه خارجی
بررسی موسسه Coordinated Direct Investment Survey نشان میدهد که ۱۰ دریافت کننده برتر سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان در طول سالیان اخیر تا آخر سال ۲۰۲۰، هلند، ایالات متحده، لوکزامبورگ، چین و بریتانیا، هنگ کنگ، سنگاپور، سوئیس، ایرلند و آلمان بودند.
دبیرکل آنکتاد: بازیابی جریان سرمایه گذاری در جهان به روند کشورهای درحال توسعه مربوط می شود اما رکود سرمایه گذاری جدید که در کشورهای کمتر توسعه یافته رخ داد بیشتر در صنایع مهم و ظرفیت های تولیدی و بخش های کلیدی بوده استمجموع سرمایه گذاری مستقیم خارجی گزارش شده از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲ حدود ۲.۲ تریلیون دلار یا ۶ درصد بالا رفته است. برخی آمارها میزان سرمایه گذاری در سال ۲۰۲۱ را نیز معادل ۱.۷ تریلیون دلار بیان نمودند.
در نمودارهای زیر وضعیت تغییر روند جذب سرمایه خارجی در یک دهه اخیر خصوصاً در دوران پاندمی کرونا توسط کشورها نشان داده شده است.
به گزارش تارنمای موسسه مالی «۲۴/۷ Wall St» برخی کشورها هستند که به سبب منابع طبیعی گسترده، معادن بزرگ انگیزه های خوبی را برای سرمایه گذاری ایجاد می کنند. بعنوان نمونه کشورهایی همچون موریتانی، سیرالئون، شیلی و مغولستان به سبب غنی بودن از منابعی مانند نفت، چوب و جنگل، گاز طبیعی و بوکسیت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی خوبی را جذب می کنند.
بر اساس گزارش نشریه «فارین افرز» یک پروژه ۲۰ میلیارد دلاری گاز طبیعی مایع در موزامبیک بزرگترین سرمایه گذاری مستقیم خارجی آفریقا در سالهای اخیر بوده است.
چین و آمریکا در رتبه های برتر جذب سرمایه در جهان قرار دارندطبق این گزارش، تمرکز بر ایجاد زیرساخت ها در صدر لیست سرمایه گذاری برخی کشورها قرار دارد. برای نمونه چین ثروت رو به رشد خودرا به پروژه های زیرساختی در گرانادا، کنگو و گویان سرازیر می کند. همین طور کشورهایی که در گذشته مستعمره بودند و سپس استقلال یافتند نیز روابط اقتصادی خودرا با استعمارگران سابق خود حفظ نموده اند و همین مورد جریان ورود سرمایه را تسهیل می کند. کشور آفریقایی سائوتومه و پرنسیپ با پرتغال و کشور جزیره ای پالائو و ایالات متحده در اقیانوس آرام از این دست هستند.
به عنوان یک نقطه مرجع، سرمایه گذاری مستقیم خارجی بعنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی در ایالات متحده ۱.۰۱ درصد و مقدار کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی ۲۱۱.۲۹ میلیارد دلار است. برای چین، سرمایه گذاری مستقیم خارجی ۲۱۲ میلیارد دلاری حدود ۱.۴۴ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می دهد. این دو کشور بطور معمول در رتبه های برتر جذب سرمایه در جهان قرار دارند.
۲۰۲۱ امیدوارکننده اما شکننده
بررسی جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال ۲۰۲۱ نشان میدهد که این روند رشد خوبی را داشته است، اما این بهبود بسیار پرنوسان و شکننده است. برآوردهای جدید «کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل» (UNCTAD) نشان میدهد که تامین مالی زیرساخت به سبب بسته های محرک اقتصادی کشورها بالا رفته است، اما سرمایه گذاری سبز در بخش های صنعتی ضعیف است.
بر اساس گزارش تازه آنکتاد در حوزه روند سرمایه گذاری جهان که در اولین ماه سالجاری انتشار یافت، جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی جهانی (FDI) در سال ۲۰۲۱ بازگشتی قوی را نشان داد و بنظر می رسد با رشدی ۷۷ درصدی نسبت به ۹۲۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۱.۶۵ تریلیون دلار رسیده است.
«ربکا گرینسپن» دبیر کل آنکتاد اعتقاد دارد بازیابی جریان سرمایه گذاری در جهان به روند کشورهای درحال توسعه مربوط می شود اما رکود سرمایه گذاری جدید که در کشورهای کمتر توسعه یافته رخ داد بیشتر در صنایع مهم و ظرفیت های تولیدی و بخش های کلیدی بوده است.
جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی جهانی در سال ۲۰۲۱ با رشدی ۷۷ درصدی نسبت به ۹۲۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۱.۶۵ تریلیون دلار رسید
گزارش این نهاد سازمان ملل نشان میدهد که اقتصادهای توسعه یافته بیشترین رشد سرمایه گذاری را داشته اند، بطوریکه سرمایه گذاری مستقیم خارجی آنها در سال ۲۰۲۱ به ۷۷۷ میلیارد دلار رسید که سه برابر سطح بسیار پایین در سال ۲۰۲۰ بوده است.
در اروپا، بیش از ۸۰ درصد از افزایش جریان ها به سبب نوسانات بزرگ در اقتصادهای مجرا (انگلیس، هلند و سوئیس) بود. جریان ورودی در ایالات متحده بیش از دو برابر شد و این افزایش بطور کامل ناشی از افزایش ادغام و تملک های فرامرزی (M&As) بود.
جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اقتصادهای درحال توسعه با ۳۰ درصد افزایش به نزدیک به ۸۷۰ میلیارد دلار رسید دلیلهای آن عبارت بودند از افزایش شتاب رشد در شرق و جنوب شرق آسیا، بهبود اوضاع و نزدیک شدن به سطوح پیش از همه گیری در آمریکای لاتین و دریای کارائیب و افزایش اقتصادهای درحال توسعه غرب آسیا.
جریان ورودی سرمایه خارجی به آفریقا نیز افزوده شد به شکلی که بیشتر دریافت کنندگان آن شاهد افزایش نسبی FDI بودند. در مجموع سرمایه گذاری در این قاره هم بیش از دو برابر شد.
مجموع افزایش جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال ۲۰۲۱ در کل ۷۱۸ میلیارد دلاربود که بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار یا تقریباً سه چهارم آن، در اقتصادهای توسعه یافته ثبت گردید. اقتصادهای درحال توسعه، خصوصاً کشورهای کمتر توسعه یافته (LDC)، شاهد روند افزایشی متعادل تری بودند.
گزارش آنکتاد تصریح دارد اعتماد سرمایه گذاران به بخش های زیرساختی پرقدرت بود که بواسطه شرایط مالی مطلوب بلندمدت، بسته های محرک بهبود و برنامه ها برای سرمایه گذاری خارج از کشور پشتیبانی شد.
معاملات سرمایه گذاری برای پروژه های بین المللی از نظر تعداد ۵۳ درصد و از نظر ارزش ۹۱ درصد بالا رفته است، که در بیشتر مناطق پردرآمد و در آسیا، آمریکای لاتین و کارائیب قابل توجه تر بوده است.
مجموع افزایش جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال ۲۰۲۱ در کل ۷۱۸ میلیارد دلاربود که بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار یا تقریباً سه چهارم آن، در اقتصادهای توسعه یافته ثبت شددر مقابل، اعتماد سرمایه گذاران به صنعت و زنجیره های ارزش جهانی ضعیف بوده است. اعلام پروژه سرمایه گذاری سبز در عمل ثابت بود و از نظر تعداد ۱ درصد کاهش و از نظر ارزش ۷ درصد افزایش داشت. با اینحال تعداد پروژه های جدید در صنایع با زنجیره ارزش جهانی (GVC) مانند حوزه الکترونیک بیشتر کم شد.
در سایر روندهای بخشی، فعالیت سرمایه گذاری سبز در بخش های صنعتی بطور متوسط ۳۰ درصد کمتر از سطح پیش از همه گیری شد و فقط بخش اطلاعات و ارتباطات (دیجیتال) بطور کامل بهبود یافت.
روند سرمایه گذاری در بعضی اقتصادهای منتخب
طبق گزارش های منتشره، آمریکا بزرگترین اقتصاد میزبان سرمایه گذاران خارجی بود در سال ۲۰۲۱ که میزان آن با ۱۱۴ درصد افزایش به ۳۲۳ میلیارد دلار رسید. این درحالی است که ارزش ادغام و تملیک های فرامرزی حدود سه برابر شد و به ۲۸۵ میلیارد دلار رسید.
سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اتحادیه اروپا ۸ درصد افزایش پیدا کرد، اما این جریان در بزرگترین اقتصادها بسیار پایین تر از سطح پیش از همه گیری بود.
چین شاهد رکورد ۱۷۹ میلیارد دلاری ورودی سرمایه بود که نشان از افزایش ۲۰ درصدی دارد؛ این امر به سبب خدمات قوی سرمایه ای این کشور بود.
برزیل نیز شاهد دو برابر شدن سرمایه گذاری مستقیم خارجی بود. حجم آن به ۵۸ میلیارد دلار رسید که پایین تر از سطح سال ۲۰۲۰ بود، اما جریان ورودی سرمایه کمتر از سطح پیش از همه گیری کرونا بود.
کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) نقش خودرا بعنوان موتور رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آسیا و در سطح جهانی با افزایش ۳۵ درصدی نشان دادند.
جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی به هند ۲۶ درصد کمتر از سال قبل شد و بیشتر به سبب آن بود که تملیک و ادغام ها همچون سال ۲۰۲۰ تکرار نشد.
در سال ۲۰۲۱ جریان ورود سرمایه خارجی به عربستان سعودی چهار برابر شد و به ۲۳ میلیارد دلار رسید که قسمتی از آن به سبب افزایش ادغام و تملیک های فرامرزی بود.
جریان سرمایه گذاری خارجی به آفریقای جنوبی نیز به سبب معاوضه سهام ۳ میلیارد دلار بالاتر از سال ۲۰۲۰ بود.
ارزش مجموع سرمایه گذاری های سبز اعلام شده و قراردادهای مالی پروژه های آن تا ۵۵ درصد افزایش پیدا کرد، اما این افزایش بیشتر به سبب تعداد اندکی از معاملات بسیار بزرگ در بخش انرژی های تجدیدپذیر بوده است.
آنکتاد: چشم انداز سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال ۲۰۲۲ مثبت می داند اما بعید است رشد ۲۰۲۱ تکرار شود تعداد پروژه های سرمایه گذاری در رابطه با اهداف توسعه پایدار در اقتصادهای درحال توسعه تنها ۱۱ درصد بالا رفته است.
نگاهی به روند سرمایه گذاری در کشورهای کمترتوسعه یافته نشان میدهد که چندین بخش به شدت از همه گیری کرونا لطمه دیده اند.
چشم انداز مثبت برای سال ۲۰۲۲
بر اساس گزارش آنکتاد نهاد وابسته به سازمان ملل، چشم انداز سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال ۲۰۲۲ مثبت می داند اما بعید است که رشد ۲۰۲۱ تکرار شود. روند زیربنایی مانند سال ۲۰۲۱ به نسبت خاموش خواهد ماند. پروژه های مالی بین المللی در بخش های زیرساختی به شتاب خود ادامه خواهند داد.
«جیمز ژان» مدیر سرمایه گذاری در UNCTAD اعتقاد دارد سرمایه گذاری جدید در تولید و زنجیره ارزش جهانی در سطح پایینی باقی می ماند. امواج همه گیری COVID-۱۹ و تشدید تنش های ژئوپلیتیکی دلیلهای این امر هستند. علاوه بر این، سرمایه گذاری جدید به زمان نیاز دارد.
وی اضافه کرد: بطور معمول میان بهبود اقتصادی و احیای سرمایه گذاری جدید در زنجیره های تولید و تامین فاصله زمانی وجود دارد. طولانی شدن مدت بحران بهداشتی با امواج جدید پی درپی همه گیری کرونا همچنان یک خطر منفی بزرگ برای روند سرمایه گذاری بشمار می رود.
سرعت واکسیناسیون، خصوصاً در کشورهای درحال توسعه، و همین طور سرعت اجرای محرک های سرمایه گذاری زیرساختی، همچنان از فاکتورهای مهم نبود اطمینان هستند. سایر تهدیدهای مهم مانند کمبود نیروی کار و زنجیره تامین، قیمت انرژی و فشارهای تورمی نیز بر روند سرمایه گذاری تأثیرگذار خواهند بود.
منابع
https: //۲۴۷wallst.com/special-report/۲۰۲۲/۰۳/۱۹/countries-dominated-by-foreign-investment/
https: //unctad.org/news/global-foreign-direct-investment-rebounded-strongly-۲۰۲۱-recovery-highly-uneven
https: //blogs.imf.org/wp-content/uploads/۲۰۲۱/۱۲/COTW-FDI-update.gif
https: // imf.org/۲۰۲۱/۱۲/۱۶/the-worlds-top-recipients-of-foreign-direct-investment/
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد کدام کشورها بیشترین سرمایه گذاری خارجی را باوجود کرونا جذب کرده اند؟